donderdag 13 februari 2014

“Dear Daddy” en de kleine geschiedenis van Egypte

Wat mij betreft is filatelie in de eerste plaats een kwestie van sociale geschiedenis; ik beleef het grootste genoegen aan het ontmoeten van mensen uit het verleden en het reconstrueren van hun verhaal.



In mijn verzameling Egyptische poststukken heb ik een leuke envelop. Op 13 december stuurde Helena een brief aan haar vader, Charles M. Haydon Esq. Zowel de brief als het dagstempel zeggen dat de envelop op 13 december op de bus ging. Ze had er de luchtpostzegels van 8 en 20 mills opgeplakt die in 1933 in de verkoop gingen. Maar in welk jaar werd de envelop gepost? Ik reconstrueer het, want van het stempel is het niet te lezen.

Helena beklaagt zich erover dat het lang heeft geduurd voordat hun ‘Villa Roemer’ klaar was. Die Egyptische werklui zijn ook zo traag nu het Ramadan is! Verder noemt Helena dat ze met haar man Copper en een paar vrienden op vakantie gaat naar het Winter Palace in Luxor, en dat ze op zaterdag 28 december terugkomen. Het moet dus gaan om het jaar 1935.

Ja inderdaad, de brief werd op maandag 13 december 1935 geschreven en gepost, want Helena zegt dat Copper, terwijl ze de brief schrijft, naar haar roept dat ‘de premier toch niet is afgetreden’ dus ‘het zal nu wel weer meer vreedzaam worden.’ Helena schrijft aan haar vader over rellen en dat zelfs de meisjesstudenten daar aan meedoen. ‘Eerst mocht de politie niet veel doen, maar nu hebben ze de vrije hand, dus zal deze onzin nu wel overgaan.’ De taal van koloniale expats die zich maar irriteren aan opstandige Egyptenaren.

In december 1935 vonden rellen in Cairo plaats waarbij tientallen doden vielen. De internationale pers meldde daags voordat Helena haar brief aan haar vader schreef, dat de premier van Egypte zou aftreden. Dat Copper naar Helena roept dat de premier toch aanblijft, laat zien hoe we met zo’n gewone brief van dochter aan vader, de wereldgeschiedenis van toen van dichtbij meemaken. Studenten waren in opstand omdat ze eisten dat de Grondwet van 1923 weer zou worden ingesteld. Dat was de eis van de Wafd Partij die de Britse invloed wilden verkleinen en die een Egyptische regering met bestuursmacht wenste.

Hoofd van de politie in die tijd was de beruchte Russel Pasha (Sir Thomas Wentworth Russell, 1879-1954). Werkte Helena’s man Copper voor die Russell Pasha? Of was hij een officier in het Britse leger? In elk geval zou hij niet ‘on duty’ zijn in de kersttijd, maar pas weer op 1 januari 1936, zodat ze samen naar Luxor zouden kunnen gaan. Dat Copper voor leger of politie werkte lijkt aannemelijk omdat hij kort voordat Helena de brief schreef ‘door de woestijn naar Marsa Matruh’ was geweest. Zijn naam, natuurlijk een bijnaam, duidt natuurlijk meer op politie dan leger.

Gelukkig voor Helena en Copper vonden de rellen niet in hun buurt plaats, schrijft Helena; de meeste problemen waren rond de universiteit in Giza, lees ik in krantenartikelen van die dagen, makkelijk te vinden op het internet. Waar woonden ze dan? De enige aanwijzing op mijn speurtocht is dat ze in ‘Villa Roemer’ woonden; dat staat bov
enin de aanhef van de brief. Nu was er in Cairo een rijke Joodse familie Roemer, die nogal wat villas in Garden City en Heliopolis liet bouwen in de jaren ’20 en ’30. Garden City ligt nogal dicht bij Giza, dus Helena’s mededeling dat de rellen niet dichtbij waren, zou erop kunnen duiden dat ze in Heliopolis woonden.

Dit is maar giswerk, het zou ook best om Maadi, in het verre zuiden, kunnen gaan. Misschien had de Roemer familie daar ook een villa laten bouwen. Ik kan er nog niet achter komen. Het dagstempel is in ieder geval Cairo, dus dat pleit niet voor Heliopolis of Maadi die elk een eigen postkantoor hadden. Aan de andere kant, Helena schrijft dat ze op het punt staat naar een cocktailparty te gaan en dat ze de brief onderweg zal posten. Misschien deed ze dat in Cairo, na een ritje met de tram tussen Heliopolis en Cairo of na een treinritje vanaf Maadi. Maar als er rellen in de stad waren, zou zo’n nette Britse dame dat wel doen? Waarschijnlijk niet. Expats blijven om het minste of geringste binnenshuis.

2 opmerkingen:

Paul Miller zei

Wow, knappe reconstructie. Tegen jou kan ik niet zeggen dat je je roeping hebt gemist, maar toch... Zie evenwel het vervolg tegemoet. Waar woonde ze nou?

Anoniem zei

Copper heeft niets te maken met politie...maar vanwege zijn opvallende rode haren. ;)