Stierf Jezus nu wel of niet aan een kruis?

Is Jezus aan een kruis of aan een ‘staak’ genageld en gedood? In wezen maakt het weinig uit – hoewel ik me herinner dat Jehova’s Getuigen hier enorme discussies over konden beginnen. Hier een enorme discussie over de kwestie. Gunnar Samuelsson schreef er een proefschrift over, lezen we op nu.nl.

In alle gevallen gingen er spijkers door zijn handen en voeten en stierf hij aan dat ‘stauros’ de marteldood. Het kruissymbool dat de kerk eeuwenlang heeft gebruikt is al heel oud, en de eerste verwijzing ernaar is in de Brief van Barnabas. Die brief wordt door geleerden tussen het jaar 70 en 130 gedateerd. De schrijver leefde dus tijdens de generatie die de apostelen nog hebben gekend. Meer over Barnabas en zijn brief kan je hier lezen.

Wat zouden de apostelen (ooggetuigen!) en de generatie daarna hebben doorgegeven over de manier waarop Jezus aan zijn eind kwam? Laat me een kort stukje uit Barnabas vertalen, namelijk 7:8. Hou je vast:

Want het [Woord] zegt: “En Abraham besneed 10 en 8 en 300 mannen van zijn huishouden.” Wat, dan, is de kennis die hem gegeven werd? Observeer dat het eerst de 10 en 8 noemt, en dan na een interval de 300. Wat betreft die 10 en 8, de I [dat is de Ietter Iota] is 10 en de H [dat is de letter Eta] is 8; zo heb je dus IHSOUS.[De Griekse schrijfwijze voor Jezus] En omdat het kruis [Grieks: stauros], die is gevormd als de letter T, bestemd was om de genade te schenken, noemt het ook de 300. [De Griekse getalswaarde voor de letter T = 300]

Wel, een lastig verhaal dat de getalswaarde van de Griekse letters nogal serieus neemt. Hij baseert zich hierbij op de Griekse LXX (Gen 14:14) als zijn grondtekst. Of Barnabas exegetisch correct is, is nu niet relevant, maar wel dat hij de ‘stauros’ waaraan Jezus stierf, voorstelde door de letter T. Een staande balk dus, met een dwarsbalk.

De vroege kerk is dan ook doorgegaan met het afbeelden van het kruis op deze manier. En een van de eerste spotprenten die werd gemaakt over het christelijk geloof, liet zien hoe de ‘ezel’ Jezus aan zo’n T-vormig kruis hing.

O ja, dat plaatje van die gekruisigde man met een ezelkop... dat werd in 1857 ontdekt op het Palatijn in Rome in de resten van een school uit de tijd van keizer Caligula. Het dateert uit de 1-3e eeuw, en zegt in zwak Latijn: 'Alexamenos vereert zijn God.' Misschien dat een jongen op school spotte met een christelijke medeleerling?