Samen N.T. Wright lezen - alle 1700 bladzijden...

Gisteren hadden Jan Wolsheimer en yours truly het bescheiden idee dat het vrijwel onmogelijk is om ons door alle 1700 bladzijden van NT Wrights magnum opus, Paul and the Faithfulness of God, te worstelen.

Dus hebben we wat peper nodig in de plaats waar de zon nooit schijnt.  We zeiden, laten we een leesgroepje beginnen op Facebook en elkaar zo stimuleren om 50 badzijden per week te lezen.  Een lumineus idee, al zeggen we het zelf, want voorwaar, in een dag tijd hebben we 31 lezers die mee willen doen.  En wie wil als eerste afhaken?  Niemand natuurlijk.

NT Wright is de man van de New Perspective on Paul (NPP).  Hij heeft over dit thema veel geschreven.  Nu staat alles wat nieuw is mij tegen, behalve nieuwe haring, nieuwe boeken en nieuwe postzegels voor mijn Egypte-verzameling.  Dus ik begin dit leesavontuur met mijn hakken in het zand.

Als Wright me kan laten zien dat zijn visie op Paulus en het Nieuwe Testament breed gedragen wordt in de kerk van de eerste paar eeuwen, heeft hij me meteen gewonnen.  Als hij beweert dat eigenlijk de hele kerk tot Anno Domini Wright het Nieuwe Testament verkeerd heeft begrepen, dan geef ik hem zeer weinig kans me te overtuigen.  Ik heb nu eenmaal een hekel aan revisionisme en heb het met mijn paleo-orthodoxe credo ook bijna onmogelijk gemaakt om zoiets serieus te nemen.

Ik ben benieuwd! En hoop door gesprek en discussie met de leesgroep veel te leren.  

Jezus keert de exodus om - Mattheus 2:13-23

Mattheus 2:13-23 - Jezus' vlucht naar Egypte: 

de ommekeer van de exodus

Christmas is the feast of a sweet baby born in Bethlehem; of angels praising God; of shepherds going into the world to tell people of the birth of the Messiah; of magi from the East worshiping the newborn king. Joseph and Mary must have been elated! “God is really blessing us with wonderful events. He even blessed them with previous presents from these magi.”

What a blessings around that first Christmas night! When the magi had left and the room was quiet again, Joseph looked at the gold, the myrrh and the incense, he hugged Mary, he kissed the son of Mary, and he tried to sleep.

“Never again in a stable, from now on God blesses us, even financially!” I can imagine Joseph to have had this idea. Only the best for my wife and her child! “For us and for our child, only five star hotels are good enough!”

Reversal of the exodus

Yeah. As soon as Joseph sleeps, after the magi have gone, an angel appears in a dream to Joseph. The angels had sung of peace on earth, but Herod, the king of the Jews, wants to kill the baby. So escape Joseph, escape.

Joseph and Mary and Jesus became refugees and ran for their lives to Egypt. According to the Coptic traditions, they even came close to us, in Matareya, the ancient city of Heliopolis, where they found refuge for a while.

They came to Egypt just as our Sudanese church members have escaped from dangers in Sudan, to become part of the pool of refugees, that sea of economic and social and psychological misery.

St Matthew, the writer of the Gospel we read from this morning, would later cite Jesus when speaking about the final judgment:

‘Come, you who are blessed by my Father, inherit the kingdom prepared for you from the foundation of the world. For I was hungry and you gave me food, I was thirsty and you gave me drink, I was a stranger and you welcomed me, I was naked and you clothed me, I was sick and you visited me, I was in prison and you came to me.’ […] ‘Truly, I say to you, as you did it to one of the least of these my brothers, you did it to me.’

Jesus himself was a refugee, and he makes our treatment of our brothers and sisters in similar circumstances a symbol of how we appreciate Jesus himself. This should really make us think deep of how we treat any refugees and underprivileged in our world of injustice and wars.

In Sunday school for children we can tell the story of the escape of Jesus to Egypt as a story of Gods providence, or we focus on the fact that from the beginning of his life, the direction was toward suffering, toward the cross.

But Mathew is a theologian and he has a special way of telling the story that teaches us another important lesson. But for this, we have to read the story through the eyes of ancient Israel, and through the lens of the Old Testament.

A few key-words in the passage of the flight to Egypt are,

Egypt, the killing of sons, rise, flee, by night, and the words: ’Out of Egypt I have called my son…’

What do these words reminds you of?

Yes indeed, the exodus. For Jewish ears who heard this gospel story of Mathew, Mathew made major allusions to the Exodus of Moses and Israel from Egypt. Israel was told by God to be ready and to escape in the night to Egypt. When Jewish people, even today, remember the Exodus, they stand around the table, re-enacting the readiness of Israel to escape from Egypt.

This is how Jesus escaped from Israel, to find security in Egypt. A total reversal of the ancient Exodus story, and therefore, shocking to Israel.

Herod is portrayed as pharaoh, who killed the firstborn sons of Israel. Eventually, when Herod had died, the Holy Family could return to their land, but even then, they went to Galilee. Not to the Jewish heartland, because that was too dangerous. They went to Galilee, a province that was seen by the pious Jewish as beyond the pale. It was so full of non-Jews, that many of them avoided the area as if it was ‘abroad’, a no-go zone.

The Jews escaped from Egypt, you recall the old story, with the gold and silver of the Egyptians. They received money for the journey, and for building their tabernacle. Just as Jesus received precious gifts from the magi to travel.

What Mathew paints here before our eyes, is a story dense with meaning - he describes a reversal of the Exodus of Israel.

God saved his nation from Egypt, many centuries before, so that they would live for God in their new land. They messed up so badly that even when God send his own Son, God had to save the baby from the king of Israel, the pharaoh, and Jesus was saved by going to Egypt.

The people of God had sunk so low, that when the God of the people came to them, he had to escape to Egypt.

One with his brothers 

So from the first days of his life, Jesus shared in the misery of Israel of old, but now, Israel itself was the cause of the misery. The nation had made a complete reversal - from being the persecuted people of God, trampled by pharaoh, they now persecuted the Son of God himself through their own pharaoh.

But still the grace of God was not exhausted. He had come to save the people that persecuted him. They had become ‘Egypt’ in the eyes of God, but He had come to make them the people of God again.

That small baby had been born from the virgin and the holy Sprit - fully man and full God - for taking the place of Israel. For representing the people before God.

This is the deep meaning of the words of Matthew when he quotes from the prophet Hosea, ‘Out of Egypt I have called my son.”

Hosea spoke of the nation of Israel, and that nation is often portrayed in the Bible as the firstborn Son of God. Meaning, his unique child. But Matthew says: ‘It is really Jesus of whom the prophet speaks.” Jesus himself is the true Son of God. Only He lived truly before God the Father to please the heart of God. What Israel could never accomplish, Jesus did. He pleased God his Father.

Finally God had found a perfect servant, a servant who put his arms around the sinful people of God and who said, Father, what they could not do, I did for you. Look at me when you think of them. See them in me. These are my brothers, my sisters.

So when Jesus left Egypt to go back to Israel, it was as if Israel made its exodus again. And when He came in the land, he lived the life that God desired.

Jesus now did what the people of Israel never could… He fulfilled all Gods dreams and plans with Israel. While Israel, hardly escaped through the Red Sea, made its first golden calf, and later, filled the land of Israel with idolatry, Jesus fully perfectly completely served God and worshipped God.

God could not find one perfect obedient servant in Israel - until Jesus came. And He came for the sake of the people, to represent them all before God.

Finally God received the honour due his name.

But in order to represent Israel before God, to be Israel, there was no way around it; the founder of their salvation, the Saviour of Israel, had to be made perfect through suffering. The writer of the Letter to the Hebrews works this theme out in some detail.

To bring many sons to glory

Jesus had to be made perfect through suffering. Now that sounds as if he was not perfect and only his suffering made him perfect. That is not what these words mean.

What it does signify is that the suffering that Jesus underwent, was the proper context to show his perfection. He lived for God each day, each moment, even in those moments when it would have been convenient to stop obeying and loving God.

Even when he was crucified by his own people, by those who behaved as if they were Egypt, as pharaohs, He loved God to the end. That moment of his death on the cross, is also called his Exodus in the gospel of Luke.

From the beginning of his life untill his last breath on the cross was the Exodus of Jesus who included all those who believe in Him in his arms, when he safely entered into the promised land - that is, into the full restoration of the relationship between God and humankind.

The Letter to the Hebrews says, he became the perfect High Priest to mediate between God and us, to do away with our sins. It was this obedience even in the hardest moment, that made it possible for the slate of us sinners to be wiped clean; and his obedience made it possible for God to look at his true Son, and say: now my people - all those who believe in him - truly obey me.

And because God became one of us, and even felt the pain of temptation and suffering, he knows what we go through. He has the power to save, and he has the empathy - he wants to save. He knows us and he loves us.

The Letter to the Hebrews also uses language that reminds us of the exodus of Israel from Egypt; in Hebr 2:15 we read that Jesus came

to deliver all those who through fear of death were subject to lifelong slavery; for surely it is not angels that he helps, he helps the offspring of Abraham. 

Jesus came to set his people free. He came to bring peace on earth, as the angels sang. This is not a romantic feeling of christmas-peace, because that lasts very briefly, as we all know. But he did come to bring peace between us and God, and peace between us, between those who follow Him. And peace in our hearts - the assurance that God is with us, and that he is not against us.

He came down to us humans, in our Egypt, to take us out of Egypt into the promised land. The Son of God, the one eternally crowned with glory, came to us humans in our Egyptian life, our life of misery and sin and imperfection, and slavery, to lift us up and to crown us with eternal glory.

But for doing this, He had no other option but to go down to Egypt-land. And to be one with us.

Conclusion 

He came down to Egypt, for us and for our salvation. He did this for ‘bringing many sons to glory’, Hebrews says. This glory is, for us to be able to eat at the table with God, now and eternally. And for donating this joy to us, the Son of God left the table, to be with us for a while, to live our lives, to suffer our misery with us, and to even suffer the greatest misery inflicted to Him by us.

And in his love, when he returned to the table of God, after having fulfilled his exodus, He took all of us who believe in him, in his arms back to the promised land, back to God.

Amen

'De kerstboom een heidens symbool? Een sprookje van Grimm'

"Dat de kerstboom als Germaans vruchtbaarheidssymbool een heidense oorsprong heeft, is een sprookje, ooit bedacht door de gebroeders Grimm. De historische oorsprong van de kerstboom is heus christelijk, namelijk de vijftiende-eeuwse ‘boom des doods en des levens’, een illustratie die het kerstverhaal tegenover de zondeval stelt. Zeker versierd met christelijke symbolen kan een kerstboom prima in de kerk staan."

Deze woorden zijn van Axel Wicke, op de website van de Kerken in Den Haag. Een verademing om dat te lezen. Dus ik mag een kerstboom in de kerk en thuis hebben. Veel te makkelijk laten we ons aanpraten dat dit-of-dat een heidense oorsprong zou hebben. Welaan, zelfs ons woord 'God' heeft een heidense oorsprong.

Het idee dat het christelijk geloof uit de hemel neerdaalde en in een klap de context van de wereld zou wegvagen, is eigenaardig. God zelf daalde uit de hemel neer en werd een mens in een eigen context. Als God daar niet mee zat, waarom kijken wij er dan vreemd van op als ons christelijk geloof de trekjes overneemt van de culturen waarin het landt?

Wie moeite heeft met de kerstboom heeft moeite met zending en lijkt me ongeschikt om mee te werken aan God's missie om Zijn Woord middenin onze wereld gestalte te geven.

Ook al zou de kerstboom uit het heidendom stammen, wat dan nog? Dat doet het woord 'God' dus ook, en daar kunnen we goed mee leven. Wie meent dat het fout is om een kerstboom te hebben moet zich maar eens goed afvragen of die daarmee niet het werk van God in onze wereld tegenstaat. God kiest ervoor om onderdeel van onze wereld te zijn. Wie wereldvreemd is, verwijdert zichzelf uit de plaats waar God zelf kiest te zijn.

Een messiasbelijdende Jood over de 'herdertjes' van kerst

De Anglikaanse messiasgelovige Jood Alfred Edersheim (1825-1889, foto) schreef in 1883 een monumentaal boek dat nog steeds herdrukt wordt vanwege de enorme waarde: The Life and Times of Jesus the Messiah. Hij zette me op het spoor van een paar zaken rond de kerst die ik zinvolle informatie vind.  Hier trouwens dat hele boek online.  En hier de pdf.

Dat de Messias in Bethlehem geboren zou worden stond voor de Joden in de tijd van Jezus wel vast. Ook geloofden de Joden vast, dat de Messias zou worden geopenbaard van Migdal Eder, ‘De toren van de kudde’. 

Rabbi Munk geeft in de Targum (Pseudo-Jonathan) een parafrase bij Genesis 35:21 en Micha 4:8:

Hij zal zijn tent uitspreiden bij Migdal Edar, de plaats waar Koning Messias zich aan het eind der tijden zal openbaren.

 Het Joodse mystieke werk, de Zohar (II, 8b) zegt dat als de tijd daar is dat de Messias zal verschijnen,

... hij zal verschijnen in een groot lucht aan de buitenkant van Bethlehem, dicht bij Rachel’s graf, op een plaats die Migdal Eder heet…

Migdal Eder was een wachtoren voor herders, om op hun kudde toezicht te houden. Maar het was niet de normale wachttoren voor de herders die voor hun schapen zorgden in de wildernis in de regio van Bethlehem. Het was de plaats waar alleen speciale herders hun werk deden.

De Mishnah (Shekelim 7:4) zegt, “De kuddes die hier werden geweid, waren voor de tempeloffers.”

Gewone herders lagen onder de banvloek van de rabbis; door hun levensstijl konden ze zich beslist niet aan de religieuze voorschriften van Israel houden. Daarom gold in Israel de regel dat herders met hun kudden zich in de wildernis moesten ophouden. Mishnah (Baba K. vii. 7) verbiedt het houden van kuddes in Israel, behalve in de wildernis. De enige kuddes die wel in het (groene) land mochten worden gehouden, waren die voor de tempeldienst. (Baba K. 80 a).

Voor de herders van de tempelkudden gold de rabbijnse vloek dus ook niet; ze hadden als enigen het recht en de plicht om de schapen van de tempel in de groene delen rond Bethlehem te laten grazen; ze moesten immers perfect zijn als offer. De schapen mochten ook niet meer dan 5 kilometer van de tempel worden geweid, om te voorkomen dat ze onderweg naar hun dood zich zouden verwonden.

Dat het juist deze herders waren die als eersten het evangelie hoorden, is dus significant. Niet omdat God ervoor koos om als eerste een stel ruwe kerels gewag te doen van de incarnatie, maar omdat hier heel specifiek aan de verwachting van Israel werd voldaan; bovendien omdat degenen die voor de tempeloffers verantwoordelijk waren, als eersten hoorden over degene die eenmaal het volmaakte offer zou zijn.

Mijn doelen lang niet gehaald

Het is de tijd van het jaar voor wat rapportage over hoe het dit jaar met werk verliep. Dus heb ik vanmorgen de cijfers van onze Engelstalige eredienst onder de loupe genomen. Doelen stellen kan soms heel pijnlijk zijn als je ze niet echt haalt..

Een jaar geleden was dit mijn doel met onze Engelstalige gemeente in Heliopolis:

1. We aim to see the attendance on Friday grow to 30 adults and 10 children by the end of 2013.
2. We like to see a women bible study come into existence after Summer 2013
3. Have enough people to be able to continue worship services in Summer.
4. Have a lay reader and two acolytes (children, teens) in church

Welaan, hoe ging het?
1. In de tweede helft van 2012 hadden we gemiddeld bijna 22 mensen in onze eredienst op vrijdagmorgen.  In de tweede helft van 2013 was dat aantal ruim 25.  Wel een beetje groei, maar lang niet wat ik beoogde.  Van die 25 zijn er 19 volwassen, en 6 kinderen.

2. En die vrouwenbijbelstudie... is er ook niet.  Gelukkig begon mijn vrouw hier juist vanmorgen over zodat er misschien toch iets te gebeuren staat.  2014 dan maar.

3. Ik ben blij dat we in de zomer, terwijl er zoveel spanningen waren met de Moslim Broederschap en het leger, toch alle weken - op een na - eredienst konden houden met gemiddeld tien mensen.  En dat terwijl juist op vrijdag altijd problemen werden verwacht, en de zomertijd ook de tijd is dat expats vaak buitenslands op vakantie gaan.

4. Layreaders... daar ga ik nu meteen twee mensen voor benaderen.  En hetzelfde voor de acolieten.  Ik was dit een beetje vergeten :D

De doelen zijn dus maar ten dele gehaald.  Maar ik ben intussen dankbaar voor hoe dit jaar met de gemeente is geweest.  De behoefte aan een groeiend aantal blijft intussen bestaan; 25 mensen is wel erg krap - vooral omdat de kinderen wat meer sociale contacten in de kerk nodig hebben.

2014 staat op aanbreken.  Tijd voor nieuwe plannen maken.

Kerken die niet feesten hebben het niet begrepen

Ik had deze week het genoegen dat ik naar de preek van mijn Egyptische collega Rev Adel Shokralla kon luisteren in plaats van zelf te hoeven preken.  Hij wees ons erop dat het christelijk geloof een geloof is van feesten.  Kerken in Egypte kennen dat niet erg, want temidden van alle pressie en problemen van Islam en armoede hebben we hier nogal de neiging tot somberheid.

Maar je hoeft alleen maar naar de religie van Israel te kijken en je ziet - daar draaide het om feesten. Het kerkelijk jaar van Israel ging van feest tot feest. En dat waren geen bescheiden feestjes.  Het dagelijks leven lag stil, er werd gegeten en gedronken, soms wel een week.

Het Nieuwe Verbond is een beter verbond dan het Oude.  Dus hoe zou er minder gefeest kunnen worden door de kerk! Het idee dat we als christenen met een tragische blik door het leven gaan staat haaks op de wat de bijbel ons laat zien.  

Kerst herinnert ons eraan dat God mens werd.  Hij doorbrak de grens tussen hemel en aarde.  Christelijk, religieus en vroom wil niet zeggen: los van de aarde.  Het christelijk geloof maakt hemel en aarde niet los van elkaar.  Feesten met elkaar als gemeenschap is wat God graag ziet.    

De eeuwigheid wordt ons in de bijbel voorgesteld als een enorm feestmaal; als God zelf zich het middelpunt maakt van een eeuwig feest, dan moeten we ons vooral vandaag de dag niet laten weerhouden van feesten.  Het eert God als degenen die zich naar Hem noemen alvast in feeststemming zijn.  Zuurpruimerij past daar niet bij!

De hemel ontvolkt, of juist de aarde?

Veel christenen zijn atheïsten in de praktijk, is mijn indruk. Als je vraagt of ze in God geloven zeggen ze natuurlijk ja, maar in de praktijk lijken ze met Hem weinig rekening te houden. Hij is zo ver, immers? Ik denk dat je kunt spreken van een glijdende schaal sinds de tijd van de Renaissance.

In de vroege kerk, tot in de late middeleeuwen, was de hemel bevolkt met God - Vader, Zoon en heilige Geest, met miljoenen engelen, en met een dagelijks toenemend aantal heiligen. De hemel was vol! En die hemel was niet ver weg, maar om ons heen. In de eredienst werd dat beleefd, niet alleen dank zij de prediking van het Evangelie, maar ook dankzij de afbeeldingen die de gelovigen overal waar ze keken deden beseffen dat we in een geestelijke werkelijkheid leven.

In de tijd van de protestantse Reformatie werd de scheidslijn tussen het hiernamaals en het hiernamaals steviger getrokken. Met de heiligen in de hemel hebben we niks meer te maken - we negeren ze. En de engelen zijn er wel om ons heen, maar waag het niet een woordje met ze te wisselen. Afbeeldingen van die geestelijke werkelijkheid mochten ook niet meer, want dat leidt maar af.

Eigenlijk kan je het als goede protestant alleen nog over God hebben - die alleen is aanspreekbaar; de rest van de wezens in de hemel laten we links liggen. En sinds een jaar of wat is het voor veel Christenen ook best aanvaardbaar om Jezus en de Heilige Geest wat lager in te schatten dan God de Vader. Dus die verdwijnen ook een beetje uit het vizier.

We hebben dus God de Vader nog in de hemel. En in onze kille ondermaanse werkelijkheid speelt Hij ook zo’n grote rol niet meer. Nog even en er is niks over in de hemel. De hemel is ver en lijkt wel leeg.

God de Vader, God de Zoon, God de Geest, samen een, en de Maagd Maria en alle miljoenen heiligen, en de tientallen miljoenen engelen en wat voor andere wezens er ook allemaal zijn in de geestelijke werkelijkheid, die feesten gewoon door. En de mensheid lijkt steeds ongelukkiger en eenzamer te worden. We kijken naar de sterren en zien niks… Dode materie. Onze antenne voor de echte werkelijkheid is weg, en daarmee lijkt het wel of de mens ook bezig is zichzelf uit te gummen.

Waarom zien we gemeentegroei in Cairo? Een terugblik

Met mijn Soedanese collega, Rev Yousif

Ik werk nu 27 maanden in mijn kerk in Heliopolis, in het noordoosten van Cairo.  Tijd om eens wat te mijmeren over onze gemeentegroei.  Toen ik hier begon, op 1 september 2011, telde onze gemeenschap omstreeks 360 mensen.  Nu zijn er ongeveer 820 mensen die zich lid van onze kerk noemen. Tijd voor een bestseller lijkt me.  :-)

Wat zit er achter deze groei? Omdat te beantwoorden moeten we naar de details van ons gemeentewerk kijken.

1) Toen ik kwam was er een kleine gemeente van 10 tamelijk oude Egyptenaren. Die komen bij elkaar op zondagmorgen, als Egypte gewoon werkt.  Nu, na 27 maanden, is hier nauwelijks wat veranderd.  Op zondagmorgen komen we met 10-15 mensen bij elkaar.

2) Ik begon op 1 September 2011 met een nieuwe Egyptische dienst op zondagavond.  We begonnen met niemand, maar de groep die zich ‘lid’ acht, bestaat inmiddels uit 100-110 mensen. Op een normale zondagavond zitten we met 50-60 mensen in de kerk. 

3) Ik ben 27 maanden geleden een Engelse dienst begonnen.  Het eerste jaar zaten we vaak met 8 of 10 mensen bij elkaar.  Het jaar daarna zaten we meestal met 15 mensen.  Nu is onze groep gegroeid tot ongeveer 30 mensen die zich lid achten; we zijn op vrijdagmorgen, als we om 11 uur bijeen komen, meestal met omstreeks 22 mensen in de kerk.

4) Onze Soedanese dienst groeide van ongeveer 350 in 2011 tot 669 mensen deze week.  Getalsmatig zit hier dus de grote groei.  Een maand geleden moesten de wekelijks eredienst op zondagmiddag in tweeën delen; op zondagmiddag zijn er nu twee erediensten voor de Soedanezen.

Enkele algemene zaken die denk ik in alle erediensten goed waren voor groei:

• Toen ik begin, wilde ik direct aandacht trekken met een behoorlijke opknapbeurt van onze kerk, de gebouwen erom heen, en de tuin.  Dat trok aandacht en zorgde voor enthousiasme.
• We hebben vanaf het begin behoorlijk van sociale media gebruik gemaakt. 
• Ik leg grote nadruk op het scheppen van community, gemeenschap.  
• We organiseren regelmatig leuke evenementen.  Niet erg vaak, maar genoeg om op te vallen. Een Jazzconcert, een bekende spreker, een feestelijke dag met BBQ, dat soort dingen.
• Ons cafeteria is een aantrekkelijke plek voor buitenstaanders om even aan te waaien en om de kerk te leren kennen.
• Door de opknapbeurt van de kerk verhuur ik ook vaak en veel ruimte aan andere christelijke groepen. Ik merk dat mensen hierdoor ook met onze erediensten in aanraking komen en lid worden.
• Ik heb goede collega’s in elk van de erediensten. Het is geen one-man-show.
• We hebben in alle diensten dezelfde anglicaanse liturgie - elke week een geprint bulletin.  We hebben de kerk wat stijlvoller ingericht, met wat iconen.  We zijn bewust wat ‘hoogkerkelijk’ geprofileerd in alle diensten.
• Mijn preken worden door de meesten mensen gewaardeerd vanwege de combinatie van iets nieuws leren, persoonlijk, maatschappelijk betrokken, niet moraliserend maar wel met nadruk op geloofsgehoorzaamheid, en nogal eucharistisch. 

En dan voor elk van de diensten afzonderlijk

1) De groep oude Egyptenaren op zondagmorgen is niet gegroeid.  Dat reken ik me aan.  Ik wil deze groep niet minachten en hoop dat we hier groei krijgen.  We moeten hier dringend iets aan doen.

2) De nieuws Egyptische dienst op zondagavond groeide in het begin doordat ik vantevoren maandenlang met een paar Egyptenaren regelmatig vergaderde en bad voor deze nieuwe eredienst.  Een paar lui wilden hun schouders eronder zetten.  Tot mijn verbazing nam een van hen meteen zijn hele familie mee.  Daardoor begonnen we meteen met 20-25 Egyptenaren. Ik besloot ook onmiddellijk om te zorgen dat de muziek altijd goed was, dus ik huurde een luitspeler in om parttime voor de kerk te werken.  De stijl van Egyptische muziek (geen westerse vertaalde muziek) en de liturgische stijl van eredienst trok mensen aan.  Ik zeg tegen de mensen regelmatig dat we beslist geen schapen willen stelen van Katholieke of Orthodoxe Kerken, maar wel van de kleinere protestantse kerken.  Veel mensen zijn uit de Katholieke of Orthodoxe kerken protestant geworden, maar ze missen vaak de liturgie en velen zijn erg uitgekeken op programmatische protestanten waar het niet om de onderlinge gemeenschap gaat maar om een show op het podium.  Ik zeg het nu maar even kort, maar hier komt het globaal toch wel op aan.  We bieden dus aan aantrekkelijk alternatief - een bijbelse prediking en hoogkerkelijk tegelijk.  

3) De Engelse dienst - we zijn ‘klein maar fijn’.  De 20+ mensen die er elke week zijn, vinden het heerlijk.  Ik heb wat geadverteerd in een Engelstalig maandblad, en dat heeft een paar leden opgeleverd.  Maar het is vooral mond-op-mond waardoor de groep jaarlijks wat is gegroeid.  Ik denk dat als Egypte geen nieuwe politieke rampen meemaakt, onze gestage groei wel doorgaat.  Het alternatief in onze wijk voor deze mensen is een evangelische dienst (een kerk die onze kerk huurt!) maar die zijn zo a-liturgisch dat de mensen die in onze dienst komen zich daar niet thuisvoelen.  Ik heb overigens geen schapen uit die kerk gestolen. Alle leden bij ons zijn mensen die niet naar een kerk gingen, of die net in Egypte zijn gearriveerd.  Deze Engelstalige gemeente is een zeer gemengde groep de USA, Canada, Nederland, Brazilie, Zimbabwe, Nigeria, Sri Lanka, Duitsland en misschien vergeet ik een nationaliteit. Met deze groep doen we om de paar weken een potluck na de kerkdienst; iedereen blijft en doet mee. We hebben een boekenclub waar maandelijks een Egyptische auteur wordt besproken, en we hebben een onregelmatige bijbelstudiegroep.  Deze expats zijn door de week moeilijk te trekken; ze zijn te druk of ze wonen te ver.

4) Dan de Soedanezen.  Om hun gemeenschap te versterken geven we ze elke zondag na de dienst een simpele maaltijd; we zorgen voor de vluchtelingen die in echt grote problemen zitten (medisch, huur, eten); we hebben een sociaal centrum geopend in de buurt waar ze wonen; we zijn een leiderschapstraining/bijbelschool voor ze begonnen.  Maar veel belangrijker, in Soedan gaat de regering maar door met deze Noord-Soedanese Moros uit het Nubagebergte te vervolgen en te bestrijden. Ze blijven naar Egypte vluchten.  De natuurlijke aanwas is ook niet te minachten.  Er worden nogal wat babies geboren in onze gezinnen!  Deze gemeente is totaal mono-cultureel. Ik denk dat dit deze gemeente aantrekkelijk maakt voor de nieuwe vluchtelingen die naar Egypte komen.  Ze krijgen opvang, en gaan bij hun kerk horen. (22 December dopen we er weer tien).   Ik bemoei me zelf niet veel rechtstreeks met deze Soedanese gemeenschap, en geef vooral leiding aan hun priester, Rev Yousif   

Ik denk dat ik hiermee aardig aangeef hoe de vork in de steel zit; ik moet natuurlijk beslist melden dat ik in al die gemeenten leiders heb die ook serieus bidden en werken voor de geestelijke en getalsmatige groei van de gemeenschap.  Wij kunnen hard werken maar God moet de wasdom geven.  Maar terugkijkend lijkt me vooral zinvol te onderstrepen dat we nauwelijks programmatisch te werk zijn gegaan en in die valkuil ga ik ook beslist niet trappen. Ik zie mijn eigen rol vooral in het scheppen van de randvoorwaarden die het mogelijk maken dat hier gemeenschappen groeien.  En gemeenschap kan je niet programmatisch creëren; ze hebben een mystiek aspect - het heeft iets met God te maken.

Vraatzucht - een zonde die steeds grotere vormen aanneemt

Twee uitgevers besloten alsnog om geen boekje van me over de zeven hoofdzonden te willen uitgeven.  De markt is te beroerd.  Gelukkig is de digitale markt heel goed :) dus hier een afgerond hoofdstuk over 'vraatzucht'.  Als we dat nou gewoon 'zonde' konden noemen, zouden vandaag de dag misschien minder mensen er mee worstelen.

>>  - of zoals de Latijnse kerk dat noemde, gula.
Hier mijn artikel, 6000 woorden met plaatjes :-) over vraatzucht

Is Johannes de Doper een soort moslim?

Johannes de Doper preekte in de woestijn dat Israel 'een recht pad moest maken' voor de HEERE. (Mat 3:15)  In mijn Arabische bijbel is het woord voor rechtgebaand, mustaqiim - een correcte vertaling.

Moslims bidden dagelijks hun Fatiha, waarin ze Allah vragen hen te leiden 'op het rechtgebaande pad', waar precies hetzelfde woord mustaqiim wordt gebruikt.

Johannes heeft wel iets van de profeten van het Oude Testament, en staat als scharnierfiguur tussen die profeten en het Nieuwe Testament in.   Is zijn boodschap te vergelijken met die van de Islam?

Ja, in zoverre hij als scharnierfiguur naar het Oude Testament kijkt.  Nee, in zoverre hij op Jezus wijst.  Ik ben nog met mijn preek over dit thema bezig, voor het komend weekend.

'Al die ellende, hoe kan je dan in een goede God geloven...'

Hoevaak heb ik die woorden niet gehoord uit de mond van mensen die meenden God vaarwel te moeten zeggen.  'Al die ellende, hoe kan je dan in een goede God geloven...'

Vanmorgen las ik van Jesaja deze woorden, 'U bent voor de geringe een vesting geweest, een vesting voor de arme in zijn nood.' (Jes 25:4)  Van Jesaja krijg je helemaal niet de indruk dat zijn geloof in God onder druk staat omdat er zoveel ellende in de wereld is.  Hij ziet juist hoe God de armen, de ellendigen, nabij is.

Vreemd.  De welgestelden in het westen zien in armoede en ellende een reden om God vaarwel te zeggen.  En dat terwijl de armen in de wereld doorgaans juist wel in God of goden geloven. Drie opmerkingen hierover.

1. Het idee dat ellende in de wereld een bewijs tegen het bestaan of de betrokkenheid van God zou zijn, komt ongetwijfeld voort uit het idee dat elke denkbare god natuurlijk een god moet zijn die ons geeft wat we willen.  Een goedgemutste sinterklaas die iedereen cadeaus geeft en niemand in de zak doet.  'Als god niet is zoals wij hem wensen, dan kan hij er niet zijn...'

Inderdaad.  Die god bestaat niet.  Laten we dat maar even vaststellen.  De god van onze wensen is een idee fixe.  Wat we wensen is ons eigen hersenspinsel en binnen die kaders past God niet.  Die is altijd weer heel anders dan we Hem ons voorstellen of wensen.

Wat we van de bijbelse God weten, is niet het gevolg van onze wensen, verlangen of denken, maar van zijn Zelfopenbaring.  De bijbelse God is helemaal niet zo wenselijk. Zo hadden we Hem nooit bedacht...

2. Om de ellende in de wereld tot reden te bestempelen om niet in God te willen geloven, heeft nog iets anders dat eigenaardig is.  Het zijn bepaald niet de armen in de wereld die hun God of goden vaarwel zeggen.

Mensen in ellende gebruiken hun omstandigheden niet als argument om God in de prullenbak te stoppen.  Misschien dat ze soms hun vuisten tegen de hemel ballen, maar dat is beter dan de ongeïnteresseerdheid van verwende westers mensen die het bestaan van God onmogelijk noemen terwijl ze met hun vrienden nog een keer het glas heffen.

God is dichtbij mensen in ellende; Hij is veel moeilijker te vinden voor mensen die menen Hem niet nodig te hebben en die de ellende van anderen daarvoor als onlogisch argument aanvoeren.

3. De God die zich in de geschiedenis van Israel en de kerk openbaart, is niet makkelijk in systemen te passen; geloof in Hem is in ieder geval geen ontkenning van de ellende in de wereld.  In Israel en de Kerk is die vraag naar de combinatie van een Schepper en een imperfecte schepping altijd gesteld.  Het is, zou je kunnen zeggen, juist de basis van alle menselijk zoeken naar God.  En zonder alle antwoorden te weten, hebben we als Kerk, samen met Israel, altijd vastgehouden aan de impact van de zondeval.

Waar het om ellende gaat, is de mens zelf voor een groot deel direct aansprakelijk.  We kiezen tegen gehoorzaamheid aan God, en dat heeft verstrekkende consequenties.  We veroorzaken veel van onze eigen ellende zelf.  We kunnen God niet van alles de schuld geven.

Er is zoveel ellende in de wereld, daarom kan ik niet in de goede mens geloven.                

  

...Uit Sion zal de wet uitgaan.

Je kunt de bijbel niet vrijblijvend lezen; je kunt niet zomaar toelaten dat de Geest van God tot je spreekt, 't is oppassen geblazen.  Het gedrag en de geest van de Auteur van dat Boek hebben nogal invloed op de serieuze lezer. 

Van de week sprak ik met iemand over de zending van de kerk, en onmiddellijk ging het over de Hernhutters en William Carey, helden van de moderne zendingsbeweging.  Van de protestantse zendingsbeweging.  Heeft de rest van de wereldkerk niets gedaan dan?

De bijbel begint met God die vanuit de hemel besluit om een universum te maken.  En zodra de eerste mensen er een potje van maken, stuurt Hij die de wereld in.  Als de aardbewoners het te knus krijgen rond hun toren van Babel stuurt God ze de wereld in.  Abraham moet de wereld in.  Israel wordt gekozen om een zegen voor de aarde te zijn.  Als Israel God niet gehoorzaamt, duwt God ze de wereld in, naar Babylon.

Dan komt Jezus de wereld in.  En de volgelingen van Hem moeten ook de hele wereld intrekken.  Als ze het iets te gezellig hebben in Jeruzalem, zorgt God voor een stevige vervolging, zodat ze daadwerkelijk overal heengaan. 

De beweging in de bijbel is centrifugaal.  Vandaar ook dat we lezen dat op een dag, de Wet van God uit Sion zal klinken - voor de hele wereld. (Micha 4:2 etc)  Ik las dit gedeelte vanmorgen in mijn Morning Prayer en ben God dankbaar dat Hij mens werd om de wereld tot zegen te zijn.  Dat Gods Woord uit Sion klinkt werd op zijn mooist zichtbaar toen Jezus in de tempel preekte, en zijn volgelingen deden dat daarna evenzo.      

Je kunt die verhalen niet telkens horen zonder dat iets van de houding van de Schepper zelf onder je huid gaat zitten.  Vandaar dat de kerk heus geen bewijsteksten als Mat 28:20 nodig heeft om te weten dat we de wereld inmeten om voor allen tot een zegen te zijn.  Zending heeft geen bewijsteksten nodig want de zending van de kerk is een uiting van onze band met God - en God is een God van de wereld.  

Vandaar ook dat het zo apart is als protestanten denken dat zending met hun is begonnen.  Hoe denk je dat Zuid Amerika christelijk werd? Jawel, door de Roomse missie.  Toen Calvijn en Luther nog twisten met die kerk, deed die kerk aan zending.  

Het is makkelijk om de Nestorianen te vergeten - omdat hun zendingswerk tenslotte door geweld is verwoest.  Maar al in de vroege eeuwen na Christus bereikten deze zendelingen India en China, en niet zonder succes.  En de Egyptische kerk bereikte Ethiopia.  En Ierland.  

En Rusland? Bekeerd door de missie van de Orthodoxe kerken. 

En hoe is Europa christelijk geworden?  Roomse missie, waarde vrienden.  Daar danken we alles aan.   Zelfs de Friezen konden dat met hun moord op Bonifatius niet stoppen.

Van wat voor houtje onze kerken ook zijn, missie zit in het DNA.  Want de Schepper zelf heeft ons zijn Geest gegeven.  En kerken die geen deel uitmaken van die missie moeten zich afvragen of er niet iets grondig mis is met ze. 

Eten, drinken en vrolijk zijn

Als onze Heer het over de toekomst heeft, waarschuwt hij zijn volgelingen dat Hij op zekere dag terugkomt, en dat mensen tot op de laatste nipper bezig zullen zijn met eten, drinken, trouwen en ten huwelijk geven. Zo was het ook in de dagen van Noach, toen plots de grote vloed kwam. (Mt 24:38)

Foute boel dus, dat gewone leven van eten en trouwen en al dat soort alledaagse bezigheden. Met het oog op de komst van de Heer moeten we uitstijgen boven de middelmaat.  Het is niet goed om je leven met gewone dingen bezig te zijn.

Ja, dat zou je op het eerste oog denken, maar Jezus legt vervolgens uit, dat twee mensen op de akker werken, en dat een van hen zijn eigendom zal zijn.  En twee vrouwen zijn graan aan het malen met hun molen, en de een zal worden afgewezen, de ander aangenomen door onze Heer. (Mt 24:40-41)

Gelovigen zijn dus tot op de laatste nipper bezig met alledaagse zaken.  En dat is goed.  God roept ons om te eten, te drinken, om vrolijk te zijn, om te trouwen, te feesten, te werken, te ontspannen, een ommetje te lopen, een briefje te schrijven aan je kinderen, naar een voetbalwedstrijd te kijken.  En terwijl we met die alledaagse dingen bingen zijn, komt de Heer en Hij neemt ons aan.

Juist de alledaagse dingen van het leven zijn de arena waar we God dienen.   Jezus roept ons op om waakzaam te zijn, maar dat betekent dus niet dat we niet op de akker werken, of dat we geen graan zouden malen.  Werk, en de huishouding, zijn de arena.

Waakzaamheid is niet dat we buitengewone dingen gaan doen, maar dat we temidden van onze alledaagse bezigheden, het oog op onze Heer gericht houden.  Hij verwacht van ons geen buitengewone acties, maar dat we buitengewone mensen zijn, die met onze liefde voor God en onze naaste, glans geven aan het dagelijks leven.

ikonen in de kerk

De afgelopen weken werkte ik aan een artikel over Iconen in de Kerk.  Ik deed dat met nogal wat gebruik van wat St John of Damascus over iconen schreef, in de tijd dat daarover in de kerk werd gestreden. >> Hier mijn hele artikel als pdf.  En voel je helemaal vrij om commentaar te leveren daar word ik alleen maar beter van :-)

Refoweb, Ds Jannes Hoekman (Urk), en Apostolische Successie

Op refoweb, een vraagbaak voor iedere naar waarheid zoekende refo, kwam ik deze week een vraag-en-antwoord tegen over apostolische successie. Hier het bewijs.

De vraag luidde: “Waarom geloven de meeste protestanten niet in de apostolische successie en het bestaan van de Traditie? De vroege Kerk verkondigde beide leerstellingen vrij eenduidig, of heb ik dat mis? Zouden wij niet hen, bijvoorbeeld Ignatius van Antiochië, niet moeten geloven omdat zij veel dichter bij de apostelen leefden, misschien zelfs nog gekend hadden?”

Ds. Jannes Hoekman van de Ark op Urk geeft het antwoord. Ik laat een paar zaken maar weg voor de helderheid, en de nummering is van mijzelf. Hoekman dus: 

1) […] De leerstellingen van de successie ontstonden ook weer vanuit allerlei kerkpolitieke motieven, waarbij de staat zich (nadat de christenvervolgingen ophielden) met de kerk verbond. En dus praten we over een groot machtssysteem. Mensenwerk!

2) En de rekening werd vanaf dat moment betaald door Gods oogappel: Israël. Diezelfde Oude Kerk heeft wel meer teweeggebracht waarvan de vruchten wrang zijn. [….] Zo werden alle OT-ische profetieën geestelijk uitgelegd. Dat heeft naar mijn mening het antisemitisme behoorlijk versterkt, zo niet teweeggebracht. Israël had afgedaan als volk en de kerk was nu het nieuwe Israël geworden (vervangingstheologie)! 



3) Ik geef deze voorbeelden om aan te tonen, dat diegenen die er dichterbij stonden niet noodzakelijk ook de dingen goed interpreteerden. Wij staan naar mijn mening juist ‘objectiever’ (minder direct betrokken) op afstand en er is zeker ook voortschrijdend inzicht en ontwikkeling van methoden/wetenschap/middelen.[…]

4) Ik hoop dat u deze dingen in uw gedachten meeneemt en dat dichterbij ook vaak betekent: onvoldoende afstand/minder objectief/contextgevoelig.

De vraagsteller noemde Ignatius van Antiochie, en het was handig geweest als Hoekman daar enige notie van had genomen. Ik zou nog 20 jaar teruggaan in de tijd, naar Clemens van Rome (ca 95 na Chr). Die schreef in I Clemens 42: 

De apostelen ontvingen het evangelie voor ons van Jezus Christus, en Jezus de Christus werd door God gezonden. Dus Christus is van God, en de apostelen zijn van Christus; beiden kwamen ze in de juiste (volg)orde door de wil van God. […] En terwijl [de apostelen] van land tot land en van stad tot stad preekten, stelden ze hun eerste bekeerlingen aan […] om episkopoi [opzieners of bisschoppen] en diakenen te zijn van de toekomstige gelovigen. 

Interessant is dat Clemens het nodig vindt om aan te tonen dat de instelling van bisschoppen en diakenen geen vernieuwing was, maar iets wat al eerder in de Schriften was aangekondigd. Er waren blijkbaar gemeenteleden die beweerden dat het nieuw was - vergeleken met de allereerste gemeenten wellicht?  In I Clemens 44 zegt Clemens:

En onze apostelen wisten door onze Heer Jezus Christus dat er strijd zou komen over de titel van episkopos. Daarom, omdat hen volledige voorkennis was gegeven, hebben ze hen aangesteld die ik hiervoor noemde, en daarna hebben ze de opdracht toegevoegd, dat als die zouden overlijden, andere bekwame mannen hen in hun bediening zouden opvolgen. 

Waar haalt Hoekman de suggestie vandaan dat de apostolische successie pas drie eeuwen later zou zijn bedacht? En hoezo is dat een groot machtssysteem? Mensenwerk? Hoekman toont niet aan dat apostolische successie een laat verschijnsel is en negeert de vraagsteller, maar weet wel dat het om macht en mensenwerk gaat. Dat lijkt me een voorbarige conclusie als je de waarheidsvraag gewoon negeert.  Komop broeder Hoekman, lees de kerkgeschiedenis nog eens, en dan niet uw anti-Roomse bril op.  De Koptisch Orthodoxe Kerk en de Nestoriaanse Kerk en alle niet-Roomse kerken van de eerste eeuwen geloven ook in apostolische successie.  Dat idee heeft niks te maken met de kerk die zich met de staatsmacht verzoende.  Het is een geloof dat teruggaat op de apostelen...  

En hoe toont Hoekman aan dat we in wezen de theologen van de oude kerk terzijde kunnen laten liggen? Omdat ze niet dezelfde christen-zionistische opvatting hadden als hijzelf. Dat is zijn eerste en scherpste argument.  Nu is dat in Nederland een ijzersterk argument want niemand durft vervolgens meer iets te zeggen. Maar wellicht is het toch boeiend om te melden dat de leiders van de kerk van de eerste eeuw na het Nieuwe Testament natuurlijk wel vooral Joden en Jodengenoten waren. De groei van de kerk was aanvankelijk vooral een binnen-Joodse kwestie. Uit dat milieu stammen de theologen die het over apostolische successie hadden.

Wie dichterbij staat is vaak minder objectief? Wij zijn tegenwoordig meer objectief? De vroege kerk was meer contextgevoelig en wij zijn dat minder? Wat een eigenaardige argumenten om gewoon te omzeilen wat de vraagsteller haarfijn aangeeft: Als de oude kerk over apostolische successie en Traditie eenduidig dacht, waarom zijn wij daar dan van afgeweken? Hoekman geeft geen direct antwoord maar veegt de vraag van de tafel door gewoon te poneren: wij weten het beter. En dat vraag ik me dus af.  

Ik wil de vraagsteller bijvallen; als de oude kerk in de breedte van de kerk en vanaf het prille begin wezenlijk gelijk dacht over een kwestie, dan moeten wij vandaag de dag wel heel sterkte papieren hebben om nu anders te denken.  Het geloof van die oude kerk heeft het al 2000 jaar overleeft; wij die menen dat die lui ernaast zaten, moeten nog maar zien wat er van ons met onze opvattingen terecht komt.  

Tien redenen waarom ik "nee" zeg tegen een beamer in mijn kerk

Tien redenen waarom ik geen beamer in mijn erediensten wil:

1. Als ik preek, wil ik dat de mensen naar mij kijken.  Teksten of plaatjes op een overhead tijdens de preek trekken de aandacht weg en maken het zeker moeilijker om van hart tot hart te spreken.

2. De beamer en bullet-points op een scherm maken het onmogelijk om van mijn tekst af te wijken, en om op de laatste nipper serieuze aanpassingen in een preek te doen. 

3. Een beamer slokt mijn eigen aandacht op tijdens het preken.  Gaat het wel goed? Is de juiste slide zichtbaar?  Loop ik voor? Loop ik achter?  In plaats van op mijn luisteraars in de kerk word ik gefixeerd op de techniek.

4. Ik wil dat mensen in de kerk hun bijbel of de bijbel in de kerkbank openen.  Ik wil niet dat ze hun bijbel niet meer nodig hebben tijdens de eredienst.  Dus geen bijbeltekst op de het scherm, maar gewoon in de bijbel.

5. Ik wil dat mensen een liedboek in hun handen hebben, en niet dat ze alles vanaf een scherm kunnen meelezen en meezingen.     

6. Ik wil dat mensen de liturgie van de dienst in hun handen hebben, en beter nog, in hun hoofd.  Alles op een wit scherm is me veel te consumptief.  

7. De eredienst doe je samen; de beamer centraliseert alles rond een wit scherm en de persoon die de techniek bedient. 

8. Een groot scherm in mijn prachtige kerkje is als een modderschuit op een vlag.  Het past er niet in en verstoort architectuur en liturgie.  

9. De eredienst is een tijd apart; tijd buiten de tijd.  Waar de wereld om ons heen gonst en borrelt van techniek en informatie, wil ik mensen een uurtje bevrijden om zich op God te richten.    

10. Techniek heeft de neiging fout te lopen; er gaat te vaak wat mis met de beamer of de laptop.  

Onze kerk in Cairo beroofd: je zou zo'n boef!

Toen ik gistermorgen rond half 9 de deur van mijn kantoor wilde openen, was direct duidelijk dat er een inbreker was geweest.  De deur was met een koevoet geopend dus de deurpost was nogal beschadigd.  De zware kluis was ook met een instrument, misschien dezelfde koevoet, geopend.  De twee kantoren van mijn collega's bleken op dezelfde manier geopend, en ook de christelijk boekhandel, en de kerkzaal.

Alleen wat geld was meegenomen; er zat LE 12.458 in de kluis, dus iets van 1.300 euro. Voor ons is dat veel, en daar komen de reparatiekosten en de installatie van veiligheidssloten nog bovenop.  En gisteren hadden we de hele dag rechercheurs over de vloer. Bovendien, mijn personeel was zo van slag, dat ze nauwelijks aan werken toekwamen.  Genoeg tegenslag dus.

Een paar Egyptische media besteedden er aandacht aan. Hoezo? Het ging toch om niet zoveel geld?  Jawel, maar door het in het kader te zetten van 'kerken die aangevallen worden' krijgt zo'n inbraak een heel sinistere klank op dit moment. Niet helemaal terecht denk ik. We vermoeden dat de dader iemand met een christelijke achtergrond is, om een aantal redenen die ik hier niet zal verklappen.

Een goede broeder in Nederland wenste me toe dat ik me temidden van dit gedoe zou verblijden. Die Paulinische opdracht stond wel wat haaks op mijn gevoelens over de man die ons heeft beroofd. Maar nu, een dag later, ach, we gaan weer vrolijk verder. En de affaire deed me wel beseffen dat ik en mijn dierbare vrienden in mijn kerk ook niet brandschoon zijn.

In Maleachi 3:8-10 verwijt God het zijn volk dat ze hem beroven door van hun bezittingen niet de tienden aan de tempel te doneren, zoals de wet voorschreef.  Iemand van buiten de kerk die geld van de kerk steelt is een rover, maar iemand van binnen de kerk die niet genoeg aan de kerk geeft, is evengoed een rover.

Ik bedoel dit nu niet als pleidooi voor het geven van precies 10% aan de kerk. Ik geloof in het geven van veel meer.  Jezus zei, als je twee jassen hebt, geeft er een weg.  Dat is 50%.  Het idee is, met ons geld en goed dienen we doorgaans liever onszelf dan God en de naaste.  En dat terwijl God ons alles heeft gegeven om er goed mee te doen.

Die vent die onze kerk heeft beschadigd en beroofd kan ik wel wat aandoen wegens alle tijd en geld die me dit kost.  Maar hij deed me beseffen dat we allemaal moeite hebben om op een godvruchtige manier met ons bezit om te gaan.  Voor een christen is ons geld en goed een bezit, maar geen eigendom.  We beheren het, maar 't is van God en als we niet met ons bezit doen wat hij wil, slaan we de plank mis.

God geeft ons alles, en dat om 'goed te doen, rijk te zijn in goede werken, vrijgevig te zijn en bereid om ook samen te delen'. (1 Tim 6:17) Ik verzet me ertegen dat zo'n boef zich het bezit van de kerk toe-eigent; maar in zoverre ik niet rijk ben in goede werken, vrijgevig, delend van wat ik heb, heb ik net als hij een ernstig moreel probleem met de pecunia.

Zijn PVV'ers nou echt langer werkloos omdat ze PVV'er zijn?

PVV-politici maken langer gebruik van de wachtgeldregeling, omdat ze moeilijker aan een baan kunnen komen, zegt oud-minister voor Immigratie en Asiel Gerd Leers (CDA).  "Ze laten een specifiek geluid horen en blijven daar langer in hangen, daarom is werk vinden voor een PVV'er lastiger."

Ik ben blij met het CDA geluid in de politiek, maar mag ik bij deze opmerkingen van Leers toch wat kanttekeningen plaatsen?  Zouden die PVV'ers die in parlement of gemeenteraad hebben gezeten nu echt minder makkelijk werk vinden dan hun collega's van CDA, D'66 PvdA of VVD omdat ze PVV'er zijn?    

Het heeft binnen de PVV de afgelopen jaren problemen geregend omdat ze hun kandidatenlijsten nogal vullen met dames en heren die niet brandschoon zijn, of die toch net niet het sociale gehalte hebben van   D66 of CDA.  Ze vinden moeilijker werk dan hun collegas omdat ze ook voordat ze bij de PVV zaten, al een tikkeltje minder makkelijk bemiddelbaar waren, vermoed ik. Als ze hun politiek baan kwijt raken valt het ze dus ook lastiger snel een nieuwe baan te vinden.

Leers, die een bemiddelingsbureau voor ex-politci is begonnen, zal dat die PVV'ers natuurlijk niet vertellen; hij zou zijn eigen klanten maar kwijtraken. 

Bron: nu.nl

Discipelschap en de hoogdrempeligheid van de vroege kerk

Martyrdom of Hippolytus

1 Introduction

How did the ancient Church train its members to be faithful Christians?  In this paper I will give a brief introductory overview of the methods that churches in the first four centuries developed for what we would nowadays call discipleship training or spiritual formation.  

     In the ancient church, there were different focal points for following Jesus Christ as disciple.[i]   The first centuries of the church were times of persecution; so following Christ in the way of martyrdom was not unknown for the Christian community. Many believers fulfilled in their martyrdom Christ’s command to follow him by carrying his cross.  A very early record in the post-apostolic period is found in Ignatius of Antioch.  According to him, the perfect disciple of Christ is one who follows him to the very end even to death.  On the way to Rome he pondered his imminent martyrdom: ‘Now I begin to be a disciple’[ii] and when the world shall no longer see his body, he will then ‘truly be a disciple of Christ’.[iii]

     The love of Christ developed a commitment to make him known, so that to follow Christ in missionary commitment could be seen as another form of discipleship; disciples make other disciples.  Around 248AD, Origen wrote:

Christians do not neglect, as far as they can, to take measures to disseminate their doctrine throughout the whole world.  Some of them, accordingly, have made it their business to travel not only through cities, but even villages and countrysides, that they might make converts to God.[iv] 

     Following Christ in ascetic and monastic life also became a way of radical discipleship.  Asceticism was a strong ideal within the context of monastic life although it could also impact all Christians.  Human perfection consists of the imitation of Christ.  This idea then developed further in the Cappadocian Fathers, particularly in Gregory of Nyssa.  The motivation to follow Christ and to live an intense life of discipleship gave rise to monasticism that flourished in the ancient church.  For example, prior to 379AD Basil, one of the founders of monasticism in the east, writes:

For, we must deny ourselves and take up the cross of Christ and thus follow him.  Now, self-denial involves the entire forgetfulness of the past and surrender of one's will.  [...]  Readiness to die for Christ, the mortification of one's members on this earth, preparedness for every danger which might befall us on behalf of Christ's name, detachment from this life — this is to take up one's cross.[v] 

     Following Christ in daily life was the most common form of discipleship. It meant living one's whole daily life in the imitation of Jesus.  In this paper we will only focus on this last form of discipleship and on the question of how the Church tried to enliven its (future) members to obeying Jesus Christ in daily life.

2 Catechetical training of Christians

In the ancient Church, the normal Christian formation required of all (new) church members was primarily seen as a matter of catechesis.  The verb katéche, like the substantive katéchésis, has been used in the New Testament to signify both the act of teaching and its content.[vi]

     Cyril of Jerusalem (313-386AD) testified to the importance of this process of catechesis for new believers: “Let me compare the catechizing to a building.  Unless we methodically bind and joint the whole structure together, we shall have leaks and dry rot, and all our previous exertions will be wasted.”[vii]

     We have enough catechetical works from the ancient church to know what the content of the teaching to the (new) believers was.  Catechesis in the early church was in the first place a commentary on the Bible with concrete applications to life.  Catechesis was seen as a major task of church leaders.  Many of the well-known church leaders of the ancient church set aside much time and energy for instructing new believers in the faith, in spite of their many administrative tasks.

2.1 Didache

The earliest example of a catechetical book after the books of the Bible itself, is the Didache. The Didache, also know as the Teaching of the 12 Apostles, is one of the most fascinating books of the Apostolic Fathers.  Most scholars believe it evolved between 50 and 150AD; most agree that major parts of the book date from the time before most of the Apostle Paul’s letters were written. 

     The Didache begins by offering two ways of living, the one of life and the one of death.  Its focus is on proper and ethical living.  The material was a summary of basic instruction about the Christian life to be taught to those who were preparing for baptism and church membership.  Then, the Didache discusses in the central rituals of the church: baptism, fasting, the Lord’s Prayer, what is said at Eucharist.  Then it contains some matters related to the proper leadership in church: teachers, itinerant apostles, prophets, bishops and deacons. It ends with a final call to follow the Gospel in view of the expected return of Christ.

     Interesting to note is that the instruction to new believers was focused on proper living and on how to participate in the Eucharistic church service—that is, ethics and liturgy.  The document is not particularly focused on theological education.  In the Epistle of Barnabas (ca 70-135AD) we see a similar description of the two ways: the way of light and that of darkness.  This suggests that in the early church, this practical approach to instructing new believers in what was good and bad, was common.

2.2 Irenaeus’ Proof of Apostolic Preaching

Around 190AD, Irenaeus, bishop of Lyon, wrote Proof of the Apostolic Preaching.  This catechetical material was clearly written against the background of Gnostic heresies that influenced the church.  The book, divided in 100 short chapters, can be summarized thus:

  

1. Preface (1-3a)

2. Exposition of Apostolic Preaching (3b-42a)

2a. Of God and Man (3b-16)

2b. Salvation History until the coming of Christ (17-30)

2c. Salvation by Son of God  (31-40a)  

2d. Summary and conclusion (40b-42)

3. Scriptural (Old Testament) Proof of Apostolic Preaching (42b-97)

3a. Preface to this section (42b)

3b. Eternal existence of Jesus Christ (43-52)

3c. Human birth of Jesus (53-66)

3d. Predictions about all aspects of the life, death and resurrection of Jesus (67-85)

3e. Calling of gentiles predicted by prophets (86-97)

4. Conclusion (98-100)

     Whereas in the first and early second centuries, the focus of catechesis seems to have been more practical, there seems to have been a shift to a stronger stress on theological teaching.  This is logical given the fact that the church was now more distant from the Apostles who were the original canon of all teaching in Church, but also because both non-Christians and heterodox Christians were questioning the beliefs of the church.  The members of the Church had to be trained in giving the rights answers when questioned.

2.3 The Apostolic Tradition, Hippolytus

The document The Apostolic Tradition is ascribed by many scholars to Hippolytus (170-235AD), a bishop in Rome in the first half of the third century.  Whether this is correct is debated but most agree that the document’s milieu is early third century Rome.  The document was certainly representative for what happened in the churches of Rome in regard to spiritual formation of new members, and it soon spread all over the Christian world as a book to be used in catechesis.[viii]

   The Apostolic Tradition is full of liturgical and other rules, but of interest for us here is how The Apostolic Tradition describes the catechetical preparation of new believers for baptism.  Because of its interest, I quote a major part of the text here:

15 Those who are newly brought forward to hear the Word shall first be brought before the teachers at the house, before all the people enter.  Then they will be questioned concerning the reason that they have come forward to the faith. Those who bring them will bear witness concerning them as to whether they are able to hear.  They shall be questioned concerning their life and occupation, marriage status, and whether they are slave or free.   If they are the slaves of any of the faithful, and if their masters permit them, they may hear the Word. If their masters do not bear witness that they are good, let them be rejected.   If their masters are pagans, teach them to please their masters, so that there will be no blasphemy. If a man has a wife, or a woman has a husband, let them be taught to be content, the husband with his wife, and the wife with her husband.  If there is a man who does not live with a woman, let him be taught not to fornicate, but to either take a wife according to the law, or to remain as is. If there is someone who has a demon, such a one shall not hear the Word of the teacher until purified.

16 They will inquire concerning the works and occupations of those are who are brought forward for instruction.  If someone is a pimp who supports prostitutes, he shall cease or shall be rejected. If someone is a sculptor or a painter, let them be taught not to make idols. Either let them cease or let them be rejected.  If someone is an actor or does shows in the theatre, either he shall cease or he shall be rejected.  If someone teaches children (worldly knowledge), it is good that he cease. But if he has no (other) trade, let him be permitted.  A charioteer, likewise, or one who takes part in the games, or one who goes to the games, he shall cease or he shall be rejected.  If someone is a gladiator, or one who teaches those among the gladiators how to fight, or a hunter who is in the wild beast shows in the arena, or a public official who is concerned with gladiator shows, either he shall cease, or he shall be rejected.  If someone is a priest of idols, or an attendant of idols, he shall cease or he shall be rejected.  A military man in authority must not execute men. If he is ordered, he must not carry it out. Nor must he take military oath. If he refuses, he shall be rejected.  If someone is a military governor, or the ruler of a city who wears the purple, he shall cease or he shall be rejected.  The catechumen or faithful who wants to become a soldier is to be rejected, for he has despised God.   The prostitute, the wanton man, the one who castrates himself, or one who does that which may not be mentioned, are to be rejected, for they are impure.  A magus shall not even be brought forward for consideration.  An enchanter, or astrologer, or diviner, or interpreter of dreams, or a charlatan, or one who makes amulets, either they shall cease or they shall be rejected.  If someone's concubine is a slave, as long as she has raised her children and has clung only to him, let her hear. Otherwise, she shall be rejected.  The man who has a concubine must cease and take a wife according to the law. If he will not, he shall be rejected.

17 Catechumens will hear the word for three years.  Yet if someone is earnest and perseveres well in the matter, it is not the time that is judged, but the conduct.

18 When the teacher finishes his instruction, the catechumens will pray by themselves, separate from the faithful.  The women will also pray in another place in the church, by themselves, whether faithful women or catechumen women.  After the catechumens have finished praying, they do not give the kiss of peace, for their kiss is not yet pure.  But the faithful shall greet one another with a kiss, men with men, and women with women. Men must not greet women with a kiss. All the women should cover their heads with a pallium, and not simply with a piece of linen, which is not a proper veil.

19 After the prayer, the teacher shall lay hands upon the catechumens, pray, and dismiss them. Whether such is one of the lay people or of the clergy, let him do so. If any catechumens are apprehended because of the Name of the Lord, let them not be double-hearted because of martyrdom. If they may suffer violence and be executed with their sins not removed, they will be justified, for they have received baptism in their own blood.

20 When they are chosen who are to receive baptism, let their lives be examined, whether they have lived honorably while catechumens, whether they honored the widows, whether they visited the sick, and whether they have done every good work.[ix]

     People interested in the Christian faith were first seriously questioned, and then entered into a period of three years of learning.  This strict control of whether people were worthy of baptism was needed because of the fast influx of new believers.  The teaching of these new believers was mostly, it seems, what was also taught to all believers in church in the first part of the liturgy.  After that initial part they had to sit apart in church to pray by themselves, and after these prayers they would be blessed by the laying on off hands by the preacher – who could be a layperson or clergy.  They were then dismissed before Eucharist.  After a period of about three years they would be allowed to be baptized, based on the testimony of their lifestyle.

      From this document we learn that in Rome at the beginning of the third century, catechesis was not separate from the community of the church, even though there was a clear distinction between those preparing for baptism through catechesis, and those already baptized members of the church.  Christian formation was not individualistic but took place in the community of believers.

     With the growth of the churches, the number of catechetical works increased.  This is how the Pontifical Council for Promoting Christian Unity describes these instructions:    

Even with many differences of style and cultural background, these catechetical instructions aimed at orienting and motivating the choices and practical behaviour in life.  They sought to move the heart, not only the mind, and to lead to liturgy, to the sacraments, and to service in the ecclesial community as well as in the world.[x]

     A focus on the sacraments, especially Baptism and Eucharist, is obvious in all catechesis in the early church.  Typical of this approach are the Catechetical Lectures of Cyril of Jerusalem who wanted to help the faithful during the phase before and after the initiates received the sacraments of initiation — Baptism, Confirmation, and Eucharist.  Cyril explained the symbol of the faith, the rite, and the meaning of the initiation.  Tertullian's On Baptism (c. 198-200), Ambrose's On the Sacraments (387) and On the Mysteries (387), and Theodore of Mopsuestia's Catechetical Homilies (c. 347-348) have a similar focus.

     The Diary of a Pilgrimage by Egeria, a rich lady who visited the Holy Land around 400AD, described the rites before Baptism in Jerusalem at that time.  The norm was still that catechists had three years of instruction before their baptism, but Egeria describes how in Jerusalem, catechetical instruction was given to those being baptized three hours each day during the seven weeks before Easter.  The teaching began with an overview of the Scriptural events of salvation history.  The last two weeks before baptism at Easter were used for explaining the creed.  The candidates were supposed to know the creed by heart and to explain its basic meaning.  Then, after Baptism, for a whole week the bishop explained the meaning of the sacraments that had just been received. Bible, creed and sacrament were the overall topics of the baptismal instruction.  It included a strong spiritual dimension, with such features as discussion of The Lord's Prayer, and instructions about ethics.

3 Elements of spiritual formation

Even if the catechumenate, in its organization and structure, was focussed on the initial stage of Christian formation, in its significance and objectives it intended to be pedagogy of the faith, which continued throughout the whole of life.  Having gone through catechesis with others and being baptized together with them, created a strong bond of community. 

     The catechumenate was followed by on-going formation.  There was obviously continuity between the catechumens hearing the church’s teaching during their time of initiation in church services, and them hearing the same teachings by the same preachers in daily mass and weekly Sunday worship services after their Baptism

3.1 Word of God

Central to the formational teaching in catechesis were the Holy Scriptures.  This aspect of formation was part of catechesis, but it was not different from the teaching all church members received in the formal meetings of the church.  Proper formation in Church was verbal and directional.  It told people how to live and what to believe, based on the Holy Scriptures. 

     I find it an interesting challenge to consider how new believers were taught in sermons that were intended just as much as for the mature believers in church.  Teaching was not done separately, but in the one community.  The major difference for unbaptized new believers was not in the aspect of teaching in the first place, but in them not being present at Eucharist. 

3.2 Baptism and Eucharist

I agree with Abu Daoud who proposes that the process of discipleship should focus on Baptism:[xi] 

[Baptism] must be a major goal of our missionary activity. […] Discipleship leads to baptism, then after baptism one is further instructed in the teachings of Christ and obedience. In fact, discipleship becomes the means of evangelism.

     In the ancient church the sacraments were not only taught in catechesis and catechesis was not just a preparation for participating in those sacraments, but catechesis also intended to make these sacraments an important part of the continued spiritual formation in the early church as foci of the Christian faith.  The new believers had prepared for the sacraments and now these sacraments testified to the believers for the rest of their life.  Every celebration of the sacrament brought to mind the material and ethics learned during catechesis.  This is fully in line with how the Apostles in the New Testament often referred to Baptism and Eucharist for spiritual teaching of the believers.

     One reason why these sacraments could play this formative role was because they were celebrated in a liturgical context.  The same words and rituals were used each time, thus repeating the same ‘Gospel facts’ in every worship service.  The continuous re-enactment of the salvation history of God with mankind was the great discipleship tool, especially as the ancient church functioned in low-literacy contexts and in societies where oral communication was preponderant.

     Baptism and Eucharist were permanent visible reminders of the Christian faith and life.  They had an important formational impact on the believers.  That the sacraments in themselves had this permanent formative role to play was for instance recognized by Cyril of Jerusalem, who offered special catechesis immediately after baptism.  Baptism was not only a special rite de passage, but it was a permanent proclamation in itself.  Cyril’s catechesis “was designed to lead the neophytes to a deeper understanding of the meaning of the celebrated mystery.  It assisted believers to enter more deeply into communion with God, to penetrate into the spiritual and mystical depth of faith, to progress in what many Eastern Fathers referred to as ’deification‘ in Christ through the Spirit.”[xii]  Baptism and Eucharist were the focal points for the ancient Church’s teaching of the faith.

3.3 The Creed  

As soon as the church created formal Creeds, these were used in the training of new believers.  They had to learn the Creeds by heart and they needed to be able to have a modicum of understanding of them.  This was specifically taught in catechesis, but it was also repeated in the liturgy of the Church.  In each church service this reminded the believers of the basis of their faith.  According to S. Chan, reciting the Creed is more than a mental reminder of what we believe:

When we recite the creed, we are doing more than telling ourselves what we believe; we are engaged in what in speech-act theory is called a performative act.  We are making a pledge of self-giving to the God we believe in.  In the practice of recitation, the creed functions like a nation’s national anthem or pledge.[xiii]

     What do we teach believers in the process to Baptism?  Why not make the Apostolic Creed the centre of our teaching?  That is wholly in line with what the ancient church taught new believers, and it is also the Creed that is used by the major churches in the world today.  It ensures that we focus on the heart of the Christian faith, and not on the latest fad; for the new believers this is also strong unifying factor with all other Christians.[xiv]

3.4 Prayer

The Lord’s Prayer was part of the instruction to new believers.  New believers were ordered to learn this Lord’s Prayer by heart.  Thus, they were taught how to pray, and after Baptism, during Eucharist they would pray this same prayer over and over again.  What they learned during their time of initiation would be repeated weekly in church for the rest of their life.  The Didache commanded the believers to pray the Lord’s Prayer three times each day.  Hereby the Church reminded the believers again and again of how to pray.

3.5 Spread all over Roman Empire and beyond

It is interesting to note that the liturgies and rituals as briefly described before, spread rather quickly through the Roman Empire and beyond, even though the Church initially did not have a highly formalized leadership structure.  Even after the break-up of the unity of the church, in different cultures similar liturgies and rituals were celebrated.  The main adaptation was the translation of the liturgy in the Roman, Greek, Aramaic, Coptic or Armenian language. 

     This unity in liturgy and ritual, even in spite of some major political and theological differences, was the result of a strong sense of community among the Christians: a community in the first place with the apostles, and also with all early fathers of the church.  The liturgies that were inherited from them were not to be tampered with.  We should wonder whether this is not an altogether more wholesome approach to the Church and its worship, than the efforts to create worship styles and theologies that ‘match’ each and every culture.    

4 Conclusion

To the above examples of the sermon, Baptism, Eucharist, the Creed, the Lord’s Prayer we could add other liturgical elements like the confession of sins, the announcement of forgiveness, the readings from Holy Scripture, greetings each other with the kiss of peace, etc. that because of its weekly repetition played an important role in the formation of Christians in the ancient church.  I propose that in our work of making disciples or spiritual formation, we take liturgy, sacraments and the language that pertains to that, seriously.  Or to say in other words, that we adopt a robust Nicene approach to the Christian faith.[xv]   

     The liturgy was the early church’s most effective manner of Christian formation for all of its members.  After the formal period of instructions for newcomers (which was part of the liturgy), the believers were taught the Christian life weekly through the liturgy of the church – the verbal and visual re-enactment of all the basic aspects of the Christian faith.  Through its liturgy and all aspects in it, the believers were taught how to be true followers of Jesus Christ.

     This Christian formation – discipleship training – was church based, communal, and led by church leadership.  It was not something separate for those interested in discipleship classes, but something all believers were forced to undergo, initially in formal training, and after their Baptism, through participation in the communion of the saints in the normal life of the Church.  

---

[i] The division in four ‘types’ of discipleship comes from ‘On Becoming a Christian: Insights from Scripture and the Patristic Writings, with some Contemporary Reflections’  [Report of the Fifth Phase of the International Dialogue Between Some Classical Pentecostal Churches and Leaders and the Catholic Church (1998-2006)], published by the Pontifical Council for Promoting Christian Unity

[ii] Ignatius of Antioch, Letter to the Romans 5,3.

[iii] Ibid. 4,2.

[iv] Origen, Against Celsus 3.9.

[v] Basil, Longer Rule 6.

[vi] Luke 1:4; Acts 18:25, 21:21,24, Rm 2:18; 1 Cor 14:19; Gal 6:6.

[vii] Cyril of Jerusalem, Prochatechesis 11.

[viii] It was widely used; it has been preserved in Egyptian (Sahidic and Bohairic), Arabic, and Ethiopic manuscripts.  Portions of The Apostolic Tradition were used in the composition of several other church orders, including The Apostolic Constitutions, the Canons of Hippolytus, and the Testamentum Domini.

[ix] Hippolytus (?), The Apostolic Tradition, 15-20.

[x]  'On Becoming a Christian'.

[xi] Abu Daoud, ‘Sacrament and Mission Go Together Like Bread and Wine, Part I: Baptism, Discipleship, and the Apostles’ Creed’, St Francis Magazine (SFM) 4:1, June 2008.

[xii] 'On Becoming a Christian'.

[xiii] S. Chan, ‘Rediscovering the Catechumenate’ Church & Society (2005, Vol 8(1), p. 4.

[xiv] Abu Daoud in ‘Sacrament and Mission Go Together Like Bread and Wine, Part I’, writes: ‘what is to be the content of our teaching to our disciples? […] Should we pick up the latest fad from the West, like the Prayer of Jabez or the latest Rob Bell videos?  Or should we judiciously exegete entire books of the NT?  For how long does this go on?  What are we trying to accomplish?  I suggest two things: The goal of our discipleship is baptism: this comes quite clearly from Matthew 28 once we understand that there is an important sequence in the Great Commission.  Second, as our goal is profession of faith in Christ in baptism, at least initially, the content of our teaching should be the Apostles’ Creed.’

[xv] Thomas Oden coined this as ‘paleo-orthodoxy’.  Abu Daoud makes a similar point in his articles ‘Mission and Sacrament, Part II’, in St Francis Magazine (SFM) Vol IV No 3 (December 2008) and ‘Mission and Sacrament III: A Paleo-Orthodox Approach to Contextualization in the Muslim World’, in St Francis Magazine (SFM) Vol V No 2 (April 2009).