In het voetspoor van de vroegste exegeten blijven

De bijbel is, zo geloven Christenen, het Woord van God. Dit betekent dat Christenen, als ze naar de bijbel luisteren, in wezen trachten te verstaan wat God tot hun zegt. De allereerst volgelingen van Jezus deden dit; de apostelen die het Nieuwe Testament schreven, geloofden het Oude Testament als het Woord van God. Dat was hun 'Heilige Schrift'.

De kerkleiders en theologen meteen na de tijd der apostelen, citeerden uit het Oude Testament, maar gebruikten ook de geschriften van de apostelen nu als 'Heilige Schrift'. Je hoeft Clemens van Rome maar te lezen in diens brief aan de kerk in Corinthe (95-96 na Chr), en je ziet hoe hij uit de brieven Paulus en Petrus citeert als gezaghebbend. Toen Clemens die brief schreef, leefde de apostel Johannes nog.

Wat hebben schrijvers als Clemens, Ignatius en de theologen daarna ons te zeggen over de bijbel en het christelijk geloof? Me dunkt dat we er heel verstandig aan doen om deze 'mannen van het eerste uur' serieus te nemen. Velen hadden de apostelen nog persoonlijk gekend, en hadden hun onderwijs genoten. Aangezien ze oprecht en met wijsheid en verstand lijken te schrijven, mag je vermoeden dat ze in hun exegese en geloofsovertuigingen zeer dicht bleven bij wat de apostelen hen leerden. Dat was zeker hun intentie.

Dus moeten wij anno 2008 wel heel goede argumenten hebben, om de overtuigingen van die kerk uit de tweede eeuw aan te kant te zetten als 'onbijbels'. Hoezo onbijbels? Ze zaten dichter bij het vuur, en met ons begrijpen van de bijbel zou ook wel eens wat mis kunnen zijn hier en daar? Of, en nu ga ik een miniem stapje verder door het positief te stellen: ons begrijpen van de bijbel en het oer-christelijke geloof, zal in het spoor van die kerkvaders moeten worden voortgezet. Dat is de beste garantie dat we de bijbel 'snappen' en dat we aansluiten bij het onderwijs van Christus en diens eerste apostelen.