dinsdag 29 november 2011

Steek in de rug door de NOS

Op zijn blog heeft Jan Dirk Snel op de hem gebruikelijke zeer zorgvuldige manier (ik bedoel dat als compliment!) het NOS-verslag van Lex Runderkamp uit Egypte gefileerd. Hoe haalde Runderkamp het in zijn hoofd om te suggereren dat de Kopten zelf hun kerk in Merinab in de fik zouden hebben gezet. Had Runderkamp iets meer van de cerebrale kwaliteiten van Jan Dirk, dan had hij dit verhaal nooit de wereld in gegooid.

Wat beweert Runderkamp nou eigenlijk? Wat voor 'bewijzen' heeft hij?

Ik heb met Jan Dirk wat heen en weer geschreven, maar aangezien hij een prachtige pen heeft en ik geen tijd, liet ik het schrijven van het relaas maar geheel aan hem over. Ik ben Jan Dirk erg dankbaar dat hij zijn tijd aan deze zaak besteedde. De Kopten hebben het al moeilijk genoeg in Egypte; we hebben niet nog eens een steek in de rug door de NOS nodig.

Nog even: Runderkamp van in het dorpje Merinab in zuid Egypte, waar een kerk in brand ging in oktober. De gouverneur van de regio, Egyptische journalisten, de Nederlandse onderzoeksjournalist Kees Hulsman, ze verklaren allemaal dat moslims die kerk in brand staken.

Runderkamp was er van de week, en 'ontdekte', het was geen kerk en het waren geen moslims die het gebouw in brand zetten. Wie dus wel? Runderkamp zei het net niet expliciet, maar duidelijker kon hij nauwelijks zijn: hij gelooft het verhaal dat de moslims in Merinab hem vertelden, namelijk dat de Kopten zelf voor de brand verantwoordelijk waren.

Makkelijk voor Runderkamp, zo'n verhaal. Hij komt even, en gaat weer. En wij blijven hier nog heel lang, onder meer om de Kopten een hart onder de riem te steken. De reportage van Runderkamp beschouw ik als een steek in de rug. 'De minderheid van christenen in Egypte moet niet zo klagen'.

6 opmerkingen:

Willem van Gent zei

Hoe dom, onzorgvuldig, lui, dit werkje van Runderkamp ook was, ik kan met de beste wil er niet de boodschap uit destilleren dat de christenen niet zo moeten zeuren. In mijn beleving wil de reportage vooral laten zien dat de werkelijkheid wel eens ingewikkelder is dan we denken in Egypte. Verder helemaal mee eens.

Jan Dirk Snel zei

Beste Jos, Dank voor de verwijzing. Ik had de reportage niet gezien, maar ik zag veel verontwaardiging op Twitter en toen wilde ik weten hoe het zat. Dingen kunnen immers altijd anders zijn.
En er viel wel degelijk iets uit te leggen en Runderkamp had wel degelijk de kans gehad om ons uit te leggen dat er net iets meer te vertellen viel. Ook voor onlusten of het in de fik steken van een kerk in aanbouw is er meestal wel een aanleiding (wat iets anders is dan een goede reden).
Het echte verhaal in dit geval was, dunkt mij, dat er wel degelijk een kerk was en dat men dat ook wel wist, maar dat die als schuilkerk niet zichtbaar was en dus in die zin geen onderdeel van de publieke ruimte uitmaakte. Toen door de nieuwbouw wel een zichtbare kerk ontstond irriteerde dat kennelijk een deel van de lokale bevolking. Vanuit ons idee – of zelfs: onze eis- van godsdienstvrijheid kunnen we moeilijk met hun denkwijze meegaan, maar er valt dus wel degelijk iets te begrijpen. Daar had Runderkamp best een verdiepende reportage over kunnen maken: hoe mensen reageren op een verandering van de publieke ruimte.
Hij had zich ten eerste, denk ik, beter in moeten lezen. Dan had hij geweten dat de verhalen in de lijn lagen van de provocerende gouverneur van Aswan. Maar ook als hij dat niet gedaan had en ter plaatste meer heen en weer gevraag had – het gaat hier over beschuldigingen en dan past hoor en wederhoor wel degelijk – dan had hij er waarschijnlijk nog wel achter kunnen komen. Dan had hij nog eens overgedaan wat Kees Hulsman de eerste dagen van oktober al heel kritisch had gedaan.
Maar ik denk dat dit een goede les, zoals ook Maarten Jan Hijmans al opmerkte: je moet niet elke uiting op face value geloven, maar controleren wat mensen zeggen en ook nagaan waarom ze dit of dat zeggen.
Ik zie dus echt geen kwade opzet, maar ik denk dat een terechte poging om kritisch te zijn op het tegendeel uitliep. Tenzij hij dus grondige bewijzen voor het alternatieve verhaal overlegt. Maar het lijkt me dat ook het artikel in Al Ahram, waar jij op wees, al degelijk onderzocht was. Dat is dan wel weer verheugend: dat ook zo’n krant tegenwoordig zijn best doet.

Unknown zei

Ha Jan Dirk

Ik heb hopelijk niet de indruk gewekt dat ik denk dat Lex Runderkamp iets kwaad in de zin had, dat zou wel heel dom van me zijn. Ik ga beslist van de integriteit van de goede man uit.

Maar je moet wel ijzersterke papieren hebben om een contrair verhaal te maken dat zo gevoelig ligt. Ik denk dat hij veel te onkritisch was op zijn eigen aanpak.

Maar dat overkomt ons allemaal wel eens denk ik. Nou ja, jij bent zo voorzichtig dat je niet snel serieuze flaters slaat :-)

Unknown zei

Ha Willem. Je hebt helemaal gelijk. Dat suggereerde Runderkamp geheel niet. Maar ik woon in een land waar ik te maken heb met context en de interpretatie van verhalen. Nu werkt Runderkamp in een Nederlandse context, c'est vraie. Maar ik kan je verzekeren, zijn verhaal wordt in Egypte heel anders gezien (als het hier uberhaupt wordt gezien natuurlijk)

Jan Dirk Snel zei

Dank Jos, Nee, die indruk wekte je zeer zeker niet. Ik wilde alleen mijn aanpak nog even toelichten. Als Runderkamp na alle verontwaardiging toch evident gelijk had gehad, had dat ook een interessant stukje kunnen opleveren. Door de reportage te ontleden zag ik ook beter wat dan wel het punt was. Daardoor leerde ik meer dan alleen maar door snel te lezen en te roepen: onwaar!
Het hele geval gaf me ook verder te denken: over hoe journalistiek werkt, maar ook wel over hoe mensen denken en handelen. Ze hebben altijd wel een reden in eigen ogen, al is die niet altijd verdraaglijk in mijn of onze ogen.
Er zitten wat tikfouten in mijn vorige reactie, maar ik geloof dat alles nog wel begrijpelijk is.

mbuurman zei

Is er ook iemand die de NOS en Runderkamp confronteert met al deze doorwrochte kritiek?