In februari schreef ik een boekje over de situatie in Egypte. Ik beschreef mijn verwachting dat de Moslimbroederschap zeer sterk uit verkiezingen tevoorschijn zou gaan komen. En jawel. Het lijkt dat ze 30-45 van de stemmen hebben gekregen.Er waren in januari/februari van dit jaar heel wat expert in Nederland die vooral oog hadden voor wat zich op Tahrier voordeed; velen konden zich niet voorstel dat zoveel Egyptenaren op een religieuze partij als de Broederschap zouden stemmen. Ik denk dat seculiere Hollanders echt een probleem hebben met het interpreteren van een religieuze samenleving als die van Egypte. En even in en uitvliegen helpt echt niet zo goed bij het invoelen en interpreteren.
Wat ik ook geheel niet doorhad, dat dat de salafisten het goed zouden doen. Ze lijken nogal wat mannen in het parlement te gaan krijgen. Hoe beinvloedt dit mijn werk in Egypte? Dit is een deel van de slotpaginas van mijn boek Egypte mijn volk.
Toekomst
Mijn indruk is dat er na de val van Moebarak geen sprake was van antichristelijk beleid door de militaire junta, maar dat door het machtsvacuüm radicale moslims ongestraft geweld konden gebruiken en dat bijvoorbeeld lagere legerofficieren domme opdrachten tot schieten op kloosters konden geven. Dat machtsvacuüm was een groot gevaar voor de Kerk en voor het hele land. Meer centraal gezag zal vast zorgen dat de Kerk weer wat bescherming krijgt.
Het is echter te vrezen dat een islamisering van de wetgeving die christenen nog meer dan nu tweederangs burgers zal maken met beslist minder rechten dan moslims. Er wordt door diverse moslims al over gesproken dat christenen in overeenstemming met de sjaria gizzieja, hoofdgeld, moeten gaan betalen. Ik ben bang dat de opleving van verbale vrijheid van de Kerk op dit moment ook van tijdelijke aard zal zijn, als mijn vermoedens over de islamisering van Egypte kloppen. Minder vrijheden voor de Kerk, een economische crisis en politieke instabiliteit lijken me bij uitstek ingrediënten die gaan zorgen voor een grote exodus van christenen in de komende jaren.
We zijn hier tweederangs burgers en dat voelt onplezierig, ook al zeggen moslims nog zo vaak dat de islam zo fijn voor zijn minderheden zorgt en dat juist de sjaria de beste bescherming en de meeste vrijheden geeft. Moslims hebben nog al eens de neiging zichzelf te feliciteren met hoe goed ze voor hun minderheden zorgen, maar mogen die minderheden daar zelf ook wat van zeggen? Ze weten wel beter. Een serieus democratiseringsproces in Egypte zou dus wel eens duur betaald kunnen worden door de Christenen. Betalen ze de prijs voor de vrijheid van Egypte?
Juist de situatie van de Kopten heeft er voor gezorgd dat ik me bekommer om de minderheden die we ook in Nederland hebben. Zoals Kopten in Egypte behandeld worden, willen we in Nederland onze minderheden toch niet behandelen? Vanuit de opdracht van Christus om zelfs onze vijanden te behandelen zoals we zelf behandeld willen worden, kan ik alleen maar erg huiverig zijn voor elke poging om minderheden in Nederland via de wetgeving of in de samenleving neerbuigend te behandelen.
Ja, ik doel natuurlijk op hoe door velen over moslims wordt gesproken. Dat sommige moslims in Egypte de christenen soms bar slecht behandelen is geen reden om met soortgelijke munt te betalen in Nederland en als we dat wel doen, hebben we minder het morele recht van spreken over mensenrechten in de omgang met landen als Egypte.
Opdracht van de Kerk
Wat de toekomst brengen moge, de Kerk in Egypte heeft haar opdracht. Die is niet afhankelijk van de overheid van dit land maar alleen van opdrachtgever, de Heer van de Kerk. [... Ook] bisschop Moenier heeft me een duidelijke opdracht gegeven. ‘De kleine Egyptische gemeente en de Soedanese gemeente [in Heliopolis] moeten vernieuwd worden. En er moet ook een nieuwe Egyptische gemeente bijkomen en een Engelstalige.’ […]
Als ik bij de poort van St. Michael’s in Heliopolis sta, kijk ik uit op het werkpaleis van de voormalige president Moebarak. Iets verder is het huis waar hij 30 jaar woonde voor hij de benen nam naar zijn paleis in Sjarm asj-Sjeikh aan de Rode Zee. Met de jongelui met wie ik aan de toekomst van St. Michael’s werk, ben ik van harte overeengekomen dat we het evangelie zullen preken, dat we zullen bidden voor de zieken en dat we zorg zullen dragen voor de armen in dit land. Maar we zullen ons niet in ons bastion terugtrekken en we laten ons niet monddood maken; de kerk van Christus zal ook in Egypte de waarheid spreken over recht en onrecht, ongeacht wat voor overheid we hebben en ongeacht aan wie dat onrecht wordt aangedaan. Het martelen van een lid van de Moslim Broederschap of een atheïstische blogger is even kwalijk als het martelen van een christen.
We zullen ook moeten werken aan een christelijke politieke visie die past bij Egypte en de specifieke omstandigheden in dit land. Het idee van christelijke partijen in Egypte spreekt me op voorhand totaal niet aan in de context van Egypte en de Kerken hebben dat idee ook altijd verworpen. De kerken hebben zich van alle betrokkenheid bij het politieke en maatschappelijk leven zo afzijdig gehouden dat geen bijbels-theologische visie op samenleving en overheid bestaat. Er zijn vast wel christelijke politieke partijen en Kerken in Nederland die ons hulp willen bieden bij het ontwikkelen van een passende christelijke kijk op de wereld waarin we leven en de rol die we daarin kunnen spelen.
De Heer van de legermachten gaat ons voor, ook in een islamitisch Egypte dat zijn wetgeving op de sjaria baseert. Farao is gevallen, maar wat er ook komen gaat, het leger van de Heer laat zich niet stuiten door vrees voor wat komen kan. Midden in deze samenleving en als onderdeel ervan willen we het licht van Christus laten schijnen. Jesaja profeteerde het al: ‘Op die dag zullen er vijf steden in het land Egypte zijn die de taal van Kanaän spreken en die zweren bij de Heer van de legermachten. Een ervan zal genoemd worden: Stad van de zon.’ Stad van de zon, dat is Heliopolis.
