Pastor van Hermas

Tussen het jaar 100 en 150 schreef Hermas, een slaaf van Rhoda in Rome, een charismatisch getint boekje van een behoorlijke omvang. In het Muratorisch Document (rond 170 na Chr) wordt Hermas een broer van de Romeinse bischop Pius (140-154) genoemd.

Het boekje van Hermas, de Pastor (Herder) genoemd, was al vroeg bekend in het oostelijke (Griekse) deel van het Romeinse rijk, maar nauwelijks in het westelijk (Latijnse) deel. Irenaeus en Tertullianus verwijzen ernaar; zowel Eusebius and Athanasius noemen het boekje ‘nuttig’.

De Pastor van Hermas blinkt niet uit in een heldere theologie, maar is vooral gericht op het onderstrepen van de ernst van de christelijke levenstijl.

De Pastor is de naam van de Engel der Bekering die aan Hermas vizoenen, christelijke moraalleer en gelijkenissen geeft. Centraal in de vizioenen staat de Kerk, die Hermas afbeeldt als een respektabele vrouw, een toren, en een brug. Men komt de Kerk binnen door bekering en doop: ‘De toren is gebouwd op water, omdat uw leven is gered en wordt gered door water heen.’ (Hermas 11:5)

Het boekje staat vol van zondebesef en een leven van gebed en vasten van Hermas. Engelen spelen een belangrijke rol. Voor ongelovigen en ongehoorzamen is geen hoop, maar God verwelkomt de berouwvollen. Na een aantal visioenen, wordt de gelovigen voorgehouden hoe ze heilig moeten leven. Daarna volgt een aantal gelijkenissen waarin dezelfde waarheden worden genoemd.

Hier een aantal interessant aspekten uit de Pastor.

De kerk wordt omschreven als ‘de eerste van de schepping… Omwille van haar is de wereld geschapen’. (Hermas 8:1)

Kerkleiders worden gemaand de kudde niet te vergiftigen. ‘Hoe denk je de uitverkorenen van de Heer te kunnen onderwijzen als je zelf geen training hebt ontvangen? Onderwijst elkaar daarom en hebt vrede onder elkaar’. (Hermas 9:10)

Hermas heeft gehoord dat sommigen leren dat de bekering bij de doop de enige bekering is; daarna is geen bekering meer mogelijk. De engel die Hermas toespreekt, zegt dat na de doop wel degelijk bekering van zonden mogelijk is, maar ‘hij heeft slechts één bekering; als iemand voortdurend zondigt en zich bekeert, heeft dat geen voordeel voor zo’n men’s, want hij kan nauwelijks leven.’ (Hermas 31:1, 5-6)

Goede gedachten en daden worden door de engel der gerechtigheid aangemoedigd in het christelijke hart. Slechte daden komen voort uit de aanmoedigen van de engel van het kwaad. Elk mens heeft deze twee engelen bij zich. (Hermas 36:1-4)

Als een man die de Geest heeft in een bijeenkomst komt van rechtvaardigen die in de Geest geloven, en die mensen bidden, dan ‘vult de engel van die profetische geest die aan hem is toegewezen de man, en die man spreekt tot de groep zoals de Heer wil, vervuld door de heilige Geest.’ Op deze manier is duidelijk dat het om de Geest van God gaat. (Hermas 43:9-10) Maar als iemand zichzelf verheft, schaamteloos is en praterig, in luxe leeft, en geld voor zijn profeteren aanneemt, en zich ophoudt met de zwakke gelovigen, dan is hij geen ware profeet. (Hermas 43:12-13)

De lust voor de man of vrouw van een ander, overdreven rijkdom, en onnodig veel eten en drinken en andere dwaze luxe worden gezien als het grootste gevaar voor de Christen. ( Hermas 45:1)

‘…je bent bekrachtigd door de glorieuze engel en je hebt van hem zo’n kracht tot voorbede ontvangen..’ (Hermas 57:4)

‘… the pre-existent Holy Spirit, which created all creation…’ (Hermas 59:5)

De zonden van wie zich bekeert zijn niet meteen vergeven. ‘Wie zich bekeert moet zijn ziel kwellen en uiterst nederig zijn in alles wat hij doet, en gekweld worden door vele verdrukkingen die tot hem komen, en zeker, degene die alles heeft geschapen en mogelijk gemaakt, zal barmhartig zijn en enige genezing schenken’. (Hermas 66:4)

‘De grote en glorieuze engel Michael heeft gezag over deze mensen [i.e., de gelovigen] en leidt hen, want hij heeft de wet in de harten van de gelovigen gelegd. (Hermas 69:3)