Clash of cultures: kerkbouw of niet in Egypte?

Opvallend hoe opgewonden een aantal Egyptenaren reageerde op een blogje dat ik deze week schreef over de bouw van kerken in Egypte, naar aanleiding van een uitspraak van Geert Wilders. Omdat ik zei dat er wel degelijk kerken worden gebouwd in Egypte was de conclusie meteen dat ik de Islam verdedigde, de Kopten zou minachten en meer. Ik vind dit een mooi voorbeeld van een 'clash of cultures' wat betreft taalgebruik en cultuur.

Eerst iets over dat taalgebruik
In Egypte (en dat doen de meeste Arabieren) communiceert men in het algemeen door middel van overstatement. Je maakt je punt duidelijk door overdrijving. Binnen de context van de Arabische wereld weten we dat van elkaar, dus is dat geen probleem. We zwaaien met de armen, gebruiken stevige, pompeuze termen, en we begrijpen van elkaar wat we bedoelen. In Nederland zijn we veel zuiniger met woorden – overdrijven wordt afgekeurd en als je overdrijft, diskwalificeer je vaak al snel wat je wilt zeggen. Naar mijn smaak deed Wilders dit, en velen van ons herkennen dat meteen. Grootse generalisaties, overdreven voorstellingen van zaken, daar houden de meesten niet van.
Dus als ik zeg dat Wilders overdrijft en dat er wel degelijk kerken worden gebouwd, klimmen Egyptenaren in de gordijnen: ‘Wilders heeft gelijk, het is heel moeilijk, we krijgen heel weinig toestemmingen...’ Ja, in een Egyptische context van bombastisch taalgebruik, heeft Wilders gelijk. In de context van de Nederlandse politieke cultuur ervaren we zijn woorden bijna als liegen.

Dan de kwestie van cultuur
Egypte is een enorm communale cultuur. Je staat altijd achter je familie, je clan, je kerk. Ook als familie, clan of kerk ongelijk hebben. Voor mijn goede Egyptische vrind Cowboy (die via Google translator mijn verhalen volgt) ben ik niet loyaal als ik zeg dat Kopten wel kerken kunnen bouwen. Want als Wilders zegt van niet, en ik zeg van wel, dan lijkt het of ik partij kies voor de Islam. Je staat als vrienden, als familie, als kerk, immers altijd en overal achter elkaar?
In Nederland hebben we het gevoel dat eerlijkheid boven alles gaat; de waarheid moet altijd gezegd. We zoeken de nuance, we tasten de werkelijkheid met onze woorden af, en omwille van de waarheid laten we onze beste vrienden desnoods keihard in de stront zakken. En dat wordt niet gezien als moreel verwerpelijk, maar als ethisch noodzakelijk.

En als ik dus op een Nederlandse blog, in een Nederlandse culturele context, met mijn Nederlandse gevoel voor taal en waarheid, zeg dat er in Egypte wel degelijk kerken worden gebouwd, maak ik in de context van Egypte mijn vrienden kwaad. Het is niet loyaal.

Lastig om tussen twee culturen te pendelen als grappenmakers als mijn vriend Cowboy mijn Nederlandse verhalen vertalen in het Arabisch. Je bent een liefje, Emad! He... dat zou ik in Nederland ook niet zeggen he? Maar hier - geen probleem!