'Ik beloof in mijn boek niet origineel te zijn'

Vanmorgen zat ik te lezen in het heerlijke voorwoord van het boek Classic Christianity; a Systematic Theology, van Thomas C. Oden (New York: HarperCollins, 2009). Dit boek is de combinatie van drie boeken over systematische theologie die Oden tussen 1987 en 1992 schreef. Deze nieuwe editie is een prachtboek voor wie af en toe wil uitzoeken wat de wereldkerk over dit of dat thema leert, en waarom het dat doet. Je hoeft het daar niet mee eens te zijn (ik ben dat wel) om dit boek te gebruiken als een naslagwerk.

Maar nu dat voorwoord van Oden. Hij geeft hierin weer hoe hij te werk gaat. Ongeremd en ongegeneerd ‘klassiek’ christelijk! Ik geef hier wat citaten, met paginanummers zodat je kunt citeren en de indruk wekken dat je het boek zelf las. Ik raad je dit naslagwerk aan.

Oden doet een aantal beloften die op het eerste gezicht erg vreemd klinken voor iemand die een boek schrijft. Hij belooft:

• Om geen nieuwe bijdrage aan de theologie te leveren
• Om de verzoeking te weerstaan van het citeren van moderne schrijvers die minder zijn geschoold in de volle raad van God dan de beste oude klassieke exegeten
• Om heel eenvoudig te pogen uitdrukking te geven aan het ene denken van de gelovige Kerk dat altijd aandacht had voor dat apostolische onderwijs dat altijd de instemming had van christelijke gelovigen, overal, altijd en van allen. (p. xiv)

Originaliteit is ongewenst, zegt Oden, met verwijzing naar de toespraak van Paulus op de Areopagus (Handelingen 17)

[Paulus ontdekte dat de] Atheners en de vreemdelingen die er wonen[…] voor haast niets anders tijd [hebben] dan voor het uitwisselen van de nieuwste ideeën.’ Zo heb ook ik ontdekt dat veel spreken over godsdienst vandaag geobsedeerd is met wat nieuw is. Ik ben toegewijd aan niet origineel zijn.’ (p. xv) De moderne regels voor schrijvers vereist dat elke auteur moet streven naar originaliteit. De klassieke christelijke regel is het omgekeerde. (p. xvi)

Over het gebruik van moderne theologisch taalgebruik zegt Oden:

Er is geen poging gedaan de klassieke taal van de kerk te vermijden. De studie van God gaat beter door de beproefde Christelijke taal op zijn eigen directe krachtige manier voor zichzelf te laten spreken tot moderne gedachten en harten die worstelen met de beperkingen en mislukking van het moderne bewustzijn.’(p. xiii)

Moderne wetenschap heeft moeite met het concept van consensus, omdat alle vooronderstellingen zeggen, dat een groep verdeelde kerken na 20 eeuwen natuurlijk allemaal heel anders denken.

Vooroordeel van veel moderne theologen is ‘dat er nooit enige consensus kan bestaan [maar] de werkelijkheid van de consensus en zijn duurzaamheid zijn zonder verklaring gebleven en veronachtzaamd in de academische wereld.’ (p. xix-xx)

Het is dezelfde Geest die de canonieke teksten inspireerde die ook actief werkt om de eenheid en samenhang te scheppen in alle leerstellige activiteiten te midden van veranderende historische omstandigheden. Deze cohesie is niet het product van het werk van moderne geleerden, maar van het werk van de Geest door twintig eeuwen van intensieve kritische Schriftuurlijke exegese heen.’ (p. xix)

Tenslotte twee gedachten ter overweging voor ons allemaal:

Klassiek Christelijk denken kan worden begrepen door moderne kritische denkers als ze kunnen leren om historisch en binnen een gemeenschap te denken, in plaats van individualistisch. Alleen wie luistert en zijn of haar eigen individuele ervaring laat verlichten door de wijsheid van de historische christelijke gemeenschap, kan die verlichte persoonlijke ervaring terugdragen naar de gemeenschap. (p. xx)

Alleen wie eerlijk luistert naar het traditionele Christendom kan eerlijk besluiten of het [voor hem] iets betekent.(p. xiv)