Het Nederlands Dagblad steunt secularisten?

In het Nederlands Dagblad schreef Peter Bergwerff vandaag een redactioneel commentaar dat me van mijn stoel deed rollen. Lees ik dit in een krant voor christelijk Nederland?

Bergwerff schrijft zijn commentaar naar aanleiding van de beroepszaak van Italie bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg. Het betreft een beroep tegen een eerdere uitspraak van dat Hof, dat bepaalde dat kruisbeelden in openbare scholen in Italie in strijd zijn met de vrijheid van godsdienst en van onderwijs en dat die dus verwijderd dienen te worden.

Meer dan 90 procent van de Italianen vindt dat de crucifixen gewoon moeten blijven hangen. En ook andere landen zijn die mening toegedaan. Een niet eerder vertoond aantal van vijf landen voegde zich als belanghebbende in de zaak: Rusland, Bulgarije, Litouwen, Malta en Cyprus. Ook daar wordt de publieke ruimte gedomineerd door één kerk: de Orthodoxe of de Rooms-Katholieke.

Bergwerff is verbaasd dat de Europarlementariërs van SGP en CU steun geven aan de kant van Italie, en hij schrijft dit:

Geen mens en geen menselijke instelling is neutraal, maar gaat altijd uit van ideologische vooronderstellingen. Dat geldt ook de staat. Maar in een democratische rechtsstaat dient de staat wel onpartijdig te zijn en zich niet op welke wijze dan ook te identificeren met een bepaalde levensbeschouwelijke richting. Dat geldt dan uiteraard ook haar instellingen, zoals het openbaar onderwijs, de rechtszaal of het regeringsgebouw. Iedere burger, van welke levensbeschouwelijke achtergrond dan ook, moet zich daar welkom voelen. In de protesterende landen is dat niet het geval. Het is dus niet voor niets dan de protestantse minderheden daar de uitspraak van het Hof hartgrondig hebben bijgevallen. Zij weten wat het is als burger feitelijk uitgesloten te zijn uit de publieke samenleving.

De staat moet onpartijdig zijn en zich niet identificeren met een bepaalde levensbeschouwelijke richting? Iedere burger van welke levensbeschouwelijke richting moet zich kunnen thuisvoelen in het openbaar onderwijs, de rechtzaal en elk regeringsgebouw?

Ik vind dat Bergwerff hier veel te ver doorschiet. Met deze beginselen valt immers niet te leven als je het toepast op marginale kwesties als een crucifix in je klaslokaal. Ten eerste hoef ik natuurlijk niet te argumenteren dat de neutrale staat een fictie is, dat zegt Bergwerff zelf ook. Maar zijn idee dat de staat wel 'onpartijdig' kan zijn, is evengoed een fictie. ‘Onpartijdig’ is bijna identiek aan ‘secularistisch’. De afwezigheid van symbolen van geloof is een geloofskeuze. Italiaanse katholieken voelen zich niet thuis in zo’n staat of op zo’n school.

Maar dit beginsel dat Bergwerff nu verdedigt, betekent ook effectief de dictatuur van de minderheid. Het doorgeslagen gelijkheidsbeginsel waarmee dit samenhangt, zorgt ervoor dat als er maar een paar burgers zijn die hun vrijheid aangetast voelen ze hun gelijk kunnen afdwingen. En dat leidt volgens mij tenslotte tot volslagen anarchie. Je moet nu eenmaal je samenleving inrichten op een manier die globaal door de meeste mensen als prettig wordt ervaren.

Protestantse minderheden in Italië moeten zich niet zo zich druk maken om een crucifix in hun schoollokaal. Jawel, de crucifix is symbool voor de kerk van Rome, ik weet het. Maar hebben ze wel door waar ze op Europees niveau mee bezig zijn? Mede door hun houding wordt het Europese Hof tot uitspraken verleid die verregaande consequenties kunnen hebben. Want in Nederland hoeven maar een paar secularisten op het idee te komen dat een kerstboom een verschrikkelijk symbool van de christelijke religie is, of de paashaas, en openbare scholen en gemeentehuizen mogen die ergerlijke symbolen niet meer gebruiken of financieren. Als vijf burgers van mening zijn dat tweede paasdag of tweede pinksterdag als verplichte vrije dagen een inbreuk zijn op de neutraliteit van de staat, mag Nederland zich verdedigen bij het Europese Hof?

In Europees verband heb ik juist van de Rooms Katholieke kerk de verwachting dat die in staat is krachtig op te treden tegen het doorgeslagen secularisme. Het was de Roomse kerk die een formidabele rol speelde bij de val van het communisme, eerst in Polen en daarna in het hele Oostblok. En samen met de Orthodoxe Kerken die nu ook aandachtig kijken naar de kwestie die bij het Europese Hof wordt besproken, kan Rome voor de toekomst van een prettig leefbaar Europa wel eens van enorm belang blijken te zijn. En van het Nederlands Dagblad verwacht ik, net als van CDA, CU en SGP, krachtige steun voor Italie in deze zaak.