‘Israel bezoeken is als in het riool afdalen’

Egypte en Israel sloten 30 jaar geleden, in de Camp David akkoorden, een vrede die er voor gezorgd heeft dat beide landen sindsdien geen oorlogen meer met elkaar hebben gevoerd. Een normale relatie hebben beide landen echter nooit gekregen. Hoewel de Egyptische regering pleit voor ‘normalisatie’ van de betrekkingen, blijft een groot deel van de bevolking fel tegen elke vorm van vriendelijk omgaan met het buurland.

Vooral op het gebied van landbouw is sprake van redelijke betrekkingen, en ondanks massaal verzet van de oppositie, heeft de Egyptische overheid ingestemd met de levering van aardgas aan Israel. Er zijn wat Egyptische bedrijven die, zo geheim mogelijk, zaken doen met Israel. Regelmatig bezoeken Egyptische journalisten het buurland, vooral als sprake is van bezoeken op regeringniveau. Maar van serieuze omgang tussen beide landen is het na 30 jaar vrede nog niet gekomen.

Volgens de bekende volkdichter Al-Abnoebi (foto), die voor de regeringskrant al-Akhbar schrijft, zijn de boeren van Egypte, dus het grootste deel van de bevolking, fel tegen normalisatie omdat Israel wordt beschouwd als kwaadaardig en als de dief van Arabisch land. Die boeren beschouwen Israel als de oorzaak van al hun problemen, zelfs als die te maken hebben met landbouwprijzen of kunstmest. ‘Israel heeft de weg gevonden naar Egypte’s bloedvaten, en vergiftigt ons bloed’, aldus Abnoebi. ‘Ik haat de vredesduif, en ik wil niet dat Egypte de rol van vredesduif speelt.’

Veel media, met hun vakbonden voorop, zijn de felste tegenstanders van normalisatie. De directeur van de Egyptische Schrijversbond, Mohammed Salmawi (foto), waarschuwt nog steeds dat ‘serieuze stappen zullen worden ondernomen tegen elk lid die banden met Israel onderhoudt in het raamwerk van normalisatie.’ Volgens de schrijver Joesif al-Qaid is normalisatie ondenkbaar omdat Israel niet normaal is. ‘Het is niets anders dan een roversbende.’

De sterke antipathie tegen Israel is een krachtig wapen in de handen van de oppositie van Egypte; het is makkelijk scoren door de regering van president Hosni Moebarak te verwijten dat het achter Israel staat en dat het dus de vijand van de Arabieren steunt. Echter, niet alleen vrienden van de regering Moebarak, maar ook leden van de oppositie, vragen om een zakelijker discussie over de betrekkingen met Israel.

Er zijn momenteel veel intellectuelen die zich voor normalisatie van betrekkingen uitspreken. Sommigen wijzen erop dat de Egyptische regering en het parlement voor vrede hebben gekozen, en dat het dus normaal is dat de bevolking dat ook doet. De meeste voorstanders van normalisatie zien dit echter niet in de context van vrede, maar van de voortgaande strijd met Israel. Eerder dit jaar vroeg het intellectuele weekblad Rose al-Joesif zich af: ‘Is het verwerpen van normalisatie nog wel een zinvol wapen, dat moet worden gebruikt om Israel te dwingen tot concessies, of heeft het als wapen zijn effectiviteit verloren?’

Volgens Hoessein Sarag (foto), journalist bij het weekblad Oktober, is het van belangrijk dat Egyptische journalisten Israel bezoeken. ‘Het is geboden je vijand te kennen, en het is een vergissing te denken dat je dit kan doen als je in je kantoor zit of als je uit de Israëlische pers of van hun websites citeert.’ En volgens Wahid Abd al-Magid, onderdirecteur van het gerespecteerde Al-Ahram Centrum voor Politieke en Strategische Studies in Cairo, is het goed voor journalisten om Israel te bezoeken, zolang dat Israel niet in de kaart speelt. Volgens hem is ‘een journalist die naar Israel reist [...] als een loodgieter die afdaalt in het riool; hij moet wel, het is zijn werk.’

Jos M Strengholt, Cairo
geplaatst in het Nederlands Dagblad, 13 november 2009