Aan traditie kan toch niemand ontsnappen?

Nog wat zitten peinzen over traditie, en hoe sommige 'moderne' of 'postmoderne' christenen zich daar zo fel tegen afzetten. Is dat wellicht vooral door een eenzijdige kijk op wat traditie is? Ik kan me dat goed voorstellen. Als traditie niks anders is dan dingen doen op een bepaalde manier omdat dit altijd zo gedaan is, ja, dan kan ik me inleven in verzet ertegen. Maar dat is helemaal niet de kern van traditie, hoewel je van sommige traditionalisten soms wel de indruk krijgt. Alsof het echt wat uitmaakt of je een paar kaarsen meer of minder op het altaar in de kerk zet. En alsof een goede ouderwetse liturgie de wereld zal redden.

Laat me een andere visie op traditie geven. Die begint bij het bijbelse concept van koinonia: community, gemeinschaft, gemeenschap. En bij de God die zich van oudsher bekend maakt als JHWH, God van Abraham, Isaak en Jacob, en later als Vader van Jezus Christus. Godskennis, leert de bijbel, wordt bij uitstek opgedaan in het hart van deze familiaire gemeenschap van gelovigen. Dat is geen individualistische kwestie, en ook niet een kwestie van met een (bijbel-)boekje in je eigen hoekje zitten. De bijbel maakt ontegenzeglijk duidelijk: God huist in zijn huis, de Kerk, en daar is hij te vinden. Niet in het gebouw, maar in de gemeenschap.

Het geloof in God en de dienst aan God hebben in de families van Israel en later in de familie van de Kerk vorm gekregen. En die families hebben van generatie op generatie doorgegeven aan hun nakomelingen wat God in hun midden heeft gedaan. Daarin speelt de Levende God, aanwezig als Vader, Zoon en Heilige Geest, de centrale rol.

Het volk Israel en de oude Kerk hebben hun voornaamste ervaringen met God, onder diens leiding, op Schrift gesteld - en daar putten wij nog steeds uit. Die Schrift is de canon, het richtsnoer voor ons geloven als gemeenschap. Maar onderdeel van ons collectieve geheugen zijn ook de herinneringen aan de familieleden uit het verleden. Hoe die dingen deden, wat ze geloofden, hoe ze dat geloof vierden. Dat hoeven we niet klakkeloos na te doen, maar of we het willen of leuk vinden of niet is niet het belangrijkste - belangrijker: het is onze familie! (Ja Protestanten, dus ook alles wat in de kerkgeschiedenis gebeurde tussen het jaar 313 en 1517 is 'onze' geschiedenis, onze familie, onze traditie!)

Traditie is de collectieve herinnering van onze voorouders en hoe die God hebben leren kennen, met daarin de woorden van God centraal. Zulke familietraditie is nooit dood, saai of dom. Het is de levende relatie met de God van onze voorouders die we met elkaar vieren, die we ook zelf genieten, en waarover we spreken met een volgende generatie. Dat doorgeven van die familietradities is 'de traditie'.