donderdag 10 juli 2014

Nieuwe kerk in Nederland? Reactie op 7keer7

Een iets ingekorte versie, zonder inhoudelijk veranderingen:

Moet er een nieuwe kerk komen in Nederland, zoals voorgesteld door 7keer7? Ze legden hun oor te luisteren bij een select gezelschap gelovigen en in de samenleving, en het resultaat was een kerk waarin iedereen zich moet kunnen thuisvoelen. Dat werd door Karel Smouter en de zijnen in zeven punten samengevat.  Anglicaanse priester Dr Jos Strengholt reageert erop.




Wat me vooral opvalt aan de conclusie van 7keer7 is dat telkens oneigenlijke tegenstellingen worden geschapen. Zoals tussen “geloven” en “leerling van Jezus zijn”. Maar goede leerlingen luisteren naar hun meester en Jezus zelf spreekt keer op keer over de noodzaak om te geloven.  

Ik lees: “Jezus zelf zei niet ‘Geloof in mij’, maar ‘Word mijn leerlingen’. Dit is onwaar. Jezus vraagt zijn leerlingen om in hem te geloven en de apostelen roepen hun toehoorders telkens op om te geloven. 

De schrijvers van dit rapport poneren bovenden een tegenstelling tussen de inhoud van geloven en de daad van geloven.  Dat kan je echt niet doen.  Een christendom zonder dogma’s, zonder helder omlijnde geloofsinhoud over de wezenlijke zaken, is ten dode gedoemd. 

Ook wordt ons gezegd dat het kerkgebouw niet zo belangrijk is, dat het om de mensen gaat. De kerk moet vooral worden gezien als organisme, niet als organisatie. Dat is een oneigenlijke tegenstelling. Elke gemeenschap heeft organisatie nodig.

Open zijn naar mensen, ook als die falen, eerlijkheid, stoppen met marketing van de kerk, stoppen met gladde lichtshows in de kerk, dat vind ik goede adviezen. De kerk is gemeenschap van gelovigen en moet dat ook tot uiting laten komen. We hoeven daarbij niet te wedijveren met gladde popconcerten of televisieshows.

“Een kerk is er voor gemeenschap met elkaar, niet voor informatie-overdracht”, lezen we. Deze zin laat een eigenaardige vergissing zien. Een kerk is er immers niet voor gemeenschap met elkaar, maar een kerk is zelf de gemeenschap van der heiligen. En die gemeenschap heeft veel behoeften, en de verkondiging en bespreking van de geloofsinhoud zijn daarin van groot belang;  Jezus en de apostelen zijn het fundament van de kerk, en van hen moeten we leren, zowel over levensstijl als over geloofsinhoud.

Maar “kan God ook eens zonder woordvoerders van zich laten horen”, is de suggestie van 7keer7.  Dat schijnt niet zo te zijn, want God spreekt door middelen, en dat zijn doorgaans mensen - de kroon van zijn schepping nota bene.  Dat er soms verkeerd over God is gesproken moeten we niet goedmaken met zwijgen, maar door als goed geïnformeerde gelovigen op de juiste manier over hem te spreken, liefdevol, en waarheidsgetrouw.

De kerk zou zich ook meer bezig moeten houden met het leven op aarde dan met de hemel, aldus het rapport. Waarom toch steeds van die oneigenlijke tegenstellingen? Welke kerken zijn alleen maar met de hemel bezig zijn?

“We kunnen [dus] beter gaan tuinieren of aan iets moois beginnen te bouwen, dan eindeloos prakkiseren over wie er nu wel en niet in een hemel hierna komt. Geloof is geen ticket naar een hemel ver weg, maar een opleiding voor de hemel hier.”

Inderdaad, geloof is om ons vandaag aan God te verbinden, maar over welk geloof hebben we het? Vermoedelijk niet over het vaste geloof van de islamitische radicalen die zich met een bomgordel opblazen. Wat geloven we dan? Je kan nooit over geloof spreken zonder het over de geloofsinhoud te hebben.

Tenslotte moeten we als kerk van 7keer7 het postmodernisme omarmen. Natuurlijk, net zoals we daarvoor het modernisme omarmden, en daarvoor weer het pre-modernisme. Als kerk waaien we met alle winden mee.

Ik ben benieuwd wat Smouter c.s. bedoelen met “Als het christendom de postmoderne tijd leert omarmen, zal zij eindelijk afscheid kunnen nemen van verhalen die van a tot z kloppen, en helemaal sluitend moeten zijn. Van gesloten, geharnaste wereldbeelden, die vaker beknellen dan bevrijden. Niemand hoeft dan meer de schijn op te houden van het zeker weten.”

Alsof de enige keus die ons rest het omarmen van het postmodernisme is. In de bijbel verzette Paulus zich tegen de gebruikelijke filosofische beweging van zijn tijd, het sofisme,  en Paulus was ongegeneerd Jood, ook in zijn spreken met niet-Joden. Ons wordt nu geadviseerd ons aan de tijdgeest over te geven. Alsof we als christenen geen eigen wereldbeeld hebben.

Waar vinden we het nieuwe christendom van Smouter en de zijnen? “Kleine en grote initiatieven springen overal als paddestoelen uit de grond. Nu de kerk als instituut op zijn retour lijkt, keert het juist op onverwachte plaatsen in nieuwe gedaanten terug.”

Is dat het? De kerk lijkt op zijn retour als instituut? Wereldwijd groeit de institutionele kerk als kool. De kerk die gelovig is, die de orthodoxe geloofsinhoud verkondigt, die gastvrij is, armen helpt, verdrukten bijstaat, die voor gezinnen zorgt en voor daklozen. O ja, dat is ook de kerk die zich tegen abortus verzet, en die niet akkoord gaat met het idee van het homo-huwelijk, dat ook. Het is de plaats waar wekelijks de eucharistie wordt gevierd als ontmoeting met de Heer. De gewone ouderwetse kerk. Die doet het wereldwijd beter dan ooit tevoren.

Als mensen in Nederland het evangelie niet willen geloven, moeten we moedig aanvaarden dat onze kerk marginaal is geworden. Voor wie trouw is aan het evangelie en voor wie tegen de klippen op God en zijn naaste liefheeft, is dat pijnlijk om te zien.  Soms heeft de kerk daar ook toe bijgedragen door zich onhandig of zondig te gedragen, natuurlijk speelt dat een rol.

Vreemd genoeg groeide die slechte, onhandige, zondige kerk eeuwenlang onstuimig. Eeuwenlang hebben mensen zich, ondanks de zwarte randjes aan de kerk, blij en tevreden gevoeld binnen die gemeenschap, want het is hun eigen gemeenschap, met alle fouten die daarbij horen. 

Wie in de rest van de wereld rondstapt ziet dat honderden miljoenen Katholieken, Anglicanen, Gereformeerden en evangelischen dolgelukkig zijn met hun zeer onvolmaakte kerkelijke gemeenschappen.  Meer en meer mensen  voegen zich daarbij.  


We hebben een Bijbel, een traditie, een geschiedenis, dogma's, een wereldwijde gemeenschap van het geloof, en we hebben een Drie-enige God. Die vraagt van ons bovenal dan we Hem trouw zijn. En door de kerk-zoals-die-is te verwerpen, doen we dat wellicht impliciet ook wel met de Heer die zijn kerk 20 eeuwen lang leidde en vulde met zichzelf, en die deze kerk gebruikte om mensen tot zich te trekken. 

12 opmerkingen:

Paul Miller zei

Dat zijn heldere woorden in troebele tijden Jos. Ga je het stofkammen voor een artikel in het ND? Zou leuk zijn.

Unknown zei

kunnen ze bij het ND altijd om vragen :)

Daan zei

Beste Jos,

Inspirerende blog! Ik heb je bericht geretweet.

Hartelijke groet,
Daan Molenaar
Namens eo.nl/geloven

Evert te Winkel zei

Jos, ik ben dan wel niet van het ND, maar ik vind het wel een heel goed stuk, zou ik het met bronvermelding over mogen nemen op Vrijzinnig Evangelisch?
Groet,
Evert

Unknown zei

Ha Evert tuurlijk ga je gang

Van der Rhee zei

Dank voor deze blog. Helder en raak. Zat zelf ook al te verzinnen op zoiets, maar nu hoeft het niet meer. Heb je blog gedeeld via social media. Dank!

Harald Overeem zei

Een heldere en goede reactie. Veel van wat erin staat is naar mijn hoofd en hart. Idd, laat het maar in het ND verschijnen.

simon van groningen zei

Prima reactie.

Anoniem zei

Ik vind het geen goede reactie, hoewel er wat voor je punten te zeggen is. Maar het doet precies wat het belangrijkste punt van 7keer7 was, namelijk: interne discussies over inhoud en bescherming van eigen visie en comfortzone.

Laat het een uitdaging zijn om werk te maken van het enige punt van 7keer7 waar je het mee eens bent en schrijf een inspirerend 'pro stuk' over je eigen ervaringen, in plaats van tijd te steken in een 'anti-stuk'.

Unknown zei

Nou, eh 7keer7 schreef een bijzonder antithetische 7 punten. Het zet zich vooral af tegen de traditionele visie op kerkzijn. Dan mogen ze toch wel wat tegengas? De uitdaging om eens wat zaken op papier te zetten over 'hoe dan wel', lokt me wel. Zal ik eens over denken :)

Henri zei

Ik heb veel moeite met de diverse reacties, het lijkt of deze van personen komen die zo vastgeroest zijn in de voor hen 'enige ware kerk' met eigen dogma's. Dan wordt ook de term gebruikt dat 7keer7 in pragma's werkt en tussen haakjes absoluut geen dogma's. Dit is niet wat 7keer7 wil bereiken! Daarnaast is deze tegenstelling ook niet correct omdat pragma's het in de praktijk brengen van dogma's betekend.
Voorbeeld: Jezus Christus is voor onze zonden gestorven en heeft de wet vervuld, dit zegt niet dat we geen zonden meer zouden doen! In ons geloof mogen we nu leven uit genade en niet meer ONDER de wet. Belangrijke boodschap voor menig gevestigde kerk is van religie naar relatie gaan, immers wanneer wij ons onder de wet houden zal dit tot de dood leiden.
Er wordt veel gesproken met krachttermen naar elkaar in plaats van een inhoudelijke discussie. Duidelijk is de boodschap 'maak alle volken tot mijn dicipelen, geloof, bekering en dan de doop zoals Jezus dit heeft voorgedaan. Ik bedoel hiermee de reacties 'Geloof in Mij' of 'volg Mij', beide opdrachten komen namelijk allebei voor. De vraag dus waarom we als christenen elkaar hiermee (met teksten) om de oren slaan en ons gelijk willen halen. Wij zijn bevrijd, gered, ja zelfs apart gezet, dat is genade waarin we elkaar mogen bemoedigen en waar de ongelovigen jaloers op worden, dan zijn we een dienende kerk waar vreugde en blijdschap door Jezus Christus mag zijn, de enige weg om tot God te komen, onze hemelse Vader!

Henri zei

Graag reageer ik ook nog even naar Jos Strengholt.
U schrijft; '..7keer7 schreef een bijzonder antithetische 7 punten'. De vertaling van antithetische is:'het wijsgeerig denken tweeërlei houding onderscheiden, 1° een meer synthetische … 2° een antithetische, die de wijsbegeerte met heel de heidensche cultuur veroordeelt'. U bedoeld waarschijnlijk dat zij 7 tegenstellingen hebben neergezet ter discussie.
Dan: 'Het zet zich vooral af tegen de traditionele visie op kerkzijn'. De bedoeling is 'ons kerkzijn' eens onder de loep te nemen, elkaars verschil of overeenkomsten naast elkaar leggen en drempelverlagend kerk/gemeente te zijn. Verschuilen onder de verbreding wereldwijd is niet helemaal correct immers lopen hier in Nederland de diverse kerken heel sterk terug.
De opmerking 'Dan mogen ze...', dit komt over dat 7keer7 een denominatie is wat zeker niet het geval is. We en ze, liever zag ik 'wij' als christenen onder elkaar mogelijk van diverse pluimage.
Het gevoel bekruipt mij dat het 'samen' niet goed is over gekomen in de contacten, dat is jammer!