vrijdag 27 april 2012

Doorgeschoten Sola Scriptura

Ik lees in een verslag van het Reformatorisch Dagblad over het vaderlandsch debat over hemel en hel dat Johan ter Beek daar dit meldde:
[We zijn] de laatste honderd jaar meer te weten gekomen over de Bijbel dan in de eerste 1900 jaar van het christendom. Er is meer kennis van het historisch Jodendom en ook over de tijd van Jezus. We hebben de Bijbel vroeger verkeerd gelezen en moeten een nieuwe visie ontwikkelen. 
Ik neem zomaar aan dat dit citaat wel klopt.  Ds Vreugdenhil noemde deze houding 'aanmatigend' en Ds Kollenstaart noemde het 'arrogant' op dat congres.  Dat lijken me wel terechte typeringen gezien dat citaat.

Maar ik vind het ook gewoon dom.  Beweert Ter Beek serieus dat de eerste generatie theologen en kerkleiders van pal na het Nieuwe Testament, het evangelie echt zo verkeerd heeft begrepen?  De mannen die nota bene door de apostelen zelf zijn onderwezen en aangesteld?  Die hadden altijd verkeerd begrepen dat er een hemel en een hel bestaan?  Terwijl de apostelen juist alverzoening of iets dergelijks zouden hebben onderwezen? Dan hebben die apostelen hun opvolgers wel erg beroerd geinstrueerd.

Volgens mij leidt Ter Beek aan een ver doorgeschoten geloof in Sola Scriptura.  Met dat boekje in een hoek kan hij zomaar de theologische kennis van 19 eeuwen afschrijven.  Dankzij de wetenschap (van de afgelopen 100 jaar, en dat is natuurlijk ook veel beter dan alles daarvoor) en met de bijbel in de hand, kan je zomaar ineens radicaal nieuwe ideeen krijgen die haaks staan op 20 eeuwen onderwijs in de kerken.

Voor mij wel een bewijs dat we voor een echt begrijpen van de Schrift juist wel moeten zoeken binnen de bedding van de kerkelijke traditie, en niet daarbuiten.  Wie aan dit soort revisionisme doet, plaatst zijn onderwijs dan wel beslist buiten de bedding van die kerk, vrees ik.  Wie is daarmee gediend? 

13 opmerkingen:

Wim de Bruin zei

Was ook mijn vraag: wanneer is het misgegaan in de traditie?

Overigens hanteert Ter Beek een paradigma dat op veel punten met het jouwe matcht. Belangrijke rol voor 70 na Christus etc.

J.A.J. Pater zei

Dat doorgeschoten Sola Scriptura kom ik de laatste tijd erg veel tegen. Wat ik mij afvraag is hoe mensen tot een dergelijke historistische visie komen.

Reclusius zei

Toch is de basishouding in mijn optiek niet veel anders dan die van een Luther of een Calvijn. Ook bij hun was de Traditie gezaghebbend, maar niet doorslaggevend. Het is met de Traditie niet veel anders als met de Bijbel, deze kun je ook weer naar eigen bevinden herinterpreteren.

Beste Jos, ik bedoel dit zeker niet zuur, want we liggen heel dicht bij elkaar als het gaat om respect voor de Traditie. Maar ik geloof dat 'sola scriptura' (in welke variant ook) of 'Bijbel+Traditie' in zekere zin geen tegenstelling is, maar ten diepste aan het zelfde euvel lijden. M.i. heeft Newman daar, zowel t.o.v. de Orthodoxie als de Anglicana daar een punt gemaakt.

http://www.newmanreader.org/works/development/

Anoniem zei

Ik denk dat Johan zich heeft laten verleiden tot een uitspraak die niet klopt. Het is geen 1900 jaar traditie die hij wegzet, maar 1600 of 1400 jaar traditie.
Het was vooral Augustinus, in de 4e eeuw, eeuwen later dus, die een uitverkiezing voor hemel of hel en een eindeloze hel preekte en het was keizer Justitianus in de 6e eeuw die via het concilie van Constantinopel de kerk dwong om een ontkenning van een eindeloze periode van straf te verbannen.

Unknown zei

Ook Augustinus sprak niet over een 'eindeloze hel' in een vacuum. Hij verzon toch niet iets nieuws?

Is er iets verkeerd gegaan met 'de traditie'? Ligt er maar aan wat je met traditie bedoelt. Als je een bedoelt, 'wat is, is goed', dan wordt je de gevangene van wat is. Daartegenover is het Sola Scriptura dringend nodig. Alleen de Schrift is de norm, de canon.

Maar de bijbel lezen buiten de bedding van de kerk vind ik even kwalijk. Buiten de kerk - in ons moderne individualisme - wordt Sola Scriptura tot een plaag. Elke ketter zijn letter.

Paul Miller zei

@Wim
Snedig opgemerkt over jaar 70:-)
En, waar ging het mis in de traditie? Simpel. Ongeveer 100 jaar vóór de publicatie van Heerlijk Eenvoudig.

Reclusius zei

Zomaar wat uitspraken uit de Traditie van vóór Augustinus:

http://www.scripturecatholic.com/hell.html (onderaan)

Anoniem zei

Bedankt Reclusius. Je hebt wel gelijk dat er in de tijd van Augustinus meer mensen waren die dat beweerden.

Ik denk alleen dat Augustinus een behoorlijk de balans in het voordeel van de eindeloze straf heeft verschoven. En dat Justitianus een behoorlijk beslissende invloed heeft gehad. Misschien leg ik er wat veel de nadruk op. Uit wat Augustinus schrijft blijkt i.i.g. dat alverzoening door velen werd aangehangen, dus impliciet zou je kunnen concluderen dat eindeloze straf toen ook al geleerd werd.

Wat de teksten in die link betreft, zou je eigenlijk moeten kijken naar de daadwerkelijke Griekse of Latijnse tekst. Gebruiken ze voor "eeuwige" dan aionios, aidios, of ateleutetos. Dat maakt nogal uit, omdat je hard kunt maken dat aionios nog eeuwenlang werd opgevat als "een onbepaalde periode". Misschien dat sommigen meenden dat die onbepaalde periode eindeloos was en anderen dat ie eindig was, maar zeker is dat bijv ook Origenes het woord aionios te pas en te onpas gebruikte terwijl duidelijk is dat hij niet in een eindeloze straf geloofde. Als ik een keer tijd heb kan ik wel proberen om van die teksten de oorspronkelijke tekst te vinden.

Unknown zei

Reclusius, als je meent dat aioonos op een bepaalde tijd slaat en niet op een altijddurende tijd, dan moet je dat ook over de hemel zeggen he?

God wordt in de bijbel aioonos genoemd. Is hij ook van beperkte duur?

Wim de Bruin zei

@christelijkuniversalisme.

aion en aionos kunnen beperkte tijd betekenen. maar slot openbaring spreekt over eeuwigheid der eeuwigheden (opb. 20:10) iets wat wel degelijk altijddurend is.

verder kent het NT maar twee aeonen. De huidige, en de toekomende. Niet meer. je kunt niet net doen alsof NT bij eschatologische uitspraken het zomaar over 'een tijdperk' hebben

Anoniem zei

Jos, aionios wil niet zeggen dat iets tijdelijk is of een beperkte tijd is.

Maar een "eon" is een tijd. Een onbepaalde tijd. Is de "God van de aarde" alleen de God van de aarde of ook de God van andere plekken? Is de "God van Israël" alleen de God van Israël of ook van de andere volken? Is de "God van de eonen" de "eonische God" een tijdelijke God van een bepaalde selectie eonen? Lijkt me niet. Maar goed, als je het zo wil interpreteren, dan is dat je eigen verantwoordelijkheid.

Stelt Jezus in Matt. 25 dat het "eonische leven" een tijdelijk leven is? Nee. Dat het een eindeloos leven is? Nee. Dat de rechtvaardigen ingaan in het eonische léven (met de nadruk op leven, niet op eonisch), het léven van de eon, nmlk van de toekomende eeuw, zoals het een gebruikelijke manier was om in die tijd te benoemen? Ja.

Hoe weten we dat het leven oneindig is? Omdat de dood niet meer is, maar is verslagen. Omdat Jezus de onvergankelijkheid heeft gebracht, een nieuw lichaam dat niet meer sterft. Daarom. Niet vanwege het woord "aionios".

Zie verder mijn website voor meer over aionios. En voor verwijzingen naar wetenschappelijke literatuur op dit gebied.

Anoniem zei

@Wim Openbaring spreekt niet over eeuwigheden der eeuwigheden, maar eonen der eonen. Net zoiets als lied der liederen, koning der koningen, wijze der wijzen, blog der bloggen, website der websites. Enzovoorts. Het is een Hebreeuwse constructie die een woord versterkt. De suggestie dat "de versterking van eon eindeloos" zou zijn, is fantasie. Een goede vertaling zou zijn: "eeuwenlang", "een zeer lange tijd". De Hebreeuwse variant, waarvan het Grieks een vertaling is, zou zijn "olam wa ad" en als ik me niet vergis betekent dat "een eon/eonen en nog een beetje".

Anoniem zei

Wat betreft "verder kent het NT maar twee aeonen. De huidige, en de toekomende. Niet meer."

Het lijkt me andersom. Je stelling is hier "omdat het NT maar twee eonen benoemt, zijn er maar twee". Dat is geen logische conclusie en er is bovendien verder geen onderbouwing voor vanuit de bijbel. De bijbel geeft voldoende aanwijzingen dat de straf niet een eindstation is, maar dat uiteindelijk allen zullen zijn gered.

Wat betreft "je kunt niet net doen alsof NT bij eschatologische uitspraken het zomaar over 'een tijdperk' hebben", het lijkt me evident dat het beginpunt bij de exegese van toekomstbeelden is dat er een tijdperk komt waarin zus of zo. Of dat tijdperk eindeloos is, of dat we geen verdere informatie hebben, of dat andere toekomstbeelden wijzen op een vervolg, is stap 2. En ik heb het niet over "zomaar" een tijdperk.