tekort aan gas in Egypte - de armen lijden

Het is weer heerlijk warm in Egypt, maar de afgelopen twee maanden waren erg koud. We leden soms aan een temperatuur van 13 graden overdag. Na 20 jaar in Egypte zijn we zulke temperaturen echt niet meer gewend. Net als in Nederland gaat in zulke perioden het gasgebruik uiteraard sterk omhoog – mensen hebben meer verwarming nodig. Niks zo lekker als op een koude morgen even lekker lang onder de douche staan!

Tijdens onze ‘winter’ in Cairo hoor je op straat vaak het kabaal van de verkopers van stalen flessen met butaangas; zulke heren rijden vaak op hun fiets rond met 4 of 5 gasflessen. Ze hebben die flessen gekocht op distributiepunten, en maken een paar centen winst door met een paar flessen de wijken in te gaan. Op straathoeken houden ze halt om met een dopsleutel op de flessen te slaan. Een enorm kabaal om de buurt te laten weten dat er weer gasflessen te koop zijn.

In ons eigen huis hebben we ‘gewoon’ stadsgas, maar in voorgaande huizen moesten ook wij gasflessen kopen, zowel voor de gaskachels maar ook voor de gasplaat en de oven in de keuken, en voor de warme douche. De directeur van het gasbedrijf in onze wijk legde me jaren geleden uit waarom in Cairo relatief weinig mensen op stadsgas zijn aangesloten; teveel huizen zijn te gevaarlijk voor pijpleidingen. Daarnaast zijn honderdduizenden woningen in Cairo illegaal gebouwd. Als zulke huizen op stadsgas (of het electriciteitsnet) worden aangesloten, betekent dit een de facto erkenning door de overheid. Dat willen de gezaghebbers niet; het is veel handiger om, als er behoefte komt aan het ruimen van zulke illegale wijken, er gewoon de bulldozers op te kunnen zetten met als argument dat het om illegale woningen gaat.

Per saldo betekent dit natuurlijk, dat de meer welgestelden in hun betere en legale huizen, kunnen worden aangesloten, terwijk de armen in hun illegale gebouwen, het met gasflessen moeten doen.

De gasfles – de amboemba – is dus van eminent belang voor de armen. Zonder die fles kunnen ze niet koken. De aanvankelijke aanschaf van de fles is relatief duur, maar daarna kunnen de flessen leeg worden ingeleverd en betalen de burgers alleen voor het gas zelf. Dat is zwaar gesubsidieerd door vadertje staat: Je betaalt voor een 12-liter-fles ongeveer 50 cent, en daar kan je makkelijk een maand mee koken. Maar de afgelopen weken steeg de prijs van de flessen op de markt tot wel 10 euro, wat veel is in een land waar de helft van de mensen al onder het bestaansminimum van 45 euro per maand leeft.

De tekorten ontstonden omdat deze winter niet genoeg butaangas werd aangeleverd door de overheid, en die situatie duurt voort. Vandaar dat momenteel grote boosheid bestaat onder de armen. ‘Elk jaar wordt dit probleem met butaangas wat groter. Waarom neemt de overheid geen actie, en levert ze genoeg aan de burgers’, zei Mahmoed al-Askalani van de actiegroep Burgers tegen Hoge Levenskosten deze week. Om aan hun gas te komen moeten vrouwen nu uren in de rij staan bij distributiepunten, om geluk te hebben als de flessen worden verkocht. Wie te laat komt, kan niet koken.

Op de radio smeekte een jongen deze week om een amboeba voor zijn gezin, zodat zijn moeder kon koken. De presentator klaagde: ‘Is dit waartoe de hoop van de Egyptenaren is gereduceerd? De hoop op een gasfles?’ Roddels in Cairo zeggen dat een gasfabriek is ontploft, en dat daarom het aanbod van gasflessen zo is gedaald. Wie kan zich voorstellen dat het gewoon een kwestie is van slecht beleid waardoor mensen nu veel hogere prijzen moeten betalen voor hun gas, als ze die al kunnen bemachtigen op de markt van vraag en aanbod?

Al-Askalani’s actiegroep zegt dat de vraag naar butaangas deze winter, door het koude weer, met 8% toenam. Daarnaast was de overheid traag met de import van butaangas. De overheid zelf geeft de schuld aan het koude weer waardoor de vraag toenam maar waardoor bovendien de levering van gas uit Algerije en Saoedie Arabie traag zou zijn verlopen. Hoewel Egypte zelf jaarlijks 48 miljard kubieke meter aardgas produceert, moet het jaarlijks voor 2.5 miljard euro aan butaangas importeren omdat het geen geschikte raffinaderijen heeft.