Op refoweb, een vraagbaak voor iedere naar waarheid zoekende refo, kwam ik deze week een vraag-en-antwoord tegen over apostolische successie. Hier het bewijs.
De vraag luidde: “Waarom geloven de meeste protestanten niet in de apostolische successie en het bestaan van de Traditie? De vroege Kerk verkondigde beide leerstellingen vrij eenduidig, of heb ik dat mis? Zouden wij niet hen, bijvoorbeeld Ignatius van Antiochië, niet moeten geloven omdat zij veel dichter bij de apostelen leefden, misschien zelfs nog gekend hadden?”
Ds. Jannes Hoekman van de Ark op Urk geeft het antwoord. Ik laat een paar zaken maar weg voor de helderheid, en de nummering is van mijzelf. Hoekman dus:
1) […] De leerstellingen van de successie ontstonden ook weer vanuit allerlei kerkpolitieke motieven, waarbij de staat zich (nadat de christenvervolgingen ophielden) met de kerk verbond. En dus praten we over een groot machtssysteem. Mensenwerk!
2) En de rekening werd vanaf dat moment betaald door Gods oogappel: Israël. Diezelfde Oude Kerk heeft wel meer teweeggebracht waarvan de vruchten wrang zijn. [….] Zo werden alle OT-ische profetieën geestelijk uitgelegd. Dat heeft naar mijn mening het antisemitisme behoorlijk versterkt, zo niet teweeggebracht. Israël had afgedaan als volk en de kerk was nu het nieuwe Israël geworden (vervangingstheologie)!
3) Ik geef deze voorbeelden om aan te tonen, dat diegenen die er dichterbij stonden niet noodzakelijk ook de dingen goed interpreteerden. Wij staan naar mijn mening juist ‘objectiever’ (minder direct betrokken) op afstand en er is zeker ook voortschrijdend inzicht en ontwikkeling van methoden/wetenschap/middelen.[…]
4) Ik hoop dat u deze dingen in uw gedachten meeneemt en dat dichterbij ook vaak betekent: onvoldoende afstand/minder objectief/contextgevoelig.
De apostelen ontvingen het evangelie voor ons van Jezus Christus, en Jezus de Christus werd door God gezonden. Dus Christus is van God, en de apostelen zijn van Christus; beiden kwamen ze in de juiste (volg)orde door de wil van God. […] En terwijl [de apostelen] van land tot land en van stad tot stad preekten, stelden ze hun eerste bekeerlingen aan […] om episkopoi [opzieners of bisschoppen] en diakenen te zijn van de toekomstige gelovigen.
Interessant is dat Clemens het nodig vindt om aan te tonen dat de instelling van bisschoppen en diakenen geen vernieuwing was, maar iets wat al eerder in de Schriften was aangekondigd. Er waren blijkbaar gemeenteleden die beweerden dat het nieuw was - vergeleken met de allereerste gemeenten wellicht? In I Clemens 44 zegt Clemens:
En onze apostelen wisten door onze Heer Jezus Christus dat er strijd zou komen over de titel van episkopos. Daarom, omdat hen volledige voorkennis was gegeven, hebben ze hen aangesteld die ik hiervoor noemde, en daarna hebben ze de opdracht toegevoegd, dat als die zouden overlijden, andere bekwame mannen hen in hun bediening zouden opvolgen.
Waar haalt Hoekman de suggestie vandaan dat de apostolische successie pas drie eeuwen later zou zijn bedacht? En hoezo is dat een groot machtssysteem? Mensenwerk? Hoekman toont niet aan dat apostolische successie een laat verschijnsel is en negeert de vraagsteller, maar weet wel dat het om macht en mensenwerk gaat. Dat lijkt me een voorbarige conclusie als je de waarheidsvraag gewoon negeert. Komop broeder Hoekman, lees de kerkgeschiedenis nog eens, en dan niet uw anti-Roomse bril op. De Koptisch Orthodoxe Kerk en de Nestoriaanse Kerk en alle niet-Roomse kerken van de eerste eeuwen geloven ook in apostolische successie. Dat idee heeft niks te maken met de kerk die zich met de staatsmacht verzoende. Het is een geloof dat teruggaat op de apostelen...
En hoe toont Hoekman aan dat we in wezen de theologen van de oude kerk terzijde kunnen laten liggen? Omdat ze niet dezelfde christen-zionistische opvatting hadden als hijzelf. Dat is zijn eerste en scherpste argument. Nu is dat in Nederland een ijzersterk argument want niemand durft vervolgens meer iets te zeggen. Maar wellicht is het toch boeiend om te melden dat de leiders van de kerk van de eerste eeuw na het Nieuwe Testament natuurlijk wel vooral Joden en Jodengenoten waren. De groei van de kerk was aanvankelijk vooral een binnen-Joodse kwestie. Uit dat milieu stammen de theologen die het over apostolische successie hadden.
Wie dichterbij staat is vaak minder objectief? Wij zijn tegenwoordig meer objectief? De vroege kerk was meer contextgevoelig en wij zijn dat minder? Wat een eigenaardige argumenten om gewoon te omzeilen wat de vraagsteller haarfijn aangeeft: Als de oude kerk over apostolische successie en Traditie eenduidig dacht, waarom zijn wij daar dan van afgeweken? Hoekman geeft geen direct antwoord maar veegt de vraag van de tafel door gewoon te poneren: wij weten het beter. En dat vraag ik me dus af.
Ik wil de vraagsteller bijvallen; als de oude kerk in de breedte van de kerk en vanaf het prille begin wezenlijk gelijk dacht over een kwestie, dan moeten wij vandaag de dag wel heel sterkte papieren hebben om nu anders te denken. Het geloof van die oude kerk heeft het al 2000 jaar overleeft; wij die menen dat die lui ernaast zaten, moeten nog maar zien wat er van ons met onze opvattingen terecht komt.
6 opmerkingen:
Reuzebedankt! Helder stuk.
Clemens-citaat is helderder dan de verwijzing naar Ignatius van Antiochië in de refoweb-vraag.
U citeert uit geschriften die voor mij niet maatstaf-gevend zijn, zoals uit 1 Clemens. Clemens van Rome was ook als ik mij niet vergis, de 4e bisschop van Rome in de successie van de lijn van Petrus. Dus die preekt ook voor eigen parochie, die zal zijn eigen aangestelde successie ook moeilijk kunnen ontkennen. Of was het een ander Clemens, omdat dit niet in de 1e Clemensbrief zelf staat, hoewel anderen dat wel weer vermelden in hun geschrift, zoals Eusebius en Irenaeus?
Als God (en niet apostelen door successie)mensen roept tot het ambt, zoals Christus de apostelen riep, en die worden aangesteld om de gemeente te leiden, dan betekent dat nog niet dat de Bijbel zegt dat er een Pauselijke / Bisschoppelijk gezag moet zijn waar macht (hierarchie) de boventoon voert. Zo deed Christus (Petrus) dat niet.
Als er dan een apostolische successie is, waarom zijn die successies dan geen joodse bisschoppen, zoals de (meeste) apostelen? En waarom dan niet in Jeruzalem?
Binnen de Latijnse Kerk en de Oosterse Orthodoxie garandeert de apostolische successie een rechtstreekse doorgave van de sacramentele volmachten, die de apostelen uit handen van Jezus Christus ontvingen. Ik lees nergens van een rechtstreekse volmacht, wel van een afgeleide volmacht in de kracht van de Heilige Geest waardoor de sacramenten mogen bedienen. Nergens geeft Jezus die rechtstreekse via de apostelen aan de bisschoppen in mijn Canonieke Bijbel.
Het 1e document van de apostolische successie is volgens mij afkomstig van Irenaeus van Lyon (2e eeuw) die zich weer beroept op een geheimgehouden overlevering van Jezus en de apostelen. Lekker helder/openbaar allemaal, om het nog maar voorzichtig uit te drukken.
Ik ben niet anti-Rooms, omdat ik het op dit punt niet met u eens ben, dan zou u antichristelijk zijn omdat u het niet met mij als christen eens bent.
Ik ben aan het promoveren op de kerkvader Augustinus. Dat is niet anti-Rooms, tenzij u Augustinus rekent tot de Protestantse tak!
Natuurlijk vind ik het fijn dat u reageert, als het op positieve wijze en toon zou zijn, omdat u respect hebt dat de site waarop u reageert 'Refoweb' heet! Dat miste ik een beetje, vandaar mijn scherpe toon. Ook omdat u mij niet kent en schijnbaar al wel vele oordelen hebt over mijn kennis. Ja je zou kunnen zeggen, die voelt zich zeker aangevallen, om dat te ontkrachten zeg ik nu maar vast, nee ik voel mij niet aangevallen. Maar wanneer we mensen als bomen gaan zien, dan moet Jezus een dubbel wonder doen. Veel zegen broeder en ik zal niet meer reageren als u al van plan was hier weer op te reageren. Met br.gr.
VDM
J. Hoekman
Broeder Hoekman, als ik scherp was, excuses daarvoor. Dat is vast het gevolg van elkaar niet kennen en van het internet als medium. En mijn scherpe tong, die moet ik erbij noemen natuurlijk.
Welaan, u hoeft niet te reageren natuurlijk. Maar ik verbaas me opnieuw over uw argumenten.
Als Clemens, die op het moment dat hij zijn brief schreef nog niet de episkopos in Rome was, zijn mening zou geven omdat hem dat uitkwam, was hij wel een beetje een leugenaar. Hij beweert dat wat hij zegt, zo van de apostelen komt.
En hetzelfde argument geldt dan ook voor u. In uw kerkelijke context kunt u natuurlijk nooit het idee van apostolische successie accepteren; het zou het eind van uw bediening betekenen vermoed ik.
U maakt een oneigenlijke tegenstelling tussen roeping door God en roeping door de apostelen. Paulus zendt Titus naar Kreta. Paulus gebiedt Timotheus om de kerk te leiden.
U brengt de pauselijke macht direct in verband met apostolische successie. Ik vermoedde wel dat u dat zou doen, want we zijn nu eenmaal nogal op europa en de RK kerk gefixeerd als protestanten als het gaat over dat thema van apostolische successie. Dat vertroebelt de zaak nogal. Als Anglicanen, Luthersen, Kopten, Russisch Orthodoxen geloven we met de RK in apostolische successie, maar zonder dat we geloven dat er dus een monarchale paus moet zijn. Dat lijkt me persoonlijk ongewenst.
Wie zegt dat er geen Joodse bisschoppen waren? Op grond waarvan denkt u dat?
Het eerste dat we lezen over apostolische successie is NIET Ireneaus van Lyon, maar Clemens. Dat is het allereerste boekje/brief van na het Nieuwe Testament. Neemt u die brief niet serieus? In de eerste paar eeuwen van de kerk werd die brief zelfs als 'heilige schriften' gelezen.
Nogmaals, sorry als ik scherp overkwam. Maar ik meende toch vooral op inhoud in te gaan.
Mijn conclusie: Het gaat in 1 Clemens over een labadistisch gereformeerde gemeente waar ouderlingen tot hun dood in het ouderlingenbankje zitten, en aangezien het aantal bekwame mannen altijd zeer gering is, neemt de opvolging soms wat tijd in beslag. ;)
Zou een in uw ogen juist antwoord je dichter bij de Vader brengen? Wat is het
doel van deze discussie?
Geen enkele discussie brengt ons 'dichter bij de Vader'. Dat kan alleen Jezus doen. Maar het afschrijven van een groot deel van de oude kerk als 'fout' verwijderd ons van de Vader - want zonder Kerk geen Jezus. De Kerk is zijn lichaam, en de Kerk (of een groot deel ervan afschrijven) verwijderd ons van Jezus en dus van de Vader.
Een reactie posten