Waarom zien we gemeentegroei in Cairo? Een terugblik

Met mijn Soedanese collega, Rev Yousif

Ik werk nu 27 maanden in mijn kerk in Heliopolis, in het noordoosten van Cairo.  Tijd om eens wat te mijmeren over onze gemeentegroei.  Toen ik hier begon, op 1 september 2011, telde onze gemeenschap omstreeks 360 mensen.  Nu zijn er ongeveer 820 mensen die zich lid van onze kerk noemen. Tijd voor een bestseller lijkt me.  :-)

Wat zit er achter deze groei? Omdat te beantwoorden moeten we naar de details van ons gemeentewerk kijken.

1) Toen ik kwam was er een kleine gemeente van 10 tamelijk oude Egyptenaren. Die komen bij elkaar op zondagmorgen, als Egypte gewoon werkt.  Nu, na 27 maanden, is hier nauwelijks wat veranderd.  Op zondagmorgen komen we met 10-15 mensen bij elkaar.

2) Ik begon op 1 September 2011 met een nieuwe Egyptische dienst op zondagavond.  We begonnen met niemand, maar de groep die zich ‘lid’ acht, bestaat inmiddels uit 100-110 mensen. Op een normale zondagavond zitten we met 50-60 mensen in de kerk. 

3) Ik ben 27 maanden geleden een Engelse dienst begonnen.  Het eerste jaar zaten we vaak met 8 of 10 mensen bij elkaar.  Het jaar daarna zaten we meestal met 15 mensen.  Nu is onze groep gegroeid tot ongeveer 30 mensen die zich lid achten; we zijn op vrijdagmorgen, als we om 11 uur bijeen komen, meestal met omstreeks 22 mensen in de kerk.

4) Onze Soedanese dienst groeide van ongeveer 350 in 2011 tot 669 mensen deze week.  Getalsmatig zit hier dus de grote groei.  Een maand geleden moesten de wekelijks eredienst op zondagmiddag in tweeën delen; op zondagmiddag zijn er nu twee erediensten voor de Soedanezen.

Enkele algemene zaken die denk ik in alle erediensten goed waren voor groei:

• Toen ik begin, wilde ik direct aandacht trekken met een behoorlijke opknapbeurt van onze kerk, de gebouwen erom heen, en de tuin.  Dat trok aandacht en zorgde voor enthousiasme.
• We hebben vanaf het begin behoorlijk van sociale media gebruik gemaakt. 
• Ik leg grote nadruk op het scheppen van community, gemeenschap.  
• We organiseren regelmatig leuke evenementen.  Niet erg vaak, maar genoeg om op te vallen. Een Jazzconcert, een bekende spreker, een feestelijke dag met BBQ, dat soort dingen.
• Ons cafeteria is een aantrekkelijke plek voor buitenstaanders om even aan te waaien en om de kerk te leren kennen.
• Door de opknapbeurt van de kerk verhuur ik ook vaak en veel ruimte aan andere christelijke groepen. Ik merk dat mensen hierdoor ook met onze erediensten in aanraking komen en lid worden.
• Ik heb goede collega’s in elk van de erediensten. Het is geen one-man-show.
• We hebben in alle diensten dezelfde anglicaanse liturgie - elke week een geprint bulletin.  We hebben de kerk wat stijlvoller ingericht, met wat iconen.  We zijn bewust wat ‘hoogkerkelijk’ geprofileerd in alle diensten.
• Mijn preken worden door de meesten mensen gewaardeerd vanwege de combinatie van iets nieuws leren, persoonlijk, maatschappelijk betrokken, niet moraliserend maar wel met nadruk op geloofsgehoorzaamheid, en nogal eucharistisch. 

En dan voor elk van de diensten afzonderlijk

1) De groep oude Egyptenaren op zondagmorgen is niet gegroeid.  Dat reken ik me aan.  Ik wil deze groep niet minachten en hoop dat we hier groei krijgen.  We moeten hier dringend iets aan doen.

2) De nieuws Egyptische dienst op zondagavond groeide in het begin doordat ik vantevoren maandenlang met een paar Egyptenaren regelmatig vergaderde en bad voor deze nieuwe eredienst.  Een paar lui wilden hun schouders eronder zetten.  Tot mijn verbazing nam een van hen meteen zijn hele familie mee.  Daardoor begonnen we meteen met 20-25 Egyptenaren. Ik besloot ook onmiddellijk om te zorgen dat de muziek altijd goed was, dus ik huurde een luitspeler in om parttime voor de kerk te werken.  De stijl van Egyptische muziek (geen westerse vertaalde muziek) en de liturgische stijl van eredienst trok mensen aan.  Ik zeg tegen de mensen regelmatig dat we beslist geen schapen willen stelen van Katholieke of Orthodoxe Kerken, maar wel van de kleinere protestantse kerken.  Veel mensen zijn uit de Katholieke of Orthodoxe kerken protestant geworden, maar ze missen vaak de liturgie en velen zijn erg uitgekeken op programmatische protestanten waar het niet om de onderlinge gemeenschap gaat maar om een show op het podium.  Ik zeg het nu maar even kort, maar hier komt het globaal toch wel op aan.  We bieden dus aan aantrekkelijk alternatief - een bijbelse prediking en hoogkerkelijk tegelijk.  

3) De Engelse dienst - we zijn ‘klein maar fijn’.  De 20+ mensen die er elke week zijn, vinden het heerlijk.  Ik heb wat geadverteerd in een Engelstalig maandblad, en dat heeft een paar leden opgeleverd.  Maar het is vooral mond-op-mond waardoor de groep jaarlijks wat is gegroeid.  Ik denk dat als Egypte geen nieuwe politieke rampen meemaakt, onze gestage groei wel doorgaat.  Het alternatief in onze wijk voor deze mensen is een evangelische dienst (een kerk die onze kerk huurt!) maar die zijn zo a-liturgisch dat de mensen die in onze dienst komen zich daar niet thuisvoelen.  Ik heb overigens geen schapen uit die kerk gestolen. Alle leden bij ons zijn mensen die niet naar een kerk gingen, of die net in Egypte zijn gearriveerd.  Deze Engelstalige gemeente is een zeer gemengde groep de USA, Canada, Nederland, Brazilie, Zimbabwe, Nigeria, Sri Lanka, Duitsland en misschien vergeet ik een nationaliteit. Met deze groep doen we om de paar weken een potluck na de kerkdienst; iedereen blijft en doet mee. We hebben een boekenclub waar maandelijks een Egyptische auteur wordt besproken, en we hebben een onregelmatige bijbelstudiegroep.  Deze expats zijn door de week moeilijk te trekken; ze zijn te druk of ze wonen te ver.

4) Dan de Soedanezen.  Om hun gemeenschap te versterken geven we ze elke zondag na de dienst een simpele maaltijd; we zorgen voor de vluchtelingen die in echt grote problemen zitten (medisch, huur, eten); we hebben een sociaal centrum geopend in de buurt waar ze wonen; we zijn een leiderschapstraining/bijbelschool voor ze begonnen.  Maar veel belangrijker, in Soedan gaat de regering maar door met deze Noord-Soedanese Moros uit het Nubagebergte te vervolgen en te bestrijden. Ze blijven naar Egypte vluchten.  De natuurlijke aanwas is ook niet te minachten.  Er worden nogal wat babies geboren in onze gezinnen!  Deze gemeente is totaal mono-cultureel. Ik denk dat dit deze gemeente aantrekkelijk maakt voor de nieuwe vluchtelingen die naar Egypte komen.  Ze krijgen opvang, en gaan bij hun kerk horen. (22 December dopen we er weer tien).   Ik bemoei me zelf niet veel rechtstreeks met deze Soedanese gemeenschap, en geef vooral leiding aan hun priester, Rev Yousif   

Ik denk dat ik hiermee aardig aangeef hoe de vork in de steel zit; ik moet natuurlijk beslist melden dat ik in al die gemeenten leiders heb die ook serieus bidden en werken voor de geestelijke en getalsmatige groei van de gemeenschap.  Wij kunnen hard werken maar God moet de wasdom geven.  Maar terugkijkend lijkt me vooral zinvol te onderstrepen dat we nauwelijks programmatisch te werk zijn gegaan en in die valkuil ga ik ook beslist niet trappen. Ik zie mijn eigen rol vooral in het scheppen van de randvoorwaarden die het mogelijk maken dat hier gemeenschappen groeien.  En gemeenschap kan je niet programmatisch creëren; ze hebben een mystiek aspect - het heeft iets met God te maken.