Bicultureel in plaats van allochtoon?

Omdat het woord ‘allochtoon’ een negatieve klank heeft gekregen kunnen we term beter vervangen door bicultureel, vindt de ChristenUnie (CU). Cynthia Ortega-Martijn (foto), fractielid van de CU, erkent dat het in principe niet om een woord moet gaan, maar om de werking ervan. ‘Het woord allochtoon wordt door veel mensen geassocieerd met negatieve zaken. Het woord bicultureel heeft een verzachtende werking en kan daarom beter worden gebruikt.’

Als het gaat om een verzachtend woord kan ik er nog wel wat voor de CU verzinnen, maar de vraag in dit geval is, of bicultureel een beter woord is. Bicultureel… een paar vragen erbij.

1. Dus ik ben monocultureel? En mijn kinderen, die in Egypte zijn groot geworden als Nederlandse kinderen?
2. Dus een Marokkaan draagt de Marokkaanse en de Nederlandse cultuur?
3. Zijn Duitsers die in Nederland wonen bicultureel omdat ze in Nederland wonen?
4. Hoelang blijft iemand bicultureel? Erven de kinderen dat?
5. Is een kind van een monoculturele Nederlander en een biculturele Nederlandse een anderhalfcultureel?
6. Hoe definieren we cultuur? En specifiek de Nederlandse?
7. Is het mogelijk om twee culturen te hebben?

Me dunkt dat het stellen van deze vragen afdoende antwoord is op de vraag of ‘bicultureel’ een geschikter term is dan allochtoon. Neen. Het schept veel meer verwarring en het gebruik van de term 'cultuur' is zwemmen in een emmer gif. Zodra je het in de mond neemt, vraag je om problemen. Ik snap echt niet dat de CU dit voorstel heeft durven doen. Het wekt een beetje de lachlust op.

Ons probleem is, denk ik, is dat we er behoefte aan schijnen te hebben om met een woord alle inwoners van Nederland te benoemen die gedurende de laatste decennia naar Nederland zijn gemigreerd, of hun kinderen. Maar eigenlijk bedoelen we ook weer niet de Belgen, of de Amerikanen in ons land, toch?

Ik denk niet dat bicultureel beter is. Maar wat houdt ons tegen om dat woord autochtoon ook gewoon te laten vallen? Wat is de meerwaarde van het woord allochtoon? Zeg gewoon wat je bedoelt. Zeker voor de media moet dit niet zo moeilijk zijn; je wilt toch nauwkeurig zijn in journalistieke verslagen?

Wat is er mis met het woord Nederlander en buitenlander? Wie een Nederlands paspoort heeft is een Nederlander, en wellicht van Marokkaanse afkomst, of met een Marokkaanse vader, of met een Surinaamse moeder.

Of je bent een buitenlander, als je geen Nederlands paspoort hebt maar wel in Nederland woont. Is dat een pijnlijk woord voor iemand die geen Nederlander is? En ook die buitenlander kan best wat preciezer aangeduidt. Iemand is een Duitser, een Chinees, een Marokkaan wellicht?

Het lijkt me dweilen met de kraan open om een nieuw etiket op mensen te plakken in een periode waarin veel discussie gaat over het gedrag van sommigen onder hen. Wat is dat het verschil? Voor je het weet gaat bicultureel een heel negatieve lading krijgen.

De opmerking van Cynthia Ortega-Martijn (een autochtoon? een bicultureel?) dat het 'in principe niet om het woord moet gaan', lijkt me helemaal ten onrechte. Mensen hebben er recht op met een beschaafde term aangeduid te worden die redelijk goed weergeeft waarover het gaat. Het gaat wel degelijk over woorden, over taal. Wees nauwkeurig, wees beleefd, zeg wat je bedoelt. Mevrouw Ortega is een Nederlandse, van Antilliaanse afkomst.