Wie is God in de Emerging Church?

Ik lees op de website van Johan ter Beek dat deze personality (leider mag ik niet zeggen geloof ik) in de Emerging Church Beweging in Nederland zich aardig kan vinden in de atheïstische visies van ds. Klaas Hendrikse. Ter Beek constateert dat hij zelf, volgens de visie van Hendrikse, ook een atheist is, maar ‘dit is alleen mee te maken voor mensen die iets meer weten van filosofie dan de gemiddelde Nederlander.’

Welaan, onderscheid moet er zijn, en het eenvoudige Godsgeloof is goed voor het gewone volk, maar je moet wel heel intelligent zijn om de waarheid te vatten? Ter Beek eindigt zijn story aldus:

Toch denk ik dat vele, meer orthodoxe, gelovigen Hendrikse helemaal niet volgen. Dat is geen probleem. Het wordt pas een probleem als intelligente orthodoxen willens en wetens een geloofsbolwerk hooghouden zonder bepaalde gedachten te willen ontdekken en volgen.

Dat moet me wel voorzichtig maken in mijn commentaar natuurlijk; je bent dom als je Hendrikse niet helemaal volgt, of je wilt willens en wetens 'bepaalde gedachten niet ontdekken'. Uitkijken dus, Jos, want alles wat je zegt kan tegen je gebruikt worden… Ter Beek schrijft:

Heraclitus en Parmenides stoeiden in de 3e eeuw voor Christus reeds over de vraag of de rivier er is (P) of de rivier stroomt (H). Hendrikse neemt deze gedachte over door te stellen dat God er niet is, maar wel ervaren kan worden. “Als je liefde hebt ervaren, doet het er niet toe of er zoiets is als Liefde” en “Ook al is het bestaan van Liefde een illusie, het is geen illusie om iemand lief te hebben.”

God is, net als liefde, in de ervaring, maar er is niet zoiets als God, of Liefde. Zo moeten we dat dus begrijpen geloof ik? Dat lijkt Ter Beek te bevestigen:

Voor mij is er geen historie achter de tekst, die meer waard is dan de ‘geloof-historie’ in de tekst. En dus geloof ik in God, bid ik tot Hem, jubel ik om de opstanding van Jezus en verwacht ik zijn komst en de nieuwe schepping. Juist door “in” het verhaal te leven krijg ik echte ervaringen en kom ik in actie.

Maar als ik niet ‘in’ dat verhaal leef, heeft het verhaal ineens geen betekenis meer? Jezus stond niet op uit de dood, maar alleen in zoverre ik dat ervaar door in dat verhaal te leven? Voor God de mens schiep, was er geen God? Alleen als ik zijn komst verwacht zal hij komen?

Zo maak je God tot je onderdaan.

God is er alleen in zoverre ik besta en hem ervaar? Je kunt misschien enorme hoop en troost uit zo’n geloof putten, maar voor mij zit de hoop en de troost nou net in het feit dat God er is. Objectief. Of ik nu gehoorzaam en geloof – of niet.

We moeten ons niet laten vangen in de paradigmatische dwang van Heraclitus en Parmenides. Natuurlijk heeft een ieder zijn eigen Godservaringen, en dus zijn eigen beeld van God, maar dat wil niet zeggen dat er niet een absolute God is; Zijn bestaan is niet ter discussie, maar de vraag in hoeverre we hem 'objectief' kunnen omschrijven, want we zijn allemaal nogal subjectieve wezens. Maar gelukkig, God openbaarde zich zeer tastbaar in Jezus Christus.

Als je overigens alleen mensenwoorden in de bijbel ziet, (en dan ongetwijfeld ook in Jezus!) zoals Ter Beek doet, dan heb je alleen houvast aan ervaringen, en dan wordt God (god?) de som van alle menselijke ervaringen. Dan wordt 'gemeenschap zijn' een delen van ervaringen, niet een gezamenlijke gerichtheid op de Schepper die buiten ons staat, lijkt me.

En als je het toch over de rivier hebt: De rivier stroomt, en als ik eruit drink, ervaar ik dat mijn dorst wordt gelest. Maar ook als geen mens uit die rivier drinkt, ook als niemand meer weet heeft van het bestaan van die rivier, dan blijft hij stromen. Niet in mijn ervaring maar ‘in het echt’. Ik geloof, niet omdat ik ervaar dat God er is, of bestaat, maar God is er, Hij bestaat, en daarom geloof en ervaar ik.