Paleo-orthodoxe testcase: 'Onbevlekte Ontvangenis'

Enige tijd geleden onthulde ik hier mijn ware aard. Ik ben een paleo-orthodox. Bekt niet goed, maar ja, verzin maar wat beters dan deze term van Thomas C. Oden. En ik schreef gisteren nog waarom ik zoveel waarde hecht aan de kerkvaders van de eerste eeuwen.

Paleo-orthodoxie defineerde ik als ‘de overtuiging dat het consensuele begrijpen van het geloof van de kerkvaders de basis moet zijn voor ons begrijpen van de bijbel en het christelijk geloof.’ Daarbij speelt de periode van voor 431 AD, toen de kerken nog niet formeel verdeeld raakten, een belangrijke rol.

Volgens mij moeten we heel huiverig zijn met theologische concepten die in die eerste eeuwen niet werden onderwezen, en al helemaal als die haaks staan op wat toen werd onderwezen binnen de kerk.

Testcase: De Rooms-Katholieke leer van de Onbevlekte Ontvangenis. Laat me eerst zeggen, ik heb veel respect voor de RK Kerk, en heb geen enkele behoefte om op broederlijk niveau afstand te hebben tot de RK Kerk en haar gelovigen.

Welnu, de leer van de Onbevlekte Ontvangenis dus. Het dogma van die leer werd in 1854 door paus Pius IX geformaliseerd. Was er in de theologie van de eerste eeuwen aanleiding hiertoe? Dit is wat een priester uit België aan een Roomse broeder van me schreef:

Voor wat betreft de getuigenissen van de oude kerkvaders [...] die zijn zo goed als unaniem tegen een ‘onbevlekte ontvangenis’ in de zin waarin het katholieke dogma dit verstaat. Ze aanvaarden wel dat Maria onbevlekt is, d.i. zonder zonde, en heilig en maagd, maar dat zij van de erfzonde werd gevrijwaard bij haar ontvangenis, is iets wat geen enkele oude vader zou hebben kunnen aanvaarden, precies omwille van de leer van de erfzonde waarmee ieder mens belast is die op natuurlijke wijze verwekt wordt.
Maria werd in het beste geval, volgens de oude vaders, gered en gezuiverd van zonde en dus ook van de erfzonde.
De H. Augustinus die eeuwenlang de Latijnse theologie zal beïnvloeden, schrijft dat Maria door de genade van de verlossing is bevrijd van alle zonde, maar ze is wel ontvangen in de erfzonde. [...]
In de Oosterse theologie (dus niet in het Latijnse westen!) wordt het geloof in de ‘Onbevlekte Ontvangenis’ (verstaan in de zin van ons dogma!) voor het eerst geformuleerd in de 7de eeuw door een zekere Theoteknas van Livias. [...] Maar er bleef heel wat oppositie hiertegen ook van zeer grote Mariale heiligen, o.a. de heilige Bernardus van Clervaux en zelfs Thomas van Aquino [...] waren er tegen.

Ik waardeer de eerlijkheid van deze priester. Maar de vraag voor mij is, hoe ga ik hier mee om als paleo-orthodox?

1. Ik vind dat een Kerk niet kan verwachten dat iemand deze leer aanvaard, omdat die in de oude kerk niet alleen niet werd onderwezen, maar zelfs werd afgewezen.
2. Als iemand dit wel gelooft is dat zijn eigen zaak; ik zal mijn relatie met de ander als broeder / zuster niet laten verstoren door deze zaak; het raakt niet de kwesties die door de oude kerk werden gezien als fundamenteel voor het zielenheil.
3. Pijnpunt: Als ‘gepokte en gemazelde’ Protestant moet ik me ook afvragen, waarom ik de uitspraken van de vroege kerk over de heiligheid en het belang van Maria negeer, en mijn uitgangspunt zal a priori zijn: hoe kan ik me conformeren aan hoe de oude kerk daarmee omging. Ik moet wel ijzersterke redenen hebben om met niet te conformeren.

Er ligt voor mij dus ook een enorme uitdaging om me deze zaak serieus aan te pakken! Op mijn blog maagdmaria.blogspot.com ben ik al wat aan deze speurtocht begonnen, maar die is nog lang niet af.