Charismatische Islam

Wie op vrijdag in Cairo naar een preek in de moskee luistert, hoort daar de meest krasse taal uit de mond van de imam. De stad gonst tijdens het middaggebed van de luidsprekers die verklaren dat alle ongelovigen naar de hel gaan, dat moslims zich aan de wetten van de shari’a moeten houden, en (deze dagen vooral) dat Allah Israel zal treffen met vele plagen. Maar er is een nieuwe generatie geestelijke leiders aan het opstaan in Egypte, die praten over liefde en zaken van het hart. Is de Islam aan het veranderen?

Een van de snel rijzende sterren onder de islamitische geestelijke leiders, is de dertigjarige Moez Massoud. Hij heeft in Egypte en Koeweit Amerikaanse scholen doorlopen. Zijn leven bestond uit feesten tot hij de Islam ontdekte. Massoud is enorm populair onder jonge moslims in de hele Arabische wereld door zijn televisieshow Het Rechte Pad. Als een conferencier legt hij de jeugd uit dat Allah van ze houdt, en dat ze van Hem moeten houden. Tijdens zijn shows heeft hij meestal een zanger die op een moderne manier de Islam bezingt.

Onlangs zei Massoud tijdens een meeting met 1500 jongelui in Alexandrie, dat Allah ze ter verantwoordiging zal roepen op de Dag des Oordeels. ‘Wat zal Allah dan vragen? Heb je je religie wel goed vertegenwoordigd. Als je blij bent dat niet-Moslims worden gedood, dan zit je helemaal fout. Ze zijn onze broeders.’ Dat is een nieuw geluid in de Islam. Is er sprake van een nieuwe lente?

Deze en andere predikers van een moderne Islam hebben niet veel affinitiet met de shari’a, de traditionele Islamitsiche wetgeving, die alle aspecten van het leven zegt te reguleren. Ze staan eerder in de traditie van de mystieke Islam, het soefisme. Daarbij gaat het niet over de regels van de wet, maar over het hart en de liefde van God. Met die boodschap hebben ze een gretig miljoenenpubliek onder de moslims die hongeren naar beter nieuws dan wat ze traditioneel wordt voorgeschoteld.

Orthodoxe imams gruwen, logisch, van deze nieuwe vorm van Islam. Massoud en zijn colleges spreken niet de ‘tale Kanaans’, ze hebben niet de juiste opleiding genoten, en muziek en Islam, dat hoort ook al niet samen; de orthodoxe Islam verbiedt alle muziek. Tijdens samenkomsten van deze nieuwe soort predikers, wordt ook regelmatig samen gezongen. Soms zie je dat bij de vrome jongeren massaal de armen omhoog gaan als Allah wordt toegezongen.

Zijn we in een evangelische samenkomst belandt? Boze tongen beweren dat deze nieuwe generatie leiders de trucs heeft geleerd van de kerken in Egypte. Amr Khaled, links op de foto, is de meest populaire Islamitische jeugdleider. Hij was een accountant maar werd een prediker met shows op satelliettelevisie. Zijn uitstraling heeft iets van een amerikaanse TV-dominee. Een Egyptisch weekblad beweerde niet lang geleden dat Khaled een jaar lang elke week naar de bijeenkomsten in een nogal charismatische megakerk in Cairo is geweest, en dat hij nu een kloon is van dominee Sameh Maurice. Het zou zomaar kunnen.