Manifest van Advent 2009 - had wat mij betreft niet gehoeven

Tientallen predikanten in Twente hebben een 'Manifest van Advent 2009' het licht doen zien. Ze noemen hun manifest een 'boodschap van licht en verbondenheid tegen vervreemding en angst'. Mooi natuurlijk, wie wil dat niet?

Wij, predikanten en kerkelijk werkers van de Protestantse Kerk in Twente, geloven in de Adventsboodschap van hoop en licht en wij verwerpen daarom de geluiden in politiek en samenleving die vervreemding en angst aanjagen en die mensen en bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten.

De predikanten constateren ‘dat velen in onze samenleving de gerezen problemen onverkort en zonder nuance verbinden met de godsdienst van veel niet-westerse immigranten: de Islam.’ Dat is inderdaad kwalijk. Je moet de gerezen problemen niet ‘onverkort en zonder nuance’ aan de Islam verbinden. Maar het is toch niet onredelijk om wel enige verbinding te zien? Het manifest lijkt dit geheel te ontkennen.

De predikanten ontmoeten ‘voortdurend voluit geïntegreerde moslims die al hun kaarten zetten op het vreedzaam samenleven en het opbouwen van onze samenleving en niet meegaan in de polarisatie tussen ‘de Islam’ en ‘het Westen’.

Kom op, dames en heren predikanten, ik kan me voorstellen dat jullie best een drukke baan hebben. Ik vermoed dat de meesten van jullie zelden met moslims te maken hebben. De opmerking dat jullie ‘voortdurend voluit geïntegreerde moslims’ tegenkomen lijkt me ronduit onwaar. Natuurlijk, we kennen allemaal geïntegreerde moslims. Maar die zijn vaak zo bijzonder dat hun geïntegreerd zijn ons opvalt. En gaat het dan om moslims, of om mensen uit landen die in meerderheid islamitisch zijn? De geïntegreerde ‘moslims’ die ik ken, doen vaak niets meer aan hun religie zoals die traditioneel door geleerden van de Islam is gedefinieerd.

De predikanten ‘verwerpen [...] de toon van brute belediging, hatelijke hoon en aanzwellende zwartmakerij van mensen en bevolkingsgroepen vanwege hun geloof of levensovertuiging.’ Dat is helemaal terecht natuurlijk. Brute belediging, hatelijk hoon en zwartmakerij zijn ongepast. Maar waar gaat het nu over? Ik verbaas me vooral over de opmerking als zou er sprake zijn van ‘aanzwellende’ grofheden. Is daar nu echt sprake van, toenemende hatelijkheden tegen moslims? Meer dan twee jaar geleden bijvoorbeeld? Meer dan een jaar geleden? Hoe meten we dit?

Gebruiken de predikanten nu zelf ook niet de gespierde en overtrokken taal die ze hun ‘tegenstanders’ verwijten? Me dunkt dat ze de situatie zo zwartgallig neerzetten, dat mensen zich wel vanzelf gewonnen geven voor hun minzame benadering van de problemen. Maar dit door een eenzijdige voorstelling van zaken te geven – waardoor ook de oplossing niet noodzakelijk de juiste is.

Ik heb ook wat zitten peinzen over de volgende zin:

Daarom verwerpen wij elk geluid dat mensen niet aanspreekt op de eigen individualiteit en verantwoordelijkheid, maar hen stigmatiseert met een uiterst negatieve groepsduiding die hen berooft van een naam en een gezicht, ten diepste dus van hun mens-zijn.

Op het eerste gezicht kan je het natuurlijk alleen maar eens zijn met de oproep om mensen niet van hun gezicht, hun mens-zijn te beroven. Ik wil in elk geval niet graag iemand van zijn mens-zijn ontdoen. Maar de woordkeus heeft iets wat me dwarszit. Misschien is het dat woord ‘individualiteit’?

Inderdaad, we moeten elk mensen op zijn merites beoordelen, sterker, we moeten elk mens met de genade van God tegemoet treden. Maar de moslims in Nederland maken deel uit van een eigen subcultuur waar die individualiteit beslist niet zo sterk wordt gevierd als onder de meeste autochtone Nederlanders.

Ik vind deze benadering van de predikanten nogal naïef overkomen. Enerzijds bewonder ik naïviteit. Het heeft iets van de duif die onschuldig mensen tegemoet treedt. Maar een samenleving die naïef honderdduizenden mensen uit een wezensvreemde cultuur heeft geadopteerd, moet de ogen open houden, en een tikkeltje arglistiger zijn dan de duiven.

Kom, predikanten, hoeveel problemen leveren de hindoes in Nederland op? Wat voor ellende hebben we met boeddhisten? Met Joden? Met christenen?

Wat is de religie van de mensen in de Nederlandse gevangenissen? Er is daar maar een groep enorm oververtegenwoordigd. Dat zijn moslims.

Geef nou gewoon toe dat Nederland een groot probleem heeft met een deel van de moslims in ons land. Dat er serieuze zorg moet zijn over de integratie, ja de verandering die nodig is, onder een behoorlijke groep moslims. U stigmatiseert de groep Nederlanders die zich zorgen maakt, door hen angst, en vooroordelen, en grofheid te verwijten. Wie stigmatiseert hier nu?

En door de groep mensen te stigmatiseren die zich meer dan u bezorgd lijkt te maken over de situatie, lijkt u weinig bij te dragen aan een serieuze oplossing. U lijkt de zaak te bagatelliseren. Er is wel degelijk een probleem met een deel van de aanhangers van de Islam, en om net te doen of dat probleem los staat van de Islam, is de kop in het zand steken.