vrijdag 20 februari 2009

Andries Knevel en de evolutie

Dat Andries Knevel zich tot Darwin heeft 'bekeerd', en nog wel zo publiekelijk, heeft begrijpelijk veel aandacht getrokken. De pret van de Darwin-club kan ik me voorstellen; de boosheid (of het verdriet?) van rechtzinnige creationisten ook. Met geen van beide ben ik het eens.

Een creationistische manier van bijbellezen is modern, en zeker niet 'rechtzinnig'. Augustinus waarschuwde voor het doen van wetenschappelijke uitspraken op grond van de bijbel, las ik in het Katholiek Nieuwsblad in een artikel over dit onderwerp. Augustinus waarschuwde in De Civitate Dei dat als iemand die er echt verstand van heeft die uitspraken weerlegt, het hele christendom voor paal staat, en het net lijkt of het Woord Gods zelf is weerlegd.

Volgens mij heeft het creationisme nogal wat schade opgeleverd voor het christelijk geloof, in overeenstemming met die waarschuwing van Augustinus. Nee, niet het idee dat God de wereld schiep, maar wel het idee dat we dat kunnen narekenen zoals creationisten doen. Genesis 1 is geen natuurkundig spoorboekje, maar een lofdicht op God als schepper die ver boven de wereld en de afgoden (zon, maan, sterren, koeien, krokodillen, mensen) van de wereld staat.

Mooi dat Knevel afstand neemt van het creationisme. Pech voor de rechterflank van de EO; maar ik denk dat Knevel hierin gelijk heeft. Maar dat hij nu een soort evolutionair theisme omarmt, lijkt me even onverstandig. Dit zegt het Katholiek Nieuwsblad hierover:

Het punt is niet of darwinisme te verzoenen valt met het christelijk geloof, maar of het wáár is. De evolutie is zelf geen christelijk probleem, die idee vind je al bij de Kerkvaders en eerder. Het gaat om de vraag of de darwinistische verklaring van de evolutie vanuit een doelloos en blind mechanisme een wetenschappelijke verklaring is.

Het is onder experts bekend dat het fossiele bewijsmateriaal Darwins theorie ontkracht. Stephen Jay Gould, een van de boegbeelden van het darwinisme, noemde dit zelfs “het handelsgeheim van de paleontologie”. Hij zag zich gedrongen tot een aanvullende theorie die verklaart waarom de feiten niet kloppen en waarom fossielen een heel ander beeld van de evolutie geven dan Darwin leerde. Dát die feiten niet kloppen, was daarmee wetenschappelijk toegegeven. Dat kwam Gould op een felle aanval te staan van Richard Dawkins. De eerlijkheid van Gould, aldus Dawkins, speelde de Darwinkritiek in de kaart. Kennelijk voelen biologen een verplichting onwelkome feiten te verzwijgen. Is zo’n houding nog wel wetenschappelijk te noemen?

Het wachten is, lijkt me, op een paradigmatische dijkdoorbraak. Wanneer komt het moment dat de (natuur)wetenschappers op grote schaal afstand gaan nemen van het idee van het evolutionisme als verklaring voor de werkelijkheid, om nieuwe contoeren voor een wetenschap over het begin van de wereld te aanvaarden? Nogmaals het Katholiek Nieuwsblad:

Het gaat daarbij niet om God tegen Darwin. Ook niet om religie tegen wetenschap. Het gaat om het darwinisme tegen de feiten. Christenen bewijzen de wereld een slechte dienst door in de strijd om de waarheid voortijdig te capituleren.

15 opmerkingen:

John Miller zei

En welke Kerkvaders waren het dan die iets over evolutie zeiden?
Vrijzinnig theoloog Jan Offringa zoekt ook bevestiging van zijn gelijk bij kerkvaders en stromingen binnen de oude kerk. het bekt zo lekker hè.

Vriend Knevel heb ik niet op televisie gezien. Wel heb ik de discussie in het ND gevolgd. Ik heb zeer de indruk dat heer A. Knevel klakkeloos Cees Dekker navolgt. Mijn inschatting is dat in twee, hooguit drie joviale ontmoetingen, waarbij de wijn onorthodox rijkelijk vloeide, de maestro van de Nederlandse EO-zuil is omgegaan.

Jos M. Strengholt zei

First, the early Christian Fathers categorically speak against attempting to use Genesis to make
scientific arguments about the world. Genesis is not a scientific treatise nor has it ever been intended to
be used as such:
Moses is silent as to shapes [of the Earth]; he has not said that the earth is a hundred and eighty thousand furlongs
in circumference; he has not measured into what extent of air its shadow projects itself whilst the sun revolves
around it, nor stated how this shadow, casting itself upon the moon, produces eclipses. He has passed over in
silence ... all that is unimportant for us (Basil, ix. 1).
Genesis is a book of religious Scripture and must be understood as such.
Second, a primary argument against evolution from modern scholars is the supposed creation of
all species at the same time. There is no evidence that this was understood to be so in the early Church.
In fact, the early fathers teach of the gradual progression and development of the universe. St. Basil
writes: “The earth was in travail with [all living creatures] in virtue of the power that she had received
from the Creator. But she was waiting for the appointed time and the divine order to bring forth” (ibid,
ii. 3). St. Gregory writes about the gradual progression of species to more and more complexity: “for
this reason man was made last after the animals, as nature advanced in an orderly course to perfection”
(Gregory, viii. 5). The process of creation occurs as the earth “brings forth” species of flora: “It was
deep wisdom that commanded the earth, when it rested after discharging the weight of the waters, first
to bring forth grass, then wood as we see it doing still at this time ... The earth must of itself bring forth
germination without having any need of help from without” (Basil, v.1). This process can be observed
every year:
Let the earth bring forth ... It is this command which, still at this day, is imposed on the earth, and in the course of
each year displays all the strength of its power to produce herbs, seeds and trees. Like tops, which after the first
impulse, continue their evolutions, turning upon themselves when once fixed in their centre; thus nature, receiving
the impulse of this first command, follows without interruption the course of ages, until the consummation of all
things (op. cit.,v.10).
The early fathers do not accept a literal interpretation of the “six days” of creation. St. John
Chrysostom writes: “God's omnipontent hand and infinite wisdom would not find it difficult to create
all in one day. And why do I say one day? Even in one instant. Yet because He did not create all for
His own use, since He has no need of any thing ... [He] created little by little” (Chrysostom, iii) and St
Basil writes: “whether you call it a day, or whether you call it eternity, you express the same idea”
(Basil, ii. 8).

Jos M. Strengholt zei

sorry voor dat lange citaat. een paar kerkvaders die in elk geval duidelijk maken dat ze ook in de oudheid al niet per se in een schepping in 6x24 uur geloofden. Ze verwarden de bijbel niet met een biologieboek.

daniel zei

Goed artikel. Bedankt! Daniel

John Miller zei

Ja. leuk citaat Jos. In het ND en in CV-Koers staan ook best goeie artikelen 'these days'. Hopelijk maker ze er een dossier van.

Die folder huis-aan-huis is echt LBO-niveau zeg. Jammer dat er geen goed gesprek is met de samenleving, maar alleen maar reli-geblaat uit Urk. Laat die lui vissen vangen in het Ijselmeer. Sinds de minister de vangstquota voor die lui heeft ingeperkt, zijn ze alleen maar lastig.

gert zei

Hoi Johannes,op welk niveau had de huis aan huis folder dan geschreven moeten worden?
Op jou universitair,hoog geestelijk geleerd niveau misschien?
In mijn ogen ben je een enorme geestelijke snob.Even vergeten dat Jezus een deel van Zijn discipelen juist uit die laag opgeleide beroepsgroep koos?De vele schriftgeleerden uit Jeruzalem liet Hij links liggen,ze waren onbruikbaar!

Jos M. Strengholt zei

ik vond de folder - die ik alleen even snel bekeek - wel goed. Het probeert niet teveel te bewijzen maar vraagt gewoon aan de lezer wat het nou eigenlijk geloven wil - omdat beide ideeen onbewijsbaar zijn.

John Miller zei

Lieve beste, goeie gert,

Gezellig als je ook hier af en toe eens langs komt. Maar 'please' mijn vriend, zou je voortaan wel een andere naam willen gebruiken?!!!

En 'by the way', wil je a.u.b. geen zout in mijn wonde strooien. Een snob ben ik zeker, helemaal als jij het zegt, maar dat van die universitaire opleiding klopt van kant noch meter, en dat doet pijn gert, heel veel pijn, dat kan ik je wel vertellen.

De farizeeën en andere reli-groepen, om van de Essenen en de Qumran-gemeenschap maar te zwijgen, waren inderdaad absoluut onbruikbaar voor de dienst des Heren. Maar wat doet jou vermoeden dat die stoere vissers minder intellectueel waren, of minder snugger zo je wilt, dan de wetsgeleerden? Hun hele leven w.s. een eiwitreik dieet. Beste gert, dat doet niet alleen wonderen voor de potentie, maar ook voor de brains. En jij als stoere eilandbewoner zal dat vast kunnen begrijpen en appreciëren.

Leuk punt trouwens wat je aankaart. De discipelen waren minder te misleiden door reli-kronkels en vrome prietpraat. Eenmaal overtuigd van de waarheid lieten ze zich niet van hun stuk brengen. Ik geloof inderdaad dat ze uitverkoren waren en speciaal geselecteerd. Ze behoorden niet tot de culturele elite en hadden daardoor ook weinig te verliezen.

Maar dat neemt niet weg dat ik wel gecharmeerd was van het opiniestuk van Gijs van de Brink vandaag in het ND. De accomodatietheorie van Calvijn toepassen op de 6-dagen theorie van Deuteronomium. En hij kwam erop door het repareren van de kapotte afvoer van zijn afwasmachine. Dat zal jou aanspreken, bouwvakker en loodgieter als je bent.

Dus gert, maak je niet druk kerel. Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Dus volgende keer een mooi liedje van gert? En voortaan niet zo knarrig a.u.b.; daar zijn andere plekken voor op het W.W.W. :-)

John Miller zei

Hier kan ik tiepvouten achteraf niet corrigeren. Snif...

Anonymous zei

Johannes,waarom zou ik een andere naam gebruiken?Met zorg hebben m'n ouders me deze naam met de prachtige veelzeggende betekenis "sterk met de speer" meegegeven.
Juliët sprak eens de zo bekende woorden "what's in a name" tot Romeo.
Enne,ik herroep en doe boete in stof en as,misschien komt m'n heftigheid voort uit het feit dat ik geruime tijd in Erremue (Arnemuiden)een Zeeuws vissersdorp gewoond heb.
Door je snif geroep had ik je herkend man!

gert zei

vorige reaktie was van gert

Jos M. Strengholt zei

Wat hebben jullie met namen? Ben je zwanger, johannes?

John Miller zei

@gert
Yep, ons kent ons...

@Jos
Zwanger met de beste bedoelingen...

The Beez' zei

Fout, fout, fout, fout. Dat krijg je ervan als relies zich met wetenschap bemoeien:
(a) Het dispuut tussen Gould, Dennett en Dawkins ging over sociobiologie, oftewel hoeveel invloed genetica heeft op gedrag en instinct. Dawkins en Dennett zijn daar de frontmannen van (Selfish genes). Gould wilde daar niets van weten. Overigens is het qua diersoorten een vrij algemeen geaccepteerde theorie. P.S. wie niet weet wat het verschil is tussen een hypothese en een theorie kan beter niet reageren.
(b) Op basis van Goulds onderzoek van diersoorten in het Cambrium concludeerde hij twee dingen [1] bij een hernieuwde evolutie op dezelfde basis komen er toch andere diersoorten uit; [2] Evolutie vindt plaats op een ander niveau dan individuen (nl. soorten). Ook heeft Gould wel eens geopperd, dat evolutie wellicht verschillende snelheden kent.
(c) Gould vond dat wetenschap en religie twee veschillende dingen zijn. Het ligt dus niet in de lijn der verwachting, dat hij een hypothese formuleert, die uitgaat van God of groene mannetjes in een schotel (want wie zegt dat ALS er creatie is geweest daar een god voor nodig was; creationisme lost minder op dan je lief is).
(d) De wijze waarop deze quotes uit het verband zijn gerukt en ingepast in een voor de schrijver gunstige context, spreekt van een hoog gehalte van wishful thinking.
Cheers!

Jos M. Strengholt zei

Eh meneer Beez, u bedoelt dat als een IT service management consultant zich met wetenschap bemoeit, het plots veel beter gaat?

U doet net of wetenschap hog verheven is boven de gewone mensenwereld. Ik zou niet weten waarom religie zich niet met wetenschap kan bezighouden.

En let even op, ik pleit geheel niet voor creationisme. Slechts voor terughoudendheid. Waarom zou je je ziel en zaligheid verpatsen voor een wetenschap die elke generatie met nieuwe paradigmas komt.