Turkse Erdogan rolmodel voor Egypte

In een autorit door Cairo kwam ik vandaag minstens 10 enorme billboards tegen met daarop het lachende gezicht vab de Turkse premier Recepp Tayyib Erdogan, met op de achtergrond de vlaggen van Turkije en Egypte. Op de billboards staat in Arabisch:

Samen hand in hand
omwille van de toekomst

Erdogan is zeer enthousiast ontvangen in Egypte, als ene rock star. Wat een eigenaardige zaak! De billboards zijn door het zittende regime van Egypte geplaatst, maar ook het ‘gewone volk’ reageert enthousiast op Erdogan. Wat is hier in vredesnaam aan de hand?

Dat het Egyptische volk zo enthousiast op Erdogan reageert is vooral vanwege zijn ferme taal jegens Israel. Heeft Erdogan de vloot met hulpgoederen die naar Gaza werd gestuurd niet duidelijk gesteund? Turkije heeft bovendien de betrekkingen met Israel – doorgaans nogal goed – in de vrieskist gezet. Dat zijn acties die in Egypte aanspreken. Turkije is voor Egypte het gidsland geworden voor relatie met Israel, lijkt het wel. En misschien ook voor modernisering en economische ontwikkeling?

Hoopt het Egyptische leger, dat toch beslist niet populair is momenteel, dat het door een beetje aan te schurken tegen Erdogan en Turkije, iets aan populariteit te herwinnen? De Hoge Raad van de Strijdkrachten die Egypte regeert, heeft een vrede met Israel omhoog te houden en treedt hard op tegen degenen die betrokken waren bij de aanval op de Israelische ambassade. Het kan zich tegelijk niet veroorloven door het volk te worden gezien als verrader van de Palestijnse zaak. Het bezoek vabn Erdogan komt dus als een geschenk uit de hemel.

Maar zit er meer achter de manier waarop Erdogan uitgebreid wordt gefeteerd en in de media aan het woord is? Wil Egypte laten zien dat je een succesvolle moslimleider kan zijn in een Islamitische land, maar dat je als land toch tegelijk een seculiere staat kunt zijn?

In Egypte wordt veel gespeculeerd dat het leger met het bezoek van Erdogan wil aangeven welke kant het op wil met het land. In Turkije is het leger per slot van rekening op de achtergrond van de politiek de garantie van het secularism van de staat.

Allemaal speculaties; in een dictatuur waar de overheid heel weinig zegt over de koers die het wil inzetten, hebben we niets anders.

Opvallend: Turkije, toch al geen vriend van Syrie, heeft zich nu Syrie met veel te veel geweld demonstraties probeert te smoren, krachtig opgesteld tegen het regime in Damascus. Erdogan zowel over zijn verzet tegen Israel als tegen Syrie in zijn optredens hier in Cairo. Voor de relaties tussen Egypte en Syrie is dat beslist niet goed. Maakt het Egypte niet zoveel meer uit wat de Arabische broeders in Syrie (en elders?) denken en zet het de kaarten nu op verbeterde betrekkingen met de Turken?

Vandaag is een economische conferentie tussen Egypte en Turkije van start gegaan. Zien we hier het begin van een realignment van Egypte's buitenlandse politiek? Voor wie de historie van Egypte en de Arabieren met het Ottomaanse Rijk en de Turken kent, is het in ieder geval heel opvallend om te zien hoe Egypte en Turkije nu plots de innigste vrienden lijken.