In het kader van die disussies wil ik gaarne gewag doen van een gedachte die zich aan me opdrong bij het lezen van 1 Johannes 1:1-4.
Johannes, die jaren met Jezus optrok, schrijft in de introductie van zijn brief dat hij persoonlijk de Heer gekend heeft. Hij heeft hem aanschouwd, aangeraakt, beluisterd. Hij zegt dan aan zijn lezers:
Wat wij gezien en gehoord hebben, verkondigen wij u, opdat ook u gemeenschap met ons hebt; en deze gemeenschap van ons is er ook met de Vader en met Zijn Zoon Jezus Christus. (1 Joh 1:3, HSV)
Dames en heren vertalers van de HSV, waar halen jullie dat woord ‘ook’ vandaan? Veel nauwkeuriger hier is de Voorhoeve Vertaling:
Wat wij gezien en gehoord hebben, verkondigen wij ook u, opdat ook u met ons gemeenschap hebt. En onze gemeenschap nu is met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus. (1 Joh 1:3, Voorhoeve Vertaling)
Die laatste vertaling geeft een heel andere klank aan de tekst. Wat HSV onder de tafel lijkt te vegen is een mate van volgorde. Die wordt door de NBV veel beter aangevoeld en weergegeven, hoewel je dat toch niet echt een precieze vertaling kunt noemen. Ik denk wel dat NBV de betekenis van de tekst prima weergeeft:
Wat wij gezien en gehoord hebben, verkondigen wij ook aan u, opdat ook u met ons verbonden bent. En verbonden zijn met ons, is verbonden zijn met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus. (1 Joh 1:3, NBV)
Wat lees ik in deze tekst van Johannes? Een heilsvolgorde die ik onder veel christenen nauwelijks beluister. Wat Johannes suggereert, is dat geloven in zijn boodschap zorgt dat we verbonden zijn met de apostelen, en met de door hen gestichte Kerk, en dat die gemeenschap van de Kerk ons vervolgens verbindt aan God.
Wij, postmoderne individualisten, draaien dat volgens mij veel liever om. Eerst geloven we, en dan, als eigen beslissing, ‘doen’ we ook aan kerk. Ik heb de indruk dat dit een volgorde is die voor de apostelen ondenkbaar was. Voor Johannes kwam het apostolisch getuigenis eerst, en door in gemeenschap te zijn met de gemeenschap, de kerk, van de apostelen, komt een mens ook in relatie met de Vader en met de Zoon.
Het lijkt me dus in velerlei opzicht veel beter om te zeggen: 'de kerk doet mij' dan dat ik spreek van 'ik doe de kerk'. De eerste benadering is de apostolische, die van de bijbel, die waarin God centraal staat. Die tweede benadering lijkt me de sociologische, die van onderaf, die waarin ik centraal sta. Ik kan natuurlijk heel politiek correct zeggen dat het allebei waar is, maar dan nog is het nodig om vast te stellen dat voor alle dingen de gemeente van Christus een planting van God is, het lichaam van Hem die als Hoofd reeds in de hemel woont. Die kerk 'doe' ik niet, die kerk 'doet' mij.
8 opmerkingen:
Het lijkt mij dat het in je verhaal hier gaat om jouw persoonlijke mening? Ik kan je vertellen dat ik hier genoeg mensen ken die de kerk "doen". En niet andersom. Dat geldt trouwens niet alleen voor de Katholieke kerk, maar ook voor sommige Moskee "gangers". Ergo.
uiteraard is alles wat ik hier zeg mijn eigen mening - tenzij ik anderen citeer. Maar zelfs die zetten we in onze eigen context, dus dient doorgaans onze eigen mening.
Knap hoe je die shift in betekenis en tijdgeest uit één tekst van twee of drie verschillende vertalingen weet te destileren.
's Ochtends lees ik nu regelmatig uit de HSV, maar de NBV ligt er trouw naast. :-) Morgen ga ik begin van Johannes maar eens lezen.
Natuurijk is de kerk een middel tot heil en veel andere goede dingen, maar de wandel in het licht lijkt me primair een individuele zaak. Of dat echt met je vraag te maken heeft, vraagt wel om een uitgebreider artikel, denk ik zomaar...
maar het blijft een goede nadenker Jos. Foei, die HSV boys nog an toe!
Schreef je maar wat minder op een dag, dan kon ik je beter bijhouden.
En een discussie oppakken. Het verbaast me dat hier niet meer reacties zijn gevolgd.
Ik ben niet overtuigd van je uitleg. Als we het begin van deze brief lezen als hoofdboodschap, dan mis ik in ernstige mate de uitleg die jij aan deze tekst geeft in het vervolg van de brief.
ik geloof niet, Jack, dat die verzen over eerst gemeenschap met apostelen en de kerk, en dan met christus, de hoofdboodschap is. Ik weet ook niet of Johannes er nu zo over heeft nagedacht om deze zaak bewust 'aan te kaarten'. Ik denk dat het, gewoon in het vuur van het schrijven, zo uit de ganzeveer kwam. Zoals we wel vaker theologie bouwen op terloopse opmerkingen van apostelen.
Eh..., was Johannes zelf geen apostel dan?
Zo uit de ganzeveer? De vraag m.i. is en blijft of jouw exegese juist is, niet of Johannes terloops een geaccepteerde en breedgedragen waarheid neerzet, waar hij toevallig in zijn brief later niet op terugkomt.
De enige juiste conclusie uit het totaal van deze brief moet zijn, dat we pas gemeenschap met elkaar hebben, als we ieder voor zich individuele gemeenschap met Christus hebben; wandelen in het licht.
Gelukkig ben je geen scherpslijper als het gaat om de theologie van de RK kerk, maar nu plaats je de kerk en daarmee 'ook' je eigen ambt als priester wel heel erg op een voetstuk.
Jack, als je doelt bijv op 1 Joh 1:6-7, dan weet ik niet of je gelijk hebt. Hoewel jij heel goed gelijk kan hebben, zo iemand ben je nu ook wel weer.
Maar in 1 Joh 1:6-7 gaat het niet over hoe heidenen christen worden, maar eerder over hoe mensen die christen zijn, de christelijke gemeenschap verbreken door te zondigen en hun zonden niet te belijden. Het gaat niet over hoe je christen wordt, maar over hoe je het blijft.
Daarom ben ik, met mijn vele zonden, zo blij dat de liturgie in onze kerk immer begint met schuldbelijdenis. Dat neemt het vuil weg dat onze christelijk community zo grondig kan bederven.
Nou ja, zo komen we enerzijds dichter bij elkaars uitleg, anderzijds wordt het ingewikkelder.
Laat ik er dit nog van zeggen, mee eens dat de niet-gelovige in de slipstream van de Kerk, gaandeweg in gemeenschap kan komen met Christus. Er zullen zelfs mensen zijn die door het geven van een glaasje water aan één van Zijn kinderen, zullen merken dat zij daarmee Christus hebben gediend. Op grond daarvan wordt ze zelfs het eeuwige even gegund. Toch een mooie gedachte. Zelf kom ik in een zogenaamde 'seeker sensitive Church'. Veel ongelovigen blijven bij ons hangen, omdat de sfeer zo prettig is, en na verloop van tijd gaan ze één voor één koppie onder in het waterbad van de wedergeboorte. En zo hoort het ook. :-)
Een reactie posten