Israel: 'Heer, herstelt u in deze tijd het koninkrijk...' (Han 1)

Christenzionisten zien in Handelingen 1:6 doorgaans een significant bewijs dat Jezus beloofde dat hij eenmaal op de troon van koning David zal zitten, heel fysiek, in Jeruzalem, om over Israel te heersen.

In Han 1:6 vragen de discipelen aan Jezus, na diens opstanding uit de dood: ‘Heer, gaat u dan binnen afzienbare tijd het koninkrijk voor Israel herstellen?’

De reactie van Jezus in Han 1:7-8: ‘Het is niet uw zaak de tijden of gelegenheden te weten, waarover de vader de beschikking aan zich gehouden heeft, maar gij zult kracht ontvangen wanneer de heilige Geest over u komt, en gij zult mijn getuigen zijn te Jeruzalem en in geheel Judea en Samaria en tot het uiterste der aarde.’

Vaak wordt gezegd: Jezus ontkent niet dat er een tijd zal komen dat het koninkrijk voor Israel zal worden hersteld. Dat bewijst dus dat hij instemde met hun verwachting. Maar of Jezus wel of niet instemde met die verwachting kan je uit deze woorden niet concluderen. Op zijn zwijgen kan je geen argument bouwen.

Het feit dat de discipelen deze vraag stellen betekent bovendien niet, dat de basis van hun vraagstelling correct was. Denk aan Petrus die op de berg der verheerlijking aan Jezus vroeg of hij drie tenten moest bouwen. Of aan de discipelen die aan Jezus suggereren dat vuur uit de hemel zou moeten regenen op diens tegenstanders. De discipelen vragen wel vaker domme dingen.

Ook uit de reactie van Jezus kan je in dit opzicht weinig concluderen, of het moest al zijn dat waar de discipelen dachten aan een herstel van Israel, Jezus in wezen een omgekeerde richting opwijst. Vanuit Jeruzalem richt hij zijn volgelingen juist op de volken. Maar ook dit is speculatief als je alleen naar deze tekst kijkt. Je kunt er over de toekomst van Israel niets uit opmaken denk ik.

Wel interessant in dit verband is om je af te vragen: als de discipelen nou zo op het Koninkrijk gericht waren, hoe spreken ze daar dan over in het vervolg van het boek Handelingen? Dat lijkt me de logische context om te zien hoe deze terminologie terugkeert.

Ik som even wat voorbeelden op waar het woord Koninkrijk voorkomt: Han 1:3; 14:22; 19:8; 20:25; 28:23. Jezus wordt verder in Handelingen Koning genoemd, in Han 17:7.
Verder is vaak sprake van aardse koningen en koninkrijken, maar die verwijzingen zal ik nu even nalaten.

Mijn logisch conclusie uit deze tekstverwijzingen lijkt me het volgende, en dat baseer ik op allerlei andere bijbelgedeelten: Aan het begin van hun missie waren de discipelen, ten onrechte, gericht op het idee dat Jezus een aards koninkrijk zou stichten waar hij als koning over Israel zou heersen. Jezus leerde hen dat dit een verkeerde verwachting was, en in het hele boek Handelingen zien we het relaas van wat de discipelen dan WEL verkondigden.

Wat de apostelen verkondigden was een koninkrijk van God en Jezus (hij wordt Koning genoemd, dat ben je over een koninkrijk!) dat niets te maken heeft met een tijdelijke en fysieke heerschappij van Jezus over het land Israel. Nooit kom je zo’n verkondiging tegen. De verkondiging gaat over een koninkrijk waarover Jezus heerst – reeds aanwezig en ook komende. Terwijl de apostelen aan het begin van het boek Handelingen nog een aards koninkrijk van Jezus verwachtten, is hun verwachting later in het boek Handelingen en in hun brieven duidelijk anders geworden.

Ik denk dat Lukas niet voor niets de vraag van de discipelen in Han 1:6 tot de opening van zijn boek heeft gemaakt. Hij laat zien hoe de aanvankelijke verwachting onjuist was, en dat de apostelen een veel grootser koninkrijk voor Israel en alle volken gingen verkondigen: Een koninkrijk waar ook heidenen aan mogen deelnemen, waarbij het niet langer gaat om een beperkt stuk land, maar om de vernieuwing van de hele aarde. Dat God zijn beloften uit het Oude Verbond op die manier zou gaan vervullen is in geen mensenhart opgekomen, en zelfs de engelen hadden dat niet door. God geeft meer dan Israel ooit kon dromen.