Mijmeren over evangeliseren en de kerk

Hoe geloofwaardig zijn onze evangelisatiecampagnes? Nico-Dirk van Loo zette daar van de week terecht wat vraagtekens bij in een opinieartikel in het Nederlands Dagblad. Zijn commentaar was vooral gericht op de organisatie van evenementen. Ik heb vroeger menigmaal met een groepje jongeren-met-snaarinstrumenten met verkrampt blijde gezichten staan zingen in winkelstraten in Amersfoort. Daardoor kwam een enkele keer eens iemand mee naar een koffiebar, en ik herinner me een tiener die met haar moeder zo tot geloof en in de kerk kwam. Ook heb ik jarenlang aan kinder- en tienerkampen van In de Ruimte meegewerkt in allerhande functies, en hoewel dat iets van de uitputtingsmethodiek kende die Van Loo afwijst, ik geloof dat de meeste kinderen daar goede herinneringen aan hebben. Velen ‘gaven hun hart aan de Heer’.

Dat zingen op straat zou ik niemand aanraden. Je irriteert de winkeliers mateloos, en het rendement is denk ik vooral negatief. Die kinderkampen ‘werkten’ als een trein. Interessant zou zijn om eens een heus onderzoek te doen naar de vraag hoeveel van de ongelovige kinderen die daar kwamen en die zich daar ‘bekeerden’, 30 jaar later nog christen zijn en naar een kerk gaan. Ik vermoed zomaar dat de YOY-kampen de hele administratie van de failliete In de Ruimte kampen bezitten?

Ik kwam trouwens zelf tot geloof door een TV-programma van de EO. Bedankt EO! Zomaar patsboem. Van het ene uur op het andere. Media kunnen, mits goed gebruikt, een enorme rol spelen bij evangelisatie.

Ik zou dus al die organisatie en methodieken niet van de hand wijzen, zoals Van Loo wel erg resoluut doet. Toch heb ik sympathie met wat hij zegt. Van Loo onderstreept dat echte evangelisatie plaats vindt als we als gelovigen aanwezig zijn bij de schakelpunten van het leven van onze buurman, onze vrienden, familieleden, en als we in een context van met-elkaar-leven uitdrukking geven aan de hoop die in ons is.

Het evangelie van de lijdende Knecht van God kunnen we pas echt delen met ons buren, als we zelf net zo kwetsbaar zijn als onze Heer. Als mensen de breuklijnen in ons eigen leven kunnen zien, en ervaren hoe we met onze zwakheden en problemen omgaan, bijvoorbeeld. Leonard Cohen zingt: ‘There’s a crack in everything; that’s how the light gets in.’

Ik ben het falikant oneens met Van Loo als hij zegt dat het er bij evangelisatie niet om gaat dat de kern van het evangelie als boodschap moet worden overgedragen. Dat lijkt me een beslissend aspect in evangelisatie! Maar ik denk dat hij bedoeld: dat moet je niet even op straat of in de Witte Tent voor elkaar krijgen. Daarin geef ik hem gelijk.

Wat me opvalt is dat Van Loo het geheel niet heeft over de rol van de kerk in evangelisatie. Nou ja, hij noemt zich post-gereformeerd, daar zal dat wel mee samenhangen. Maar ik vind dat wel het grote ontbrekende aspect in zijn stuk in het ND. Waar het bij evangelisatie om gaat, is dat mensen Christus leren kennen en gaan volgen in de context van de gemeenschap van de kerk. Je wilt ze uiteindelijk je kathedraal, je kerk, je gebouw binnen krijgen voor de centrale vieringen van de gemeenschap. Als mensen niet mee gaan doen aan het hart van de christelijke viering kan je niet spreken van geslaagde evangelisatie. Het gaat bij het evangelie immers niet om een paar cerebrale aanpassingen? Het gaat om het horen bij de nieuwe gemeenschap van Jezus Christus, de gemeenschap die al een voorproefje is van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. En als mensen graag bij zo'n gemeenschap willen horen, hebben ze doorgaans verrassend weinig moeite om het geloof van de kerk te omarmen.

Het meest ‘evangeliserende’ is precies het gemeenschappelijk leven van de kerk. Dat dient door ons volop te worden geleefd en zichtbaar gemaakt! Dus moeten we ons niet verstoppen in onze kerk. Ik heb dus sympathie voor Van Loo’s opmerkingen dat we ook een gemeenschappelijk leven met de ongelovigen moeten leven. Maar zonder gezond kerkelijk leven is alle evangelisatie door met de mensen om ons heen gemeenschappelijk te leven, niet of nauwelijks wervend, want dan wordt het een individualistisch actie.

Ik denk dat we bij onze evangelisatie veel sterker moeten inzetten op mensen de christelijke gemeenschap binnen trekken. Ik denk dat dit ook is wat Van Loo wil. Ik zou nadruk leggen op het doel om mensen in de centrale viering van de kerk te krijgen. Of dat nu je emerging huiskamer is, of de hoogmis in de kathedraal. En naarmate de gemeenschap van de kerk meer een werkelijk warme, wervende gemeenschap is, krijg je mensen daar makkelijker bij. Als alle energie die we stoppen in evangelisatiecampagnes nu eens wordt gebruikt om de gewone gemeenschap van de kerk warmer, wervender, te maken?