Christus de 'Geest' van de Kerk - II Clemens

II Clemens wordt ten onrechte vaak de Tweede Brief van Clemens (van Rome) genoemd, maar het is niet van Clemens, en het is geen brief maar een preek. Hieronymus en Eusebius noemen de brief, maar uiten hun twijfels aan de vraag of Clement de auteur was. In de vroeg oudheid was het geschrift bekend, maar tijdens de middeleeuwen raakte het zoek. In 1875 publiceerde Philotheos Byrennios de brief, samen met de brief van Barnabas en de Didache, nadat hij die in een Grieks klooster had ontdekt.

Interessant is deze preek, omdat hij dateert uit 100-140 na Christus. Nadruk in de preek ligt op een christelijke levensstijl. Interesssant detail is dat Clement citeert uit het zgn. Evangelie van de Egyptenaren. Dit suggereert een heel vroege datum voor deze preek. Een paar interessante uitspraken van II Clement zijn:

Broeders, we behoren over Jezus Christus precies te denken zoals we dat over God doen, als de rechter over de levenden en de doden, en we moeten over onze verlossing niet gering denken.’ (II Clement 1:1)

Wat voor zekerheid hebben we dat we het Koninkrijk van God zullen binnengaan, als we er niet in slagen onze doop zuiver en onbevlekt te bewaren? Of wie zal onze voorspraak zijn, als we niet bevonden worden heilige en rechtvaardige daden te hebben? Clement 6:9)

Laat ons elkaar dus liefhebben, zo dat we allemaal in het Koninkrijk van God binnengaan. Tewijl we nog in staat zijn genezing te vindem, laten we ons aan God de Geneesheer toevertrouwen en hem daarvoor betalen. Wat betalen? De bekering van een oprecht hart. Want Hij heeft voorkennis van alle dingen en Hij wee twat in ons hart omgaat. Laten we hem daarover prijzen, niet met onze lippen alleen, maar met onze harten, zodat Hij ons als zonen kan ontvangen.(II Clement 9:6-10)

Broeders, door de wil van God, onze Vader, te doen horen we bij de eerste kerk, de geestelijke, die werd geschapen voor de zon en de maan. […] Ik veronderstel dat u niet onbekend bent met het feit dat de levende kerk het lichaam van Christus is, want de Schrift zegt dat God de mens als man en vrouw schiep. De man is Christus, de vrouw is de kerk. Bovendien, de Schriften en de Apostelen verklaren dat de kerk niet tot het heden behoort, maar dat die vanaf het begin bestond. Want ze was geestelijk, zoals onze Jezus dat ook was, maar ze is in de laatste dagen gemanifesteerd zodat ze [of Hij, Christus, redactie] ons kan redden. De kerk nu, die geestelijk is, is gemanifesteerd in het vlees van Christus om ons te laten zien dat als iemand haar in het vlees bewaard en het niet wordt gecorrumpeerd, hij haar terug ontvangt in de Heilige Geest. Want dit vlees is de kopie van de Geest. Niemand die de kopie corrumpeert zal het origineel in zijn plaats ontvangen. […] Als we zeggen dat het vlees de Kerk is en de Geest is Christus, dan doet degene die de Kerk geweld aandoet, dus geweld tegen Christus. Zo iemand zal niet in de Geest delen, die Christus is. (II Clement 14:2-4)

Het geven van aalmoezen is goed, net als de bekering van zonde. Vasten is beter dan gebed, en aalmoezen geven is beter dan allebei, want liefde bedekt een veelheid aan zonden, terwijl gebed dat uit een zuiver geweten voortkomt, van de dood redt. Gezegend is een ieder die overvloedig bevonden wordt in deze dingen, want het geven van aalmoezen verlicht de last van de zonde. (II Clement 16:4)