Ik ken pastoor Paul Vlaar (foto in goal) van Obdam niet; hij is door bisschop Jozef Punt (foto bij de paus) van Haarlem op non-actief gesteld. Maar ik heb zeker sympathie voor hem, zo op het eerste gezicht. Het lijkt me dat de man oprecht zoekt naar het vullen van zijn kerk. Wie kan daar bezwaar hebben tegen hebben? De reacties van zijn gemeenteleden zijn dan ook begrijpelijk. "Het is juist zo sterk van Vlaar dat hij dit soort enthousiasme weet te gebruiken om mensen naar de kerk te krijgen. Hier is de kerk vol, ergens anders is hij leeg.”
Bisschop Punt liet In een communiqué weten de pastoor te verwijten dat hij "in teksten en vormen onvoldoende recht heeft gedaan aan de heiligheid van de eucharistie". Voor de bisschop en zijn reactie heb ik ook begrip. Waarmee we hier te maken hebben is de kwestie van contextualisatie. Hoe kan je het evangelie zo vorm geven in je cultuur, dat het mensen tot Christus trekt? Je zou kunnen zeggen, Vlaar helt meer naar het waarborgen van cultuur, Punt meer naar het waarborgen van het evangelie.
In het kader van mijn proefschrift (2008) heb ik wat ‘regels’ en ‘waarschuwingen’ opgesteld voor hoe je met moderne media op een verstandige manier het evangelie kan contextualiseren. Enkele daarvan passen ook wel bij deze ‘affaire Vlaar’. Die doen me het volgende constateren:
1. Vlaar heeft zich onvoldoende afgevraagd of zijn gewone kerkleden dit eigenlijk allemaal wel waarderen. Door zo extreem aandacht voor het voetbal te vragen maak je een deel van je gemeente echt niet blij. Niet iedereen houdt hiervan.
2. Vlaar heeft terecht aandacht gegeven aan het WK in de dienst, want als dienaar van het evangelie wil hij mensen bereiken in hun echte context. Je kan dit een holistische benadering van Vlaar noemen. Het evangelie gaat immers over alles wat ons bezig houdt?
3. De taal die Vlaar gebruikte was duidelijk de taal van de (meeste) kerkgangers. Wat een talent heeft deze man om aan te voelen wat de mensen bezighoudt, en om dat ook zo onder woorden te brengen dat de Obdammers naar hem luisteren!
4. Ik betwijfel of Christus en de Kerk door Vlaar in deze oranjedienst werden gepresenteerd op een manier die bij het evangelie past; hier zat denk ik terecht de zorg van de bisschop.
5. De vraag hoe het evangelie op een contextueel geschikte manier kan worden verkondigd moet niet door individuen maar door de gehele kerkgemeenschap worden beantwoord. Vlaar lijkt me in dit geval teveel als individualist te zijn opgetreden.
6. Contextualisatie moet niet voorbijgaan aan de noodzaak dat alles dat we doen in de kerk de eenheid van de wereldwijde kerk moet versterken. Los van de vraag wat de Kerk in Spanje van zijn Oranjemis vond, moet je ook constateren dat dit soort kerkdienst haaks staat op hoe door de eeuwen het geloof in de mis is gevierd. Hoewel ik in dat opzicht evengoed vragen heb bij het zegenen van de wielrenners bij de aanvang van het wielerseizoen.
7. Het evangelie moet wel ‘passen’ bij onze (voetbal-)cultuur maar het mag zijn profetische karakter niet kwijtraken. In dit geval van Vlaar werden Oranje en het WK m.i. teveel eer gegeven. Waar was de christelijke boodschap tegen de overdrijving?
8. Vorm en betekenis kunnen niet worden gescheiden. Welke betekenis houden symbolen in de kerk als de priester zomaar in het oranje verschijnt? Die vorm vertelt de kerkgangers dat alle andere dingen die we in de kerk doen ook maar een spelletje zijn.
Alles bij elkaar zou ik concluderen dat bisschop Jozef Punt terecht heeft gezegd dat dit echt niet kan. Maar in zijn priester Paul Vlaar heeft hij een wel zeer getalenteerde man die de kerk moet koesteren. Maar Vlaar moet ook nog een paar dingen leren, en beter luisteren naar wat de hele kerk denkt en gelooft. Binnen de Kerk bestaat enorme behoefte aan zulke lui, maar dan moet Vlaar wel met respect binnen de bedding van die Kerk blijven. Een eerste stap lijkt me dat hij minder moet soleren.
19 opmerkingen:
Hoi Jos,
Heb je het YouTube filmpje gezien van de priester? Hij staat bij mijn Twitterberichten van de afgelopen dagen.
De Korte schrijft vandaag een opinie stuk in ND over WK en de voetbal, maar dat leest mijn vrouwtje nu, dus kan er ff niets over zeggen.
Voorafgaand aan de finale at ik oesters en dronken we champagne in het Gooi, huiskring van de kerk, en een ijscoupe met vruchten bij de verlenging. We keken TV op een mega'LCD-scherm en lazen een column uit het ND. Zóóóó devoot man. :-)
prachtig. maar wat jullie deden was niet in jullie kerkdienst he? Bovendien hebben jullie van Xrds ook een andere visie op kerkzijn dan de RK kerk waar Vlaar bij hoort. Ook dat is een kwestie van context ;-)
Ja, zo is het. Ik heb ff niet de puf om er heel veel over te zeggen. Maar op twitter zie je ook sporen over hoe het nieuwste boek van A. van de Beek, cultuurpessimist pur sang, bij de broeders is gevallen
Ik zou er wel eens wat dieper op in willen gaan. Mijn stelling is dat als de kerk iets afkeurt, dan moet de kerk wel voldoende alternatief bieden. In de traditionele zuilen gebeurde dat ook, maar in de evangelische context niet of onvoldoende. Wat ik beschreef van mijn kring klopte wel, maar ook daar was het rommelig. Echt van harte naar de voetbal kijken was het niet. Dat oester- en champagnegedoe wel, en daar stoorde ik me meer aan. Feitelijk vond ik de voetbal erg leuk, afgezien van de ruwheid van de wedstrijd dan. Ik denk dat de sfeer van het evangelie meer in de eenvoud ligt en niet in de luxe.
Anderzijds hou ik graag van een goeie film (beetje fout soms). Mijn Gooise vrienden en broeders malen daar weer minder om en dat is in hun te prijzen natuurlijk. Ach, misschien omdat hun eigen leven meer leest als een film en het mijne zo saai is als een vergeeld boek van, eh... (vul maar in).
Je proefschrift heb ik trouwens in zitten lezen. Pittige literatuur. GertJan Segers is ook lekker bezig in Nederland (zie ND van vandaag). Misschien meost ik ook maar eens een tijdje in het Midden-Oosten gaan wonen. Je wordt er in ieder geval niet dommer van, toch? :-)
Heldere analyse. Zat zelf met een dubbel gevoel over deze dienst.
Dus Jos, je zegt eigenlijk: als die beste pastor overgaat naar de PKN, dan had het wel gekund. Want binnen de context van de PKN heb je geen wereldwijde kerk waar je rekening mee hoeft te houden.
Kan hij ook nog eens trouwen.
Bij PKN moet je ook rekening houden met DE Kerk. Dat is meer dan de RK Kerk. Ik vind dat elke lokale kerk bij elk besluit dat het neemt, hoort af te wegen hoe dit de eenheid en de harmonie met de wereldwijde kerk (geografisch en in de tijd) versterkt. Ik weet wel, door verdeeldheid is dat niet makkelijk. Maar in dit geval was het een redelijk makkelijk criterium omdat Vlaar had kunnen weten dat zelfs zijn eigen bisschop ertegen was.
En als hij dat niet wist, is het probleem minstens zo groot. Een priester is de assistent van de bisschop, en hoort niks buiten hem om te doen.
Mooi en duidelijk stuk. Denk dat je een punt hebt. Denk ook dat het probleem em toch vooral in de reactie van de RK-kerk/bisschop zit. Die laat alleen de afkeuring horen over wat mis ging en mist totaal de nuance van het goede wat er ook was.
Ha Harco - ik weet niet wat er zich achter de schermen afspeelde, en ik heb de indruk dat dit niet de eerste keer van wat spanning tussen pastoor en bisschop is.
Bovendien, de bisschop is gewoon de werkgever van de priester, dus mag verwachten dat die doet wat van hem verwacht wordt.
Maar je hebt wel gelijk, de reactie had wat positiever kunnen zijn. Maar misschien was dat ook wel zo en hebben we van media maar 1 kant gezien?
Dit is het communique van de bisschop:
Op zondag 11 juli heeft pastoor Paul Vlaar van Obdam in het kader van het wereldkampioenschap voetbal de heilige eucharistie gevierd in een oranje kazuifel en ook overigens in teksten en vormen onvoldoende recht gedaan aan de heiligheid van de eucharistie. De beelden hiervan hebben in binnen- en buitenland bij gelovigen verontwaardiging gewekt.
Al eerder heeft de bisschop pastoor Vlaar op het hart gedrukt de heilige eucharistie niet te vermengen met profane evenementen. De pastoor heeft gezegd dit geheel te onderschrijven en beloofd zich hieraan te zullen houden. De pastorale ijver en inzet van de pastoor staan overigens niet ter discussie.
Naar aanleiding van dit nieuwe voorval heeft de bisschop opnieuw een gesprek gehad met pastoor Vlaar, hem met onmiddellijke ingang een bezinningsperiode opgelegd en hem voor de duur van deze periode van zijn priesterlijke taken ontheven. Na afloop hiervan zal een en ander opnieuw bekeken worden.
Jos, ik ben eigenlijk wel benieuwd wat je in je proefschrift nog meer voor tips hebt staan voor het omgaan met moderne media & het contextualiseren vh evangelie. Is er een kans om dat ergens te kunnen lezen?
MB, ik kan je de dikke pil van 996 bladzijden voor 25 euro sturen ;-)
Jos, ik geloof niet dat ik genoeg kastruimte over heb. Heb je geen kortere versie van dit specifieke deel?
1. Kijk hoe vol de kerk zit, ook bij andere diensten, dus zijn 'gewone' kerkleden waarderen dit wel degelijk.
4. Verwar Christus niet met de kerk. Christus had het niet zo op de manier waarop in Zijn tijd de kerk met het geloof omging. Ik ben er van overtuigd dat JC meer waardering heeft voor pastoor Vlaar dan voor de reactie van de bisschop.
5. Zie punt 1. De hele kerkgemeenschap heeft een duidelijk antwoord gegeven.
6. Hoezo: door de eeuwen? We leven in de 21e eeuw. Als we terug moeten naar eeuwen geleden moet de mis ook weer in het latijn worden gegeven.
7. Welke overdrijving? Hier werd het voetbal als voorbeeld genoemd voor saamhorigheid; iets wat we vaak missen in de samenleving.
8. Neen! Hij geeft op geen enkele manier de indruk dat het geloof 'maar een spelletje' is. Eerder dat de actualiteit heel goed samen kan gaan met de geloofsbeleving, iets wat de kerk nogal eens ontgaat.
Nieuwe ontwikkelingen: http://www.katholieknederland.nl/actualiteit/2010/detail_objectID713674_FJaar2010.html
Gr. Louis
Dankje Louis
En Pim,
Bij 1: Ja, de Kuip zit ook vol elke week. Als argument doet me dit weinig. Het volzitten van de kerk, daar heb ik overigens positieve woorden over gezegd, maar waarheid hoort daar ook thuis, en eerbied, en respect etc.
Bij 4: mooi dat jij weet wat JC behaagt en niet.
Bij 5: de hele kerk is iets breder dan de gemeenschap in Obdam.
Bij 6: Kom kom.
Bij 7: de film en de beschrijving maken wel degelijk dat je van overdrijving kan spreken. Geen evangelielezing maar een Oranjelitanie?
Bij 8: vreemd dat buitenstaanders die indruk wel krijgen. Misschien niet terecht, maar zullen we eens wedden dat Vlaar binnenkort erkent dat hij te ver is gegaan?
MB, mail me je email even en ik stuur je wel een betreffend hoofdstuk en de samenvatting van het geheel... daar gaat mijn 25 euro ;-(
Wat mij vooral verbaast is hoe mensen, die hem helemaal niet kennen, pastoor Vlaar menen te moeten veroordelen enkel afgaande op een filmpje en (mogelijk tendentieuze) berichtgeving. Wat weet iemand in Mexico (Punt zegt daar klachten vandaan te hebben gekregen) van wat er in Obdam speelt?
Pastoor Vlaar heeft waarheid hoog in het vaandel staan, heeft eerbied, toont respect, is integer, en zo zou ik nog wel even door kunnen gaan. Waarom zou hij zich daarvoor moeten schamen, daar zelfs excuses voor moeten maken?
Nee, als er iemand is die excuses moet maken, dan is dat Punt. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.
De bijbel is geen dode tekst en beter dan een stoffige preek te houden toont pastoor Vlaar aan dat teksten in de bijbel ook in de huidige samenleving nog steeds relevant zijn.
Kom zeg, wie veroordeelt hier nu? U veroordeelt de bisschop.
Mag een bisschop zijn priester (priesters zijn medewerkers van de bisschop, in loondienst zeg maar) verzoeken om zijn werk te doen op een manier die past bij de kerk die de bisschop vertegenwoordigt?
U doet net of Vlaar het recht heeft om in zijn eigen kerk te doen wat hij wil. U vindt de bisschop duidelijk een minkukel, nou, dat is dan een probleem. Want het is de werkgever van Vlaar.
Dus wat voor advies geeft u Vlaar? Ontslag nemen?
Als u de bisschop een minkukel wilt noemen is dat geheel voor uw eigen verantwoording. Ik heb dat nergens gezegd.
Goed beschouwd is de werkgever van Vlaar eigenlijk God. Ook Punt is slechts Zijn dienaar.
Pastoor Vlaar heeft niets fout gedaan.
Mensen als Vlaar dienen juist gekoesterd te worden.
Ja, dat is wat ik zei. Mensen als Vlaar moeten gekoesterd worden. Dus daar zijn we het over eens.
Dat God de werkgevers van Vlaar is, is een mooie gedachte. Maar Vlaar heeft besloten dat de opdrachten van de Schepper toch nogal sterk via de bisschop lopen - hij is Rooms Katholiek, niet protestant. En dan kan jeje maar beter aan die structuur houden.
En verder wens ik Vlaar, en Punt, en u, de zegen!
Een reactie posten