Vrede tussen Israel en Syrie nog een droom

(Cairo, 24 december 2008) De Syrische president Bashar al-Assad zei deze week op een persconferentie in Kroatie dat het ‘natuurlijk’ is dat Syrie en Israel op zeker moment rechtstreeks met elkaar over vrede gaan praten. Hij voegde daaraan toe, dat als je aan de constructie van een gebouw denkt, je wel eerst de fundamenten moet leggen. Mooie woorden, die de indruk wekken dat met Syrie iets te bereiken valt, maar de woorden van Assad zijn zonder inhoud en duiden slechts op voortgaand uitstel.

Syrie is momenteel zo geisoleerd in de Arabische wereld dat de Arabische krant Al-Sharq al-Awsat dinsdag kritische vragen aan Assad stelde. ‘Er kan geen Syrisch-Israelische vrede komen zolang Syrie normale betrekkingen met Iran heeft.’ Tariq al-Homayed, de hoofdredacteur van die krant, is van mening dat Syrie die relaties met Iran moet loslaten, om met Israel vrede te sluiten.

De enige vrienden van Syrie zijn Hizbollah en Iran, maar dat zijn vrienden waar je niet echt op aan kan, zegt al-Homayed. Hij adviseert Syrie dus sterk om die banden los te maken, en om vrede te sluiten met Israel. Het kan daardoor de Golan terugkrijgen en de besprekingen tussen Israel en de Palestijnen weer op een goed spoor krijgen. Voor de rol van Syrie in de Arabische wereld en daarbuiten zou dat een enorme opsteker zijn.

Dat Syrie wordt opgeroepen tot het sluiten van vrede met Israel door een Arabische krant, laat zien hoe gematigd de Arabische landen inmiddels over Israel denken, maar ook dat onder de Arabieren veel meer vrees bestaat voor Iran dan voor Israel. De Arabieren zien graag een eind aan de goede banden tussen Syrie enerzijds en Iran en Hizbollah anderzijds, vanwege de vrees voor een opmars van de politieke macht van Iran en de Sjiietische Islam. Dat is een serieuze kwestie.

De Egyptische krant al-Ahram schrijft deze week over de leiders van Iran: ‘Zodra ze nucleaire wapens hebben, zullen ze verleid worden om die te gebruiken om de Arabieren en Egypte te manipuleren.’ De krant is van mening dat de Arabieren verzuimd hebben een regionale strategie te ontwikkelen om de dreiging die uitgaat van Teheran het hoofd te bieden. ‘De mullah’s hebben een agenda die haaks staat op de Arabische belangen.’

Het lijkt dat Syrie niet weet waar zijn belangen liggen. Het is zo geisoleerd dat alleen Iran en Hizbollah als ‘vrienden’ kunnen worden beschouwd. Syrie staat toe dat Hamas in Gaza wordt gefinancierd via het hoofdkwartier van Hamas in Damascus; het laat Iraanse wapens afleveren aan Hizbollah; het laat anti-Amerikaanse strijders via haar grondgebied Irak binnendringen. Daarnaast laat Syrie toe dat Iran via zijn grondgebied internationale sancties tegen de wapenimport omzeilt.

Door de Arabisch-Iraanse spanningen lijken de Arabieren het nu dus geheel gehad te hebben met Syrie. Maar het is onwaarschijnlijk dat Bashar al-Assad de moed zal hebben voor een heuse koerswijziging; het land voert al tientallen jaren een uiterst behoedzaam beleide. De diktatuur gaat gebukt onder haar traditionele keus voor isolement en ferme rhetoriek tegen Israel. De dictator en zijn elite lijken bang dat beleid aan te passen, want elke verandering binnen Syrie zou tot het einde van het minderheidsregime kunnen leiden.

Dus gaat Syrie door met voorzichtig geluiden te laten horen over mogelijke vredesbesprekingen met Israel, zodat het de westerse wereld wellicht nog wat langer zand in de ogen kan strooien. Syrie is niet van plan stappen te ondernemen, en lijkt af te wachten wat er met Iran gaat gebeuren. Voorlopig lijkt het niet van plan haar enige vrienden in de wereld te ontrieven. Eerder deze maand zei Assad nog dat de relaties van Syrie met Iran ‘niet zullen wankelen, voor geen enkele reden en onder geen enkele omstandigheid.’ Daarmee plaatst Syrie zich momenteel buiten de Arabische wereld, die op ramkoers met Iran zit.

(c) Dr. Jos M. Strengholt
www.arabieren.blogspot.com