Abortus in de vroege kerk

De oude kerk was sterk gekant tegen het uitvoeren van abortus provocatus. In het Romeinse Rijk was abortus vrij gewoon, maar de kerk keerde zich er fel tegen. Hier een aantal citaten van vroege kerkvaders.

In de Didache, een kerkelijk document uit 50-150 na Chr., dat in de oudheid veel respect genoot, lezen we:

Moord niet, pleeg geen overspel, pleeg geen pedofilie, […] steel niet, doe niet mee aan magie, praktiseer geen toverij, dood geen foetus door abortus en pleeg geen kindermoord. (Didache, 2.2)

Barnabas schrijft rond 70-130 na Chr. (niet duidelijk wanneer, maar in die periode) in zijn brief :

Dood geen foetus door abortus en dood geen pasgeboren kind. (Barnabas, 19.10)

Rond het jaar 175 na Chr. zei Athenagoras in een verdediging van de kerk, dat Christenen:

...vrouwen moordenaars noemen die medicijnen nemen om een abortus uit te voeren; we zeggen dat ze daarvoor op een dag bij God verantwoording moeten afleggen’. (Athenagoras, Pleidooi voor Christenen, XXXV)

Minucius Felix schreef in diezelfde tijd in zijn boekje Octavius dat hij onder de heidenen zulke gewoontes ziet:

Ik zie mensen onder u die af en toe pasgeboren kinderen aan wilde dieren en vogels voeren, en die ze af en toe doden door ze te kelen of op andere gruwelijke manieren. Sommige vrouwen verwoesten het ongeboren kind in de schoot door medicijnen te nemen, waarmee ze kindermoord plegen voor ze gebaard zijn. Voor ons is het zelfs niet toegestaan om naar een moord te kijken of ervan te horen! (Minucius Felix, Octavius, XXX)

Tertullian (c. 160 - 240) schreef het volgende in zijn Apologia aan Keizer Septimus Severus:

Wij zullen zelfs de foetus in de moederschoot niet doden. […] Een geboorte verhinderen is niks anders dan een snelle manier van moord. Het maakt niet uit of je een leven dat al geboren is wegneemt, of dat je vernietigt wat nog geboren moet worden. (Tertullianus, Apologia 9.6)

In zijn boekje De Anima schrijft Tertullianus:

Het leven begint bij de conceptie omdat we geloven dat de ziel ook bij de conceptie begint. Het leven begint op het moment en op de plaats waar de ziel begint. (Tertullianus, De Anima, 27)

Tertullianus erkende overigens wel ‘de wrede noodzaak’ om soms, als het leven van de moeder in gevaar was, toch een abortus uit te moeten voeren.

Op enkele concilies in de oudheid werd abortus ook expliciet verboden. Op het concilie van Elvira (305 na Chr.) werd bepaald:

Als een catechumeen zwanger raakt van een overspelige, en de dood van haar kind veroorzaakt, kan ze pas aan het eind van haar leven worden gedoopt. (Elvira, canon 68)

En op het Concilie van Ancyra (314 na Chr.) werd dit gezegd:

Vrouwen die zich prostitueren en die hun kind dat op die manier is verwekt doden, of die ze proberen te vernietigen als ze nog in de moederschoot zijn, worden in oude wetten geëxcommuniceerd tot het eind van hun leven. Wij hebben hun straf echter verlicht, en veroordelen ze tot de verschillende maten van boetedoening voor een periode van tien jaar. (Ancyra, canon 21)