'Al die ellende, hoe kan je dan in een goede God geloven...'

Hoevaak heb ik die woorden niet gehoord uit de mond van mensen die meenden God vaarwel te moeten zeggen.  'Al die ellende, hoe kan je dan in een goede God geloven...'

Vanmorgen las ik van Jesaja deze woorden, 'U bent voor de geringe een vesting geweest, een vesting voor de arme in zijn nood.' (Jes 25:4)  Van Jesaja krijg je helemaal niet de indruk dat zijn geloof in God onder druk staat omdat er zoveel ellende in de wereld is.  Hij ziet juist hoe God de armen, de ellendigen, nabij is.

Vreemd.  De welgestelden in het westen zien in armoede en ellende een reden om God vaarwel te zeggen.  En dat terwijl de armen in de wereld doorgaans juist wel in God of goden geloven. Drie opmerkingen hierover.

1. Het idee dat ellende in de wereld een bewijs tegen het bestaan of de betrokkenheid van God zou zijn, komt ongetwijfeld voort uit het idee dat elke denkbare god natuurlijk een god moet zijn die ons geeft wat we willen.  Een goedgemutste sinterklaas die iedereen cadeaus geeft en niemand in de zak doet.  'Als god niet is zoals wij hem wensen, dan kan hij er niet zijn...'

Inderdaad.  Die god bestaat niet.  Laten we dat maar even vaststellen.  De god van onze wensen is een idee fixe.  Wat we wensen is ons eigen hersenspinsel en binnen die kaders past God niet.  Die is altijd weer heel anders dan we Hem ons voorstellen of wensen.

Wat we van de bijbelse God weten, is niet het gevolg van onze wensen, verlangen of denken, maar van zijn Zelfopenbaring.  De bijbelse God is helemaal niet zo wenselijk. Zo hadden we Hem nooit bedacht...

2. Om de ellende in de wereld tot reden te bestempelen om niet in God te willen geloven, heeft nog iets anders dat eigenaardig is.  Het zijn bepaald niet de armen in de wereld die hun God of goden vaarwel zeggen.

Mensen in ellende gebruiken hun omstandigheden niet als argument om God in de prullenbak te stoppen.  Misschien dat ze soms hun vuisten tegen de hemel ballen, maar dat is beter dan de ongeïnteresseerdheid van verwende westers mensen die het bestaan van God onmogelijk noemen terwijl ze met hun vrienden nog een keer het glas heffen.

God is dichtbij mensen in ellende; Hij is veel moeilijker te vinden voor mensen die menen Hem niet nodig te hebben en die de ellende van anderen daarvoor als onlogisch argument aanvoeren.

3. De God die zich in de geschiedenis van Israel en de kerk openbaart, is niet makkelijk in systemen te passen; geloof in Hem is in ieder geval geen ontkenning van de ellende in de wereld.  In Israel en de Kerk is die vraag naar de combinatie van een Schepper en een imperfecte schepping altijd gesteld.  Het is, zou je kunnen zeggen, juist de basis van alle menselijk zoeken naar God.  En zonder alle antwoorden te weten, hebben we als Kerk, samen met Israel, altijd vastgehouden aan de impact van de zondeval.

Waar het om ellende gaat, is de mens zelf voor een groot deel direct aansprakelijk.  We kiezen tegen gehoorzaamheid aan God, en dat heeft verstrekkende consequenties.  We veroorzaken veel van onze eigen ellende zelf.  We kunnen God niet van alles de schuld geven.

Er is zoveel ellende in de wereld, daarom kan ik niet in de goede mens geloven.