Kloof tussen regering en volk van Egypte

De Egyptische bevolking steunt in meerderheid de invoering van de islamitische wetgeving, de doelen van al-Qaeda, en aanvallen op Amerikaanse troepen in de Islamitische wereld. Het heeft zeer negatieve gevoelens over de regering in Washington, maar ook over Amerikaanse burgers in het algemeen. Dat is een probleem van enorme omvang voor de Egyptische overheid, die een vriend is van de VS en die de doelen van de VS in het Midden Oosten steunt. Staat Egypte op het punt van Perzië in de laatste jaren onder Sjah Reza Pahlavi, voor de dijkdoorbraak van de Islamitische revolutie in 1979?

De Universiteit van Maryland in de Verenigde Staten heeft in september 2008 belangwekkend onderzoek gedaan naar de publieke opinie in diverse Islamitische landen; deze week zijn de resultaten van dit onderzoek gepubliceerd. In Egypte werden ruim 1000 interviews gedaan, dus de cijfers zijn betrouwbaar. Dit onderzoek werd gefinancierd met de hoop dat het een instrument kan zijn voor het buitenlands beleid van de VS; de cijfers wijzen erop dat, wil de VS betere ‘cijfers’ krijgen in de Islamitische wereld, het afstand moet nemen van de prowesterse regeringen daar. Een onmogelijke situatie lijkt me.

Aanvallen op het Amerikaanse leger in Irak, de Arabische Golf en Afghanistan worden gesteund door de grote meerderheid van moslims in Egypte. 87% juicht al-Qaeda’s doel toe: De Arabische wereld moet ontdaan van elke Amerikaanse militaire aanwezigheid. Er zijn in Egypte ook Amerikaanse troepen, ‘voor trainingsdoeleinden’.

Een ander doel van al-Qaeda, de verregaande invoering van de islamitische wetgeving, de sharia, krijgt ook grote steun. Een ruime meerderheid van 60-68% vindt dat de overheid als morele politie moet optreden, overspeligen moet stenigen, en moet letten op hoe vrouwen zich in het publiek kleden. Deze cijfers zijn opvallend, in een land dat door het westen doorgaans als ‘gematigd’ wordt beschouwd.

De meeste Egyptenaren, 87%, zijn het oneens met terreurdaden tegen Amerikanen die voor Amerikaanse bedrijven in Egypte werken. Dat kan je zien als een geruststelling, maar evengoed heeft 13% er blijkbaar geen problemen mee. Zou dit mijn Amerikaanse vrienden in Egypte geruststellen? Om te weten dat 1:8 Egyptenaren die je op straat ziet, een aanval op jouw leven prima vindt? Een ‘zeer negatieve’ kijk op alle Amerikaanse burgers heeft 57% van de Egyptenaren. Het is dus niet alleen de Amerikaanse regering die het te verduren krijgt.

De negatieve gevoelens over de Verenigde Staten lijken samen te hangen met de visie op de buitenlandse doelen van dat land. Wil de VS de Islam verzwakken en verdelen? Ja, zegt 87%. Een meerderheid van 56% denkt zelfs dat de VS de Islamitische wereld moedwillig wil vernederen.

Wil de VS Israel helpen meer land te veroveren? Ja, denkt 86%. Slechts 4% gelooft dat de VS wil helpen een Palestijnse staat te stichten. Wil de VS de olievoorraden van het Midden Oosten beheersen? 88% denkt van wel. Wil de VS democratie is Egypte helpen? 37% zegt van niet, en 42% denkt dat de VS dat alleen wil als dit tot een regering leidt die met de VS samenwerkt. Daarin lijken ondervraagden gelijk te hebben; Washington zal heus niet meewerken aan democratisering van Egypte als dat tot een Hamas-achtig regime leidt. Dat is wat de bevolking in meerderheid lijkt te wensen.

In 2008, dus nog onder de vorige president George Bush, had 85% een zeer negatieve kijk op de Amerikaanse overheid; slechts 4% was positief over de regering Bush. Voor de rol van de VS in de wereldpolitiek gaven de Egyptenaren gemiddeld een 1,4 op de schaal van 0 tot 10.

Slechts 23% van de Egyptenaren gelooft dat al-Qaeda achter de aanslag op de Twin Towers zat in 2001. Een grotere groep, 30%, denkt dat de VS of Israel daarachter zaten. Over Osama bin Laden denkt 44% positief, terwijl maar 17% negatief over hem denkt. En dat terwijl Osama bin Laden niks liever wil dat president Hosni Moebarak ten val brengen.

Deze uitkomst is een vernietigend oordeel over de Egyptische regering die prima relaties met de Verenigde Staten onderhoudt. Het zegt veel over de gapende kloof tussen regering en bevolking in Egypte. In dat verband is veelzeggend dat 56% van de Egyptische ondervraagden vindt dat de VS moet stoppen met steun aan Egypte te geven. Zo’n cijfer laat zien hoe diep de haat van de bevolking tegen de eigen overheid is. Het is waarschijnlijk ook een uiting van het verlangen van 88% van de Egyptenaren om ‘westerse waarden buiten de Islamitische landen te houden’.

Deze kritische houding van de bevolking verklaart waarom Egypte zo straf optreedt tegen elke vorm van grassroots-bewegingen en tegen elke vorm van zelf-organisatie door de bevolking. Weblogs, facebook, demonstraties, ze zijn voor de overheid in Cairo een bedreiging. Vooral de op handen zijnde machtswisseling – Moebarak heeft niet het eeuwige leven – wordt een moment van de waarheid voor het schijnbaar uitgeputte regime van Egypte.