zaterdag 12 februari 2011

'Koptische Paus moet worden weggestuurd'

Sooud Al Qassemi woont in Dubai, en schrijft voor dagblad The National en soms voor The Financial Times. Via Twitter verspreidde hij op 12 februari dit bericht.
Both Sheikh Ahmed el-Tayyib, Grand Imam of Al-Azhar & Coptic Pope Shenouda gave Mubarak's brutality religious cover & must be shown the door.

Laat me beginnen met te zeggen dat ik de uitspraak van Paus Shenoeda III, kort voor het begin van de opstand, dat de Kerk tegen deze demonstraties en voor een continuering van het regime van Hosni Moebarak was, erg onhandig vond. Maar eerst, wat bewijst die Qassemi een gebrek aan inzicht en invoelingsvermogen over de situatie van de kerk in Egypt.

Ten eerste plaatst hij de Groot Imam van Al Azhar op hetzelfde niveau als Paus Shenoeda door ze op dezelfde manier te bespreken en te veroordelen. Daar begint hij al meteen te blunderen. De Groot Imam van Al Azhar is een onderdeel van het regime; hij wordt betaald uit de belastingen die de staat int. Hij is bovendien de eerste vertegenwoordiger van de islamitische meerderheid van Egypte. Shenoeda III leidt een kerk die een kleine minderheid is die financieel gesproken geheel onafhankelijk is, en die al tientallen jaren uiterst voorzichtig en omzichtig moet omgaan met het Egyptische regime.

De Groot Imam hoort dus bij de laars die de Kerk al jaren zachtere of hardere trappen geeft. Paus Shenoeda moet al jarenlang zo omgaan met die 'laars' dat hij voor zijn miljoenen kerkleden de schoppen en trapjes wat kan verzachten. Ja, daarvoor heeft de Kerk zich jarenlang in het publiek positief over het regime van Moebarak uitgesproken, uit lijfsbehoud.

Het Egyptische regime was en is tot op zekere hoogte de beschermer van de Koptische minderheid tegen gewelddadige aanslagen door radicale moslims. Tegelijk worden de Koptische Kerk als minderheid ook belangrijke rechten ontzegd, zoals de vrijheid van kerkbouw. De Kopten mogen alleen kerken bouwen met toestemming van het militaire regime, en moeten daarom uiterst voorzichtig zijn met hoe het met dat regime omgaat om niet de facto elke kans op kerkbouw te verliezen.

Daarnaast is de Koptische kerk altijd bang geweest dat een verandering van regime, kan zorgen dat het van de regen in de drup komt. De vrees voor een islamitisch regime van de Moslim Broederschap hangt altijd boven de christenen van Egypte. Of dat terecht is, is niet relevant. De vrees is wel echt. En ook vandaag, de dag nadat Moebarak moest verdwijnen, hoor ik van mijn Koptische vrienden veel vrees. Sommigen van hen zeggen me dat ze hun serieus gaan werken aan emigratie.

Er is geen sprake van verdrukking van de Kerk in Egypte, maar ze lopen wel continue op het dunne koord te balanceren.

Dus meneer Qassemi zou misschien wat meer respect kunnen hebben voor de spagaat waarin Paus Shenoeda heeft gezeten de afgelopen weken. Zich uitspreken tegen het regime Moebarak kon de kerk jarenlang vreselijk duur komen te staan.

Ik was vanaf het begin ongelukkig dat Shenoeda III zich tegen de opstand heeft uitgesproken. Ik vond dat onwijs. Je lot zo nadrukkelijk verbinden aan een gehaat regime kan je duur komen te staan als dat regime valt, en dat blijkt wel uit de onwijze woorden van Qassemi. Veel beter had Shenoeda III kunnen afwachten om te zien hoe de zaak zich zou ontwikkelen, om op het beslissende moment zijn steun aan de opstand te verlenen. Hij heeft zich nu niet alleen vervreemd van veel Egyptenaren, maar ook van veel van zijn eigen kerkleden. Die hebben zich weinig van de Paus aangetrokken en zijn in grote aantallen naar Tahrir en de andere pleinen van Egypte gegaan.

Een paar dagen geleden werd al duidelijk welke kant het uit zou gaan. Als Paus Shenoeda met zijn bisschoppen en priesters toen op Tahrir was langsgegaan, was de Koptische Kerk gezien als een Kerk van 'helden van de opstand'. Nu zijn ze een beetje de schlemiel, in elk geval in de ogen van mensen die niet snappen hoe moeilijk de situatie voor de Kerk in Egypte is.

Wat me dit leert? Dat het als Kerk gevaarlijk is om te pragmatisch te zijn in de omgang met zijn overheid. Dat de Kerk zich niet alleen moet uitspreken tegen discriminatie waarvan de Kerk zelf het slachtoffer is, maar tegen alle overheidsgeweld tegen zijn eigen volk. Daarmee staat de Kerk naast het volk op een waardige manier. Dat kan de Kerk soms duur komen te staan, maar op andere momenten enorm helpen. En belangrijker, het is meer in overeenstemming met de waarachtigheid die de Waarheid van het Evangelie van ons vraagt. Ik ben dus kritisch op Paus Shenoeda, maar vind kritiek – vooral als die van de kant van moslims komt – verschrikkelijk goedkoop. Hoe vaak hebben die de Kerk van Egypte in bescherming genomen tegen de willekeur van Moebarak’s regime?

6 opmerkingen:

Johan / Jominee zei

Jos, bedankt voor dit heldere en goede stuk. Eens kijken of het ND hierover ook iets gaat schrijven...
;o)

Paul Miller zei

Die baas van de kerk heeft duideijk op het verkeerde paard gewed. Van de week had ik een uur lang een gesprek met een afvallige katholiek uit Limburg. Hij verweet de RKK in Duitsand o.m. collaboratie met het nazi regime. Toen noemde ik Bonhoeffer. Ja, daar had hij wel eens van gehoord. De consequentie van diens keuze kennen we allemaal. Maar, wat zouden jij en ik gekozen en gedaan hebben is altijd weer de vraag. Jouw opstelling was zeer moedig Jos, maar die koptische paus kan misschien inderdaad nu beter opstappen. De schijn heeft hij flink tegen.

Abu Pessoptimist zei

Jos, ik ben het niet met je eens. Waarom heeft deze paus zich niet voor gelijkberechtiging van de christenen uitgesproken? Waarom heeft de paus geen afstand genomen van al te radicale christenen als die - blijkbaar een taboe - in Opper-Egypte de moslims provoceerden? Waarom heeft deze paus niet erop gewezen dat het regime (vaak vooral plaatselijk) moslims en christenen tegen elkaar uitspeelde?
Waarom heeft deze paus altijd gepapt en natgehouden - in niet mindere mate dan de sheikh Al Azhar? Ik denk dat ook hij zijn geloofwaardigheid al lang gelden heeft verloren. En trouwens - moslims zijn vaak genoeg voor christenen in de bres gesprongen. Maar dan ging het om onmachtige initiatieven van oppositiepartijen of kleine groepjes.

Unknown zei

Paul Miller,

Als de paus van de RKK iets zegt, moet deze dan ook worden weggestuurd?

Een paus word voor zijn leven benoemd.

Daarnaast waarom heeft baba Shenouda deze oproep gedaan? Omdat de kerk ook werd beschuldigd ten tijde van de coupe toen mubarak president werd. Er zijn toen velen het slachtoffer geworden. Daarnaast de recente aanslagen aan de copten. Dit geeft de copten angst, hun toekomst word alleen maar onzekerder...
Heb je de docu van tussen 4 muren van dina afgelopen donderdag op ned 2 gekeken? Deze uitspraak die je nu doet dat de koptische paus misschien beter op kan stappen is ondoordacht. Leer eerst de koptische kerkgeschiedenis kennen voordat je dit zegt! Je haalt hier de woede van menig nl copt op de hals.

Unknown zei

Probleem is ook, dat alle Kopten weten dat de Paus er 'onder elkaar' heel duidelijke visies op na houdt. De kerken in Egypte hebben een heel kritische visie op hun overheid, maar neigen in het openbaar naar een gezagsgetrouwe opstelling.

makkelijk om kritiek op te hebben - maar de kerk heeft wel wat ervaring met hoe de samenleving en de overheid tegen hun als minderheid doen.

Zoals gezegd, ik zou voor een andere aanpak kiezen - maar dat is makkelijk praten voor een buitenlander.

Paul Miller zei

@Anne Marie
Ja, dat was een beetje dom van me. Je kunt een Paus niet zomaar de laan uit sturen. En Kopten in Nederland kwetsen? Dat is al helemaal niet mijn opzet. Ik refereerde simpelweg aan de titel, zonder er dieper op in te gaan. En wat weet ik van de Kopten in Egypte? Nada, uitgezonderd dan dat ik me geen enkele illusies maak over godsdienstvrijheid of mensenrechten what so ever.
Maar, de goede man had natuurlijk even op z'n lip kunnen bijten, alvorens de verkeerde indruk te wekken voor de niet-sympathiserende buitenstaander.
Voor christenen geldt helaas vaker dat ze zowel door hond als kat gebeten worden.