Kopten willen straf voor islamitische schrijver Yousef Zidane

De Egyptische schrijver Yousef Zidane loopt kans op vijf jaar cel omdat hij in 2008 een boek, Azazeel (Beelzebub) publiceerde dat bij de Kopten in het verkeerde keelgat schoot. Allerlei Koptische organisaties hebben hem aangeklaagd wegens 'blasfemie' en het 'minachten van een hemelse godsdienst’. Ik vind het wel grappig hoe de Kopten gebruik maken van wetten die doorgaans alleen door moslims worden gebruikt om de Islam te verdedigen, en ik heb sympathie voor hun boosheid.

Wat wil het geval? Yousef Zidane (foto), werkzaam bij de Bibliotheca Alexandrina op de afdeling manuscripten, heeft een boek geschreven over de vroege Koptische geschiedenis. Zijn verhaal speelt zich af in de vijfde eeuw. Hiba is de held, een
Koptische monnik. Hij heeft gesprekken met Beelzebub die in hem woont. In het verhaal, dat wel wat weg heeft van een Egyptische versie van de vermaledijde Da Vinci Code van Dan Brown, wordt een revisionistische visie gegeven op de wordingsgeschiedenis van de kerk, inclusief de Trinitarische visie op Jezus Christus.

Is dat nou een reden om je op te winden? Nou, in Egypte wel. Ten eerste, de schrijver is een moslim. Die zou het niet in zijn hoofd halen een soortgelijk revisionistisch boek over de literaire bronnen of de theologische visies van de Islam te schrijven. Hij durft dit wel over de kerk met zijn opvattingen, moedige man hoor. Had hij zo’n boek geschreven dan zou hij in 2009 niet de Arabische Booker Prijs met 60.000$ hebben gewonnen, maar een barrage van fatwa’s die zijn moordenaar de hemel en 72 blanke maagden zou garanderen.

Zidane beweert bovendien dat zijn boek meer is dan een historische roman. Hij claimt dat hij zijn verhaal geheel op documenten heeft gebaseerd. Het goedgelovige volkje hier, neemt dit klakkeloos van zo’n intellectueel aan. Hij werkt immers op de afdeling Documenten van de Bieb? Wie zich herinnert hoe onze vrienden van de Nieuwe Tijd zomaar aannamen dat de rubbish van Dan Brown ‘echt waar’ was, kan misschien begrijpen dat goedgelovige Egyptenaren alles slikken van zo’n schrijver. De Kopten kunnen niet leven met het idee dat een schrijver zoveel onwaarheid zegt, en moeten dus wel in actie komen, vinden ze. En vel moslims vinden het prachtig, laat de minderheid maar getreiterd worden.

Maar lieve lezers, ik denk dat de Kopten er niet wijs aan doen. We hebben niet meer censuur maar meer vrijheid nodig in dat land. Misschien hoopt het dozijn Koptische organisaties die de rechtszaak tegen Zidan heeft aangespannen dat juist te bereiken? Als ze deze zaak winnen, zou dat moslims en christenen wel eens kunnen doen inzien dat een escalatie van censuur ongewenst is, maar dat juist behoefte aan meer vrijheid bestaat? Ik denk nu waarschijnlijk te idealistisch. In dit land vinden de meeste burgers dat de overheid moet optreden tegen alle morele kwaad, zelfs als dat kwaad niks anders is dan inkt gedrukt op papier, of gedachten in mijn hoofd, of mijn gedrag onder de lakens.

De aflopen maand begon een groep juristen (geloof het of niet, ze noemen zich Juristen zonder Ketens) een rechtszaak om het Arabische boek en culturele erfgoed ‘1001 nachten’ te verbieden. Kortgeleden wijdde ik daar al eens wat digitale ruimte aan op deze blog. En elk jaar worden wel een paar andere boeken verboden omdat die moslims niet welgevallig zijn. Een nare kwestie die iedereen een beetje monddood maakt. Echt vrijuit denken over de bronnen van de religie, over de moraal in het land, over het leven als moslims en christenen als burgers van Egypte, wordt bemoeilijkt omdat daar altijd de strijdkreet Allahu Akbar, fatwa’s en de burgerlijke rechter tegen kunnen worden ingezet.