Ondergetekenden stellen vast dat de verhouding tussen Kerk of Gemeente en Israël hoog op de agenda staat van veel Christenen in Amerika en Europa. Dat is ook het geval in Nederland waar we terugzien op een traditie van positieve belangstelling voor Joodse mensen aan wie in ons land sinds de 16e eeuw bescherming is geboden. Evenals elders werden veel Nederlandse orthodoxe Christenen in hun waardering voor de Joden gevoed vanuit zekere eindtijdverwachtingen, die voortkwamen uit theologische ontwikkelingen in het 17e en 18 eeuwse Piëtisme (in Nederland: Nadere Reformatie) en in de theologie van de Bedelingenleer of het Dispensationalisme, die in de 19e eeuw veel aanhang kreeg.
Kerk der eeuwen onder kritiek
De gruwel van de Shoah of Holocaust, die ons land niet is voorbijgegaan, heeft een onuitwisbare indruk gemaakt. Een diepe indruk is ook gemaakt door de stichting van de Staat Israël, in het bijzonder toen die bestand bleek tegen de vijandige aanvallen van omringende naties. Deze ontwikkelingen hebben de sympathie van Nederlanders voor de Joden verdiept en verbreed. Dat is begrijpelijk. Het is een goede correctie op een historie van antisemitisme in Europa en een positief tegenwicht ten opzichte van de felle en onredelijke vijandigheid die de huidige Staat Israël en de Joden vooral vanuit de Islamitische wereld ervaren.
Er is echter ook een andere tendens. Tegelijk heeft namelijk bij velen de gedachte zich vastgezet dat de ellende die de Joden in de afgelopen 2000 jaar hebben ervaren voor een groot deel te wijten valt aan de Kerk en aan de klassieke theologie, zowel die van de Oudheid en de Middeleeuwen als die van de Reformatie en daarna. Als reactie heeft men de Kerk der eeuwen zeer zwaar onder kritiek gesteld. Zij is beschuldigd van het in stand houden van een ‘vervangingstheologie’, waarin Gods beloften aan Israël ten onrechte aan de Kerk worden gegeven. De Kerk of de Gemeente van Christus wordt dan ook aangewezen als hoofdschuldige in de traditie van antisemitisme en Jodenvervolging.
Al of niet gestimuleerd door bovengenoemde eindtijdverwachtingen is er o.a. in de reformatorische en evangelische kerken van Nederland een beweging ontstaan die streeft naar een fundamentele herijking van Kerk en theologie, die men ‘onopgeefbaar verbonden’ wil doen zijn aan het volk, het land en de godsdienst van het Judaïsme van hedendaags Israël. Parallel daaraan probeert een groep theologen een ‘nieuw perspectief op Paulus’ in te voeren, met ruimte voor een meer Joods-vriendelijke uitleg van de paulinische geschriften, die ertoe neigt het reformatorische verstaan van de leer van de rechtvaardiging door geloof alleen onder druk te zetten.[1] Vanuit het Christenzionisme in Noord Amerika, dat veel geestelijke en politieke macht uitoefent, ondergaat de Nederlandse beweging invloed.
Bezwaren tegen deze kritiek
Ondergetekenden maken op grond van de Schrift grondig bezwaar tegen pogingen om het klassieke Christelijke geloof op die manier te verbinden met Israël en het Judaïsme. Wij willen ons niet in de eerste plaats mengen in het politieke debat over Israël en de Palestijnen, waarin de Christenzionisten niet aflaten hun standpunt te geven. Maar wij willen laten zien dat de Heilige Schrift geen grond geeft aan een Israëltheologie die het volk, het land en de religie van na-Bijbels Israël op die wijze relateert aan het heil van mensen en derhalve abnormale proporties geeft. In dit verband herinneren we aan een waarschuwing in de Barmer Thesen, die hoewel ontstaan in een geheel andere context het zelfde kernpunt raken: ‘Wij verwerpen de valse leer, als zou de kerk als bron van haar verkondiging behalve en naast het ene Woord van God ook nog andere gebeurtenissen en machten, gestalten en waarheden als Gods openbaring kunnen en moeten erkennen’.[2] Tevens verwerpen wij elke etikettering die ons aanduidt als vervangingstheologen of (potentiële) antisemieten.
Wij zijn er van overtuigd dat de aanhangers van deze Israëltheologie de Bijbel verkeerd lezen en dat dit desastreuze gevolgen heeft voor het belijden van de Kerk. Daarom spreken wij ons uit. We hebben ons aangesloten bij een aantal theologen, voornamelijk in de Angelsaksische wereld, die hun stem hebben verheven tegen het idee van een eenzijdig geprivilegieerde heilsstatus van Israël en voor de onpartijdigheid van het Evangelie.
In de kern van de zaak gaat het om twee onterechte vooronderstellingen. Ten eerste, de bewering dat God het huidige Israël uitzonderlijk goed gezind is, en dat dit geschiedt op basis van etnische afkomst en niet op basis van de genade van Christus alleen zoals aangegeven in het Evangelie. Ten tweede, de bewering dat de Bijbelse beloften van een land en van herstel zijn vervuld in een bepaalde geografische streek, ‘Heilig Land’ genoemd en door God exclusief bedoeld zijn alleen voor één etnische groep.
Als gevolg van deze onjuiste vooronderstellingen zijn veel Christenen en anderen misleid ten aanzien van de Bijbelse leer over het volk van God, het land van Israël, en de onpartijdigheid van het Evangelie.
Tien Stellingen
In de volgende tien stellingen maken wij onze overtuiging openbaar.[3] We doen geen aanval op het oprechte geloof van hen die in deze zaak het niet met ons eens zijn. Beseffend dat sommige aanhangers van gangbare Christenzionistische opvattingen ons zullen afwijzen, voelen we ons toch door de Schrift en door ons geweten gedrongen om voor de zaak van Christus en de waarheid deze stellingen naar voren te brengen.
1. Het Evangelie is een aanbod door God van eeuwig zalig leven, evenzeer aan Joden als aan de niet-Joden, als een gratis geschenk in Jezus Christus. Eeuwig leven kun je niet verdienen en je kunt je er niet waardig voor maken; het is ook niet gebaseerd op etnische afkomst of op natuurlijke geboorte.
2. Alle mensen, zowel Joden als niet-Joden, zijn zondaren en als zodanig vallen ze van nature onder de vloek van het oordeel van God. Omdat Gods norm volkomen gehoorzaamheid is en omdat allen zondaren zijn, kan niemand in eigen kracht vrede of eeuwig leven verwerven. Bovendien, buiten Christus om kan niemand van enige etnische groep een speciale gunst van God ontvangen. Buiten Christus om bestaat geen enkele belofte van een aards land of van een erfenis in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde aan enig mens, Jood of niet-Jood. Iets anders onderwijzen of impliceren is niets anders dan het Evangelie zelf compromitteren.
3. God is de Schepper van de hele mensheid. Hij is barmhartig en heeft er geen genoegen in om zondaren te straffen. Maar God is ook heilig en rechtvaardig en daarom moet Hij de zonde straffen. Vandaar dat God, om te voldoen aan zowel zijn rechtvaardigheid als aan zijn barmhartigheid, voor allen, Jood en niet-Jood, de weg der zaligheid heeft aangewezen alleen in Christus.
4. Jezus Christus is geheel God en geheel mens. Hij kwam naar de wereld om zondaren te redden. In zijn dood aan het kruis was Jezus het Lam van God dat de zonde van de wereld wegdraagt, in gelijke mate die van de Jood en die van de niet-Jood. De dood van Jezus heeft de offers in de Joodse tempel voor altijd vervuld en voor eeuwig beëindigd.
Allen die God willen eren en dienen, moeten nu tot Hem komen door Christus, in geest en in waarheid. De eredienst aan God kan niet meer worden geïdentificeerd met een specifiek hedendaags aards heiligdom. Hij ontvangt eer alleen door Jezus Christus, die de eeuwige Tempel is.
5. God geeft in zijn erfenis eeuwig leven aan allen die Christus ontvangen en op Hem alleen rusten, alleen door het geloof.
6. De beloften van de erfenis die God gaf aan Abraham zijn effectief gemaakt door Christus, die het ware Zaad van Abraham is. Deze beloften zijn en kunnen niet effectief worden gemaakt door het houden van Gods wet door de zondige mens. De beloften worden gedaan alleen aan degenen die geloven in Christus, de ware Erfgenaam van Abraham. Alle geestelijke voordelen worden verkregen van Jezus. Buiten Hem om heeft men geen deel aan de beloften. Omdat Jezus Christus de Middelaar is van het Abrahamitische Verbond, zullen allen die Hem zegenen door God worden gezegend en zullen allen die Hem en zijn volk vloeken vervloekt worden door God.
Deze beloften slaan niet op enige bijzondere etnische groep, maar op de Kerk van Jezus Christus, het ware Israël. Het volk van God, hetzij de ware gelovigen van Israël in de woestijn in het Oude Testament, hetzij het ‘Israël van God’ te midden van de heidense Galaten in het Nieuw Testament, is één lichaam dat door Jezus Christus de belofte van de eeuwige stad ontvangt, het eeuwige Zion, dat neerdaalt vanuit de hemel. Deze erfenis wordt verwacht door het volk van God van alle tijden en plaatsen.
7. Jezus heeft geleerd dat zijn opstanding de wederoprichting van de ware Tempel van God is. Hij is in de plaats gekomen van de priesters, de offers en het heiligdom van Israël, door deze te vervullen in zijn verheerlijkte priesterlijke bediening en door eens en voor allen zijn offer te brengen voor de wereld, zowel voor de Jood als voor de niet-Jood. Gelovigen uit alle naties worden nu ingevoegd en samengevoegd in deze Derde Tempel, de Kerk die Jezus heeft beloofd te bouwen.
8. Simon Petrus sprak over de Wederkomst van de Heere Jezus in verband met het laatste oordeel en de straf van zondaren. Het is leerzaam dat deze zelfde ‘apostel van de besnijdenis’ niets zegt over het herstel van het Koninkrijk voor Israël in het land Palestina. In plaats daarvan richt hij de hoop van zijn lezers, die nadenken over de Wederkomst van Jezus, op de nieuwe hemelen en de nieuwe aarde waarop gerechtigheid woont.
9. Het recht van welke etnische of godsdienstige groep dan ook op een bepaald gebied in het Midden-Oosten kan niet worden ontleend aan de Schrift. De speciale landbeloften aan Israël in het Oude Testament werden in feite vervuld onder Jozua. Het Nieuwe Testament spreekt duidelijk en profetisch over de vernietiging van de tweede tempel in AD 70. Geen enkele schrijver in het Nieuwe Testament voorziet een opnieuw bijeenkomen van etnisch Israël in het land, zoals de profeten van het Oude Testament hadden voorzien na de vernietiging van de eerste tempel in 586 vC.
Bovendien worden de landbeloften van het Oude Testament al in het Oude Testament zelf en in het Nieuw Testament voortdurend en doelbewust uitgebreid om de universele heerschappij van de Messias te tonen. Hij regeert vanuit de hemel op de troon van David en Hij nodigt alle volken door het Evangelie van genade om deel te nemen aan zijn universele en eeuwige heerschappij.
10. Ondeugdelijke Christelijke theologie betreffende het ‘Heilige Land’ heeft bijgedragen aan tragische wreedheid gedurende de Kruistochten in de Middeleeuwen. Het is beklagenswaardig dat vandaag ondeugdelijke Christelijke theologie aan seculier Israël een goddelijk mandaat geeft om niet-Israëlisch ‘Palestina’ blijvend in bezit te houden, waardoor Palestijnse mensen worden gemarginaliseerd en beschouwd als eigenlijk ‘Kanaänieten’.
Dit Israël-dogma gaat in tegen de leer van het Nieuwe Testament en doet de opdracht van het Evangelie geweld aan. Bovendien, Christenen die gewelddadige confiscatie en bezetting van Palestijns land aanmoedigen met hun theologie, lopen het risico mede schuldig te zijn aan bloedvergieten. Zijn wij als Christenen niet geroepen om te bidden en te werken voor vrede en om beide partijen te waarschuwen dat zij die leven bij het zwaard, ook zullen omkomen door het zwaard? Alleen het Evangelie van Jezus Christus kan verzoening brengen tussen Israëliers en Palestijnen en hoop geven op een eeuwige en volmaakte erfenis. Slechts door Jezus Christus kun je weet hebben van werkelijke vrede op aarde.
Het Koninkrijk van Christus
Het beloofde Messiaanse Koninkrijk van Jezus Christus is al gevestigd. De komst ervan markeert het doel waarop de menselijke geschiedenis is gericht. Dit Koninkrijk van de Messias gaat door met zich ten volle te verwerkelijken naarmate gelovige Joden en niet-Joden van elke generatie worden toegevoegd tot de gemeenschap van gezaligden. Dat Koninkrijk zal in finale en eeuwige vorm worden gemanifesteerd bij de terugkeer van Koning Christus in al zijn heerlijkheid.
Van alle naties heeft het Joodse volk een vooraanstaande rol gespeeld bij het komen van het Messiaanse Koninkrijk. In het Nieuwe Testament wordt gezegd dat aan hen de woorden van God werden toevertrouwd, de aanneming, de heerlijkheid, de verbondsbeloften, de wet, en de dienst aan God. Van hen zijn de aartsvaders Abraham, Izak en Jacob en uit hen kwam wat het vlees betreft de Christus voort. Het heil is inderdaad uit de Joden. Echter Christenen weten tegelijk dat er buiten Christus om geen redding is. Juist daarom moeten zij met droefheid erkennen dat de Joden in de geschiedenis vaak zijn onderdrukt, soms op tragische wijze in de naam van het kruis.
Maar wat te zeggen van het ongeloof van Israël? Heeft hun ongeloof het effect van Gods trouw aan hen weggenomen? Nee, God behandelt Israël niet anders dan enig ander volk. Hij heeft het volk van Israël niet volledig verworpen en we sluiten ons aan bij de apostel Paulus in zijn ernstige gebed om redding voor zijn Joodse volksgenoten naar het vlees. Zoals in de wereld als geheel is er altijd een rest geweest en zal er altijd een rest zijn, die zalig wordt. Tegelijk geldt dat evenmin als de hele wereldbevolking, Israël in zijn geheel de zegening zal ervaren van deel te hebben aan het Messiaanse Koninkrijk. Maar dit laat staan dat de Joden die tot geloof komen in Jezus Christus samen met alle andere gelovigen in Hem zullen delen in zijn regering, nu al in de tijd en straks ook in de eeuwigheid. Samen met andere gelovigen vormen de gelovige Joden het ware Israël van God, de Kerk van Jezus Christus.
De huidige seculiere Staat van Israël is niet een authentieke of profetische verwerkelijking van het Messiaanse Koninkrijk van Jezus Christus. Ook moet men geen dag verwachten waarop het Koninkrijk van Christus een onderscheidenheid van de Joden zal demonstreren, hetzij als een volk, hetzij als een land of als een stelsel van ceremoniële instituten en praktijken. In plaats daarvan zal onze tijd eindigen met de komst van de finale en eeuwige fase van het Koninkrijk van Messias Jezus. Op dat moment zullen alle ogen, ook van hen die Hem hebben doorstoken, de Koning zien in zijn heerlijkheid. Elke knie zal buigen en elke tong zal verklaren dat Jezus Christus de Heere is, tot de eer van God de Vader. De koninkrijken van deze wereld zullen van het Koninkrijk van onze God worden en van zijn Christus, en Hij zal voor altijd regeren.
Oproep
In het licht van deze grootse profetische verwachting in het Nieuw Testament willen wij onze door het Christenzionisme beïnvloede reformatorische en evangelische broeders en zusters oproepen om terug te keren tot de kernboodschap van de Schrift, zoals die in de Reformatie is herontdekt. Wij en anderen worden zalig alleen, ‘sola’, door genade, alleen door de Schrift, alleen door het geloof, ja alleen door en in Jezus Christus. Buiten Christus om geestelijk gefascineerd zijn door fysiek Israël kan het ‘sola’ van de genade slechts ondermijnen. We zijn geroepen terug te keren naar de verkondiging van het vrije aanbod van de genade van het Evangelie aan alle volken, inclusief alle kinderen van Abraham. Daartoe behoren ook alle Joden en Palestijnen.
Als ondertekenaars van deze Open Brief willen we samen met Joodse en Palestijnse Christenen, verdrukt en gemarginaliseerd als ze vaak zijn, bidden en werken voor de doorwerking van de boodschap van de Vredevorst onder hun volksgenoten die Jezus Christus nog niet kennen als Redder. Als u de oproep onderschrijft, verzoeken we u deze brief verder te verspreiden en tevens publiek te ondersteunen. Reacties zijn welkom!
In Christus verbonden, 4 September 2012
Initiatiefnemers:
|
|
Dr Steven Paas sr
|
Presbyterian minister (CCAP),
retired, Veenendaal. |
Rev Dr Jos Strengholt
|
Anglicaans predikant,
St. Michael and All Angels, te Cairo, Egypte. |
Mede-ondertekenaars:
|
|
Dr Machiel A. van den Berg
|
Predikant van de Hervormde Morgenstergemeente (PKN)
te Zoetermeer. |
Drs Henk de Jong
|
Nederlands Gereformeerd
predikant, emeritus, Zeist. |
Dr Erwin van der Meer
|
Reformed Evangelical
Theologian, Blantyre, Malawi. |
Ds Wubbo Wierenga
|
Gereformeerd Vrijgemaakt
predikant, emeritus, Midlaren. |
Ds Jan Zwart |
Gereformeerd Vrijgemaakt
predikant, Bergentheim |
Correspondentieadres: s.paas@kpnplanet.nl | |
[1] Voor een introductie tot deze uitleg, zie bv: Justin Erickson, ‘The New Perspective on Paul – A Summary Critique’
[2] ‘Die Barmer Theologische Erklärung’, W. Hüffmeier (ed.), in: Evangelische Bekentnisse, Bekenntnisschriften der Reformation und neuere Theologische Erklärungen, R. Mau (ed.), 2, Bielefeld 2008, 261 – 263. Nederlandse vertaling: Belijdenisgeschriften van de Protestantse Kerk in Nederland, pp. 227-231.
[3] De tien stellingen zijn deels een bewerking voor de huidige Nederlandse situatie van een in 2002 door Knox Theological Seminary, Fort Lauerdale Fl., geinitieerde brief: ‘An Open Letter to Evangelical and other Interested Parties: The People of God, the Land of Israel, and the Impartiality of the Gospel’. De brief is indertijd getekend door meer dan 100 professoren, pastores en anderen van o.a. Knox Theological Seminary; King's Meadow Study Center, Franklin, TN; Toronto Baptist Theological Seminary, Canada; The Kuyper Institute, Oak Ridge, TN; Chung-Ang University, Seoul, Korea; American Vision, Powder Springs, GA; New Geneva Theological Seminary, Colorado Springs, CO; Westminster Theological Seminary, Philadelphia, PA; Mid-America Reformed Seminary, Dyer, IN; Alliance of Confessing Evangelicals, Philadelphia, PA; New Geneva Theological Seminary, Colorado Springs, CO; Greenville Presbyterian Theological Seminary; Martin Bucer Theological Seminary, Germany; Whitefield Theological Seminary, Lakeland, FL; Western Theological Seminary, Holland, MI;
125 opmerkingen:
Prima verhaal!
Prima verhaal!
op het getuigen van twee staat een zaak vast Ruud! Het moet wel zo zijn.
Prima stuk!
Dag Jos e.a.,
Jammer,dat jullie Father Jamal van het Kairos document er niet bij hebben gehaald.
Zie http://tora-yeshua.nl/2009/12/een-%E2%80%9Ckairos%E2%80%9Dmoment-als-%E2%80%9Cuur-van-de-waarheid%E2%80%9D-toegelicht-namens-een-aantal-palestijnse-christenen-door-father-jamal-theoloog-universiteit-te-bethlehem/
Ik zal op tora-yeshua jullie onzin weerleggen, m.n. de 9 punten.
Ongelofelijk, dat jullie deze verzameling "gebrek aan inzicht" bij elkaar kunnen schrijven.
Maar ja, wat wil je van "theologen" die praten over "dezelfde God in bijbel en koran", althans dat is wat Jos doet.
Moslims hebben dan "een ander beeld van God" maar het is wel Dezelfde als in de Bijbel, nietwaar Jos?
In elke geval is Ruud het al 3 keer met je eens.
tuut,tuut, tuut, de groetjes van..
En shalom van
Ben Kok (joods-chr. pastor)
Je blijft in elk geval voorspelbaar jezelf, Ben.
Mensen met wie je het oneens bent spreken 'onzin'. Ga nou maar eens in op argumenten in plaats van met je gebruikelijk gif rond te strooien.
Een mooie brief, goede bijbeluitleg. Maar u noemt niet de belofte voor Israël die de apostel Paulus aan de gemeente van Rome schrijft (hoofstuk 11:25-27): "Want ik wil niet, broeders, dat u geen weet hebt van dit geheimenis (opdat u niet wijs zou zijn in eigen oog), dat er voor een deel verharding over Israël is gekomen, totdat de volheid van de heidenen is binnengegaan. En zo zal heel Israël zalig worden, zoals geschreven staat: De Verlosser zal uit Sion komen en zal de goddeloosheden afwenden van Jakob. En dit is het verbond van Mij met hen, wanneer Ik hun zonden zal wegnemen." Betekent dat dat u niet instemt met deze belofte?
Ik stem van harte met die belofte in. Hehe. De vraag is wat het betekent. In mijn blog over de romeinenbrief ben ik daar op ingegaan. Zie http://gansisrael.blogspot.com/2008/11/aldus-zal-gans-israel-behouden-worden.html
Het zal in het laatste der dagen geschieden dat de berg van het huis van de HEERE (de tempelberg) vast zal staan als de hoogste van de bergen, en dat hij verheven zal worden boven de heuvels, en dat alle heidenvolken ernaartoe zullen stromen. Vele volken zullen gaan en zeggen: Kom, laten wij opgaan naar de berg van de HEERE, naar het huis van de God van Jakob (de tempel die er dus weer is); dan zal Hij ons onderwijzen aangaande Zijn wegen, en zullen wij Zijn paden bewandelen. Want uit Sion zal de wet uitgaan, en het woord van de HEERE uit Jeruzalem (want Yeshua is teruggekeerd naar Zijn volk Israël). (Jes. 2:2,3)
Moet ik nu echt mijn oude testament in vuilnisemmer gooien? En het nieuwe testament erbij, want dat zit er aan vast.
Wat een raar stuk. Alsof 'door genade alleen' staat tegenover een bepaalde plek en rol voor het volk Israel ook in deze tijd.
Als Jezus terugkomt op de Olijfberg, is dat in een Palestijnse staat?
Ik geloof in 'door genade alleen' en dat God een verbond heeft met Israel dat ook nog relevant is in deze tijd. Dit stuk suggereert dat dat niet te combineren valt.
Dat snap ik echt niet.
Ik ben het met Ruud eens :-)
Niet alleen christenzionisme, maar elke vorm van zionisme.
Ir. van der Rhee, u hangt te veel op aan 1 Bijbeltekst. God heeft met de kruisiging en de opstanding van Zijn Zoon Jezus de tempeldienst met al zijn offers aan een afstandelijke God definitief afgeschaft. God is dezelfde, maar is nu in ons komen wonen en Wij zijn nu zelf Zijn tempel.
Het is volstrekt onmogelijk dat Hij in een later stadium weer afstand van ons gaat nemen, de Heilige Geest ons weer laat verlaten en alles gaat terugdraaien.
Het Oude Testament is een afschaduwing van het Nieuwe, niet omgekeerd.
Henk, Jezus zei dat Hij terug zal komen naar de Olijfberg. Hij zei er niet bij dat dat afhankelijk is van onder wiens heerschappij de Olijfberg op dat moment valt en dat is dus ook niet relevant. Nergens in de Bijbel zul je vinden dat Jeruzalem onder Joods bestuur zou moeten vallen voordat Jezus kan terugkomen.
Jezus is geen etnocentrist en Arabieren en Palestijnen zijn Hem net zo lief als Joden. Hij kijkt naar je hart, niet naar je politieke opinies over de staat Israël en haar handel en wandel.
@Jos: ik schreef, dat ik op tora-yeshua.nl jullie onzin zou weerleggen.
Dat heb ik inmiddels gedaan, lees maar ter plekke:
http://tora-yeshua.nl/2012/09/strengholt-paas-e-a-christelijke-voorgangers-willen-net-als-ah-mahdi-ne-jihad-israel-van-de-kaart-vegen/
Je was al fors aan het dwalen met je standpunt over "dezelfde God in Bijbel en koran".
Nu je de profetie aangaande Israel ook aan de kant schuift voor je eigen "theologie als enige waarheid" is het wel erg triest gesteld.
Zoals je weet, moet je je oordeel over Israel verantwoorden aan de God van Abraham, Isaak en Israel.
Ik zou niet graag in jou/jullie schoenen staan.
Ben Kok (joods-chr. pastor)
Reactie van Johan Th Bos:
Uit het hart gegrepen
Met grote instemming las ik de open brief Ik merk zelf als o.a. redacteur van Uitdaging op hoeveel verzet het stuit als ik beweer dat Juda, de hedendaagse staat Israel, het volk Israel niet allemaal hetzelfde zijn en dat Christus maar een gemeente heeft. Etc. Ik word dan al snel in de hoek van vervangingsleer of antisemieten geduwd.
Vriendelijke groet
Johan Th Bos
Met Ruud en Wim zeg ik: een goed stuk.
Omdat ik niet zo van massief geformuleerde theologie houd, zou ik het anders zeggen. Maar dat christenzionisme een ketterij is, mag duidelijk zijn (da's dan wel weer massief).
Ben is inderdaad voorspelbaar. En wat de afgeschafte tempeldienst betreft - en dit geldt ook dr. Van Rhee - gaat hij compleet voorbij aan Opb. 21:22, over het nieuw Jeruzalem na/bij de wederkomst van de Messias, waar staat:
"Maar een tempel zag ik niet in de stad, want God, de Heer, de Almachtige, is haar tempel, met het lam."
Het lam is dus wel degelijk de (nieuwe) tempel. Tenzij Ben Kok zijn Bijbel niet meer letterlijk wil lezen...
Is het niet verdacht dat het hele verhaal wordt verteld zonder ook maar naar 1 bijbeltekst te verwijzen?
Ik weet dat men de Bijbel verkeerd kan gebruiken, maar helemaal niet gebruiken is het andere uiterste.
Dit maakt het ook moeilijk om er iets tegenin te brengen. Niet omdat het verhaal klopt, maar omdat het een eigen mening zonder Bijbels fundament is.
Ach Ruud, we hebben het daarover gehad. Moeten we 'prooftexts' gebruiken. We besloten van niet, precies omdat die manier van theologiseren zo ongelukkig is. Het gaat er niet om hier en daar een tekst te plukken maar om de theologie van de hele bijbel in kaart te brengen. De grote lijn.
En jij en ik kennen al die bijbelteksten. Moeten we elkaar dat nu echt voorhouden?
Kritiek dat dit verdacht is omdat er geen teksten tussen zijn gezet is dus een beetje flauw. Alsof het de opstellers niet zou gaan om de leer van de bijbel, en alsof de bijbel niet de basis zou zijn van al hun denken.
Hi Jos,
Ik kan me prima vinden in de conclusies. Zelf hang ik een "new perspective" punt aan waarbij de rol van het etnische volk en het strookje grond aan de middellandse zee is uitgespeeld in praktische zin. er is m.i. uitbreidingstheologie ipv vervangingstheologie.Het was altijd Gods plan om alle mensen in Abraham te zegenen en heel de aarde zijn woonplaats te maken. De climax van het verbond ligt in Christus en de uitbreiding van zijn rijk over de hele aarde.
Nuttig is ook het boek van C.K. Beale: the temple and the mission of the church. Aanrader.
Wel zou ik persoonlijk proberen gevoeligheden richting het huidige joodse volk te verminderen door niet te veel te argumenteren, maar liefde te tonen: dienstbaar en zorgzaam aan allemensen: joden, palestijnen, wie het maar nodig heeft.
Maar in hoofdlijnen onderschrijf ik je positie: zou ook meer uit evangelie kunnen ipv romeinen en galaten. bijv Jezus omgang met tempel, sabbat, voedsel, volk.
Mvg, Johan
Ik zal op m'n eigen blog uitgebreider reageren, maar alvast één puntje: het is me volstrekt onduidelijk waarom "New Perspective on Paul" hierbij wordt gehaald. Dit heeft verder ook geen enkele relatie met de lijn van jullie verhaal.
Ja, "New Perspective" plaatst Jezus terug in zijn Joodse context, maar leidt vervolgens juist tot de conclusie dat alles wat God in het OT is begonnen te doen, zijn vervulling vindt in de persoon van Jezus. Om die reden wordt NPoP in christen-zionistische kring vaak evenzeer beschuldigd van vervangingstheologie - zo NT Wright of Scot McKnight.
Hoe jullie NPoP dus in een bijzin erbij kunnen trekken als een aan christenzionisme verwante stroming, is mij dan ook een raadsel.
Beste Jos, e.a.,
Een aansprekend stuk, wat mij betreft sympathiek en respectvol qua toon (hoewel ik 'christenzionisten' wel op het randje vind, en zelf liever niet zou gebruiken).
Over het algemeen kan ik me er theologisch wel in vinden.
Toch mis ik een element. Dat je het noemen van Bijbelteksten niet zinvol vindt, daar kan ik inkomen. Maar de theologische bezinning op de betekenis van de uitspraak van de Heer Jezus in Luc. 21:24 heb ik in de Open Brief niet terug kunnen vinden.
Als dat komt doordat ik niet goed gelezen heb, stel ik het op prijs om bijgelicht te worden.
Maar dit woord van de Heer (en dat dan i.c.m. bv. Zach. 2:8, Rom. 9:6a, 11:1-2 en 33) brengt mij ertoe om toch een voorzichtige slag om de arm te houden, en weerhoudt mij ervan om zo uitgesproken stelling te nemen als in de Open Brief gebeurt.
De emotionele toon van de reactie van broeder Ben Kok juich ik niet toe. Maar dit punt heeft hij wel: de toon van de Open Brief is weliswaar respectvol, maar is er toch ook een van 'goed' tegen 'fout'.
Dat willen jullie niet, jullie willen een theologisch gesprek op basis van argumenten. Terecht. Maar toch zijn jullie er niet voldoende in geslaagd om de nodige bescheidenheid te laten doorklinken. En dat is wel jammer, want zo komt het gesprek er (nog steeds) niet.
Toch knap Jos dat je een verhaallijn fabriceert waarbij je vele onvervulde profetieën negeert, ontkent of vergeestelijkt. Anders interpreteren kan, maar negeren....Er zijn zo veel profetieën die nog vervuld moeten worden....Die moet je meenemen in je meningsvorming t.a.v. Israel en het Joodse volk. Ze zijn tenslotte niet voor niets ons gegeven.
Daarbij laat je langzamerhand een grote schuld op je samen met je maat Paas. Het stelselmatig beweren dat "Christenzionisten" Israel gelijkstellen of boven Jezus is regelrechte onzin. Maar je weet he, als je de leugen maar lang genoeg herhaalt....
Er is ook een interpretatie mogelijk dat voor iedereen geldt, Jood en heiden, er maar 1 weg is, Joh 3:16. Maar dat DAARNAAST Gods plan niet is opgehouden met het verlossende werk van Jezus aan het kruis.
Misschien dat je eens wat langer stil kunt staan waarom op de poorten van het nieuwe Jeruzalem de 12 namen van de stammen van Israel zullen staan ?
Of waarom alle volken straks allemaal het Loofhuttenfeest zullen vieren ?
Of laten we bij Jezus en Paulus blijven: Zij vierden gewoon ALLE JOODSE FEESTEN (MIJN FEESTEN zoals God zegt) en zij voerden geen radicale strijd tegen Joden om alles maar af te schaffen...."Ik kom niet om de wet af te schaffen...."
Ik merk dat jullie mening gestoeld is op 1 van de grootste antisemitische kerkelijke dwalingen in de geschiedenis: concilie van nicea 325 NC.
Het is alles of niets Jos, je zult ook alle profetieën erbij moeten betrekken om de context te kunnen verstaan. En dat is precies waar het bij jullie aan ontbreekt: Context. In een context is er plaats voor meer , bij jullie plaats voor 1: de Kerk , of zoals jij het graag zegt: het ware Israel....
Met groet.
Paul
@Johan/Jominee: zie mijn uitleg over Wie de tempel is na het 1000 jarig rijk op mijn site.
Je hebt het commnetaar, dat ik geef op tora-yeshua.nl op dit anti-Israel stuk van "6 theologen" niet goed gelezen, want daar staat het ook al in.
@Paul: heel goed, ik hoop dat je commentaar tot beter inzicht leidt bij de "6 theologen".
@Elipheleth: zie mijn reactie op jouw verhaal op tora-yeshua.nl
Shalom aan alle oprechte gelovigen in Yeshua,
Ben Kok (joods-chr. pastor)
Ik las het stuk via het RD. Ik zie het stuk meer als een statement tegen een verkeerde israeltheologie. Het is geen uitgebreide en beargumenteerde studie.
Niettemin kan ik mij goed vinden in de lijn die neergezet wordt.
Geen zaligheid buiten Christus.
Of we nu Jood zijn of heiden.
Voor beiden samen geldt: sola gratia, sola fide, sola scriptura en bovenal: solo christo.
onvoorstelbare brief.
1) Waar staat in de Bijbel dat met de komst en sterven van Jezus Christus de wet van de Joden in vervulling is gegaan?
2) Hoe zit het met de onvervulde profetiën?
3) Hoe zit het met de Olijfberg waarop Jezus terugkeert?
4) Hoe zit het met de verharding die God de Joden heeft opgelegd "opdta zij terwille van jullie(heidenen) vijanden zijn van het geloof"" ..?
5) Wat moet ik met het O.T.? Weggooien dan maar?
6) Waarom wordt er niet naar de context gekeken en worden er complete stukken van de Bijbel buiten de beschouwing gelaten?
Geachte en weleerwaarde dominee Paas e.a.,
Ik heb met grote verbazing uw open brief gelezen.
Mijn verbazing stoelt op het feit dat u op geen enkele wijze drie in dit opzicht uiterst belangrijke Bijbelhoofdstukken betrekt in uw overwegingen, ja zeg maar, zelfs achterwege laat. Het gaat dan met name om de landbelofte en de terugkeer van het Joodse volk naar het beloofde land Israël:
1. Ezechiël 37, geheel
2. Romeinen 11
3. Openbaringen 19
Aan Abraham zegt de Heere God: "in u zullen alle volken gezegend worden." En wij, u, geloven dat Woord; sterker nog, u ervaart dat, Gode zij dank, aan den lijve, want ook aan ons, heidenen, wordt deze belofte tot op heden metterdaad vervuld.
Maar aan Abraham belooft de HEERE ook in Genesis 13: 15 Want al het land dat u ziet, zal Ik voor eeuwig aan u en uw nageslacht geven. Zou deze belofte dan nu ineens niet meer gelden? De ene belofte geldt tot het eind der tijden en de andere zou beperkt zijn, ook al gebruikt God het woord “eeuwig”? God houdt Zijn Woord en Hij is veel en veel meer getrouw dan wij mensenkinderen kunnen bevatten.
Uw brief vind ik zeer verdrietig. Ik vind juist oneindig veel vreugde in het feit dat God nu, in deze tijd, al z’n beloften vervult/aan het vervullen is die nog nooit vervuld zijn en dat Hij dus zó trouw is aan al Zijn Woord.
Hier is veel meer over te zeggen, maar ik wil het hierbij laten
Ik wens u en allen die hun vertrouwen hebben gevestigd op de Koning der Koningen de krachtige doorwerking van Zijn Geest.
Van harte Gode bevolen!
Harry Pols
Jos,
Wat een waardeloos stuk..
De helft van de Bijbel flikker je gewoon in de vuilnisbak!
Voorbeeld?
Jij zegt: Het beloofde Messiaanse Koninkrijk van Jezus Christus is al gevestigd.
Waarom leert Jezus ons in het onze vader dan te bidden: Uw Koninkrijk kome?
En stel dat die 2 getuigen valse getuigen zijn?
Waar de Bijbel over spreekt?
En de punten die Gertjan aanhaalt?
Maar ik zie ook dat Egypte meer interesse wekt bij jou.
Dus dat verklaart al een hoop!
Als je de volgende keer weer zo'n stuk plaatst, noem het dan: anti-zionisme 2.0
Dan weet ik dat ik deze onzin niet hoef te lezen.
Het valt me op hoe agressief de pro-Israël christenen hier te keer gaan, zeker als je dat vergelijkt met de mensen die Israël niet zo wensen te verheerlijken.
Paul: alleen het loofhuttenfeest wordt genoemd als feest dat alle volken zullen vieren. Pesach, Purim of enig ander Joods feest wordt niet genoemd en dat terwijl Pesach minstens zo hoog staat als loofhuttenfeest.
De Bijbel spreekt over het "Israel van God", dat zijn dus alle Joodse en niet-Joodse gelovigen die Jezus als Messias erkennen. Dat is dus niet hetzelfde als de huidige staat Israël, van wie minister Eli Yishai van Binnenlandse Zaken vooral de Joodse gelovigen juist het leven zo zuur mogelijk maakt.
Ben Kok: zodra je enige beschaving hebt weten te ontwikkelen alsmede respect voor mensen die het niet met je eens zijn, hoor ik het graag. Ik merk er tot nu toe niets van en ik negeer dus je geschrijf en ben ook niet geïnteresseerd in die website van je.
Gert-Jan ten Brinke:
1. Jezus zei zelf dat Hij de wet kwam vervullen. Dat is niet hetzelfde als opheffen, maar het houdt wel in dat je het houden van de wet je niet Gods gunst kunt verwerven. Soms kan het ook niet. Het wordt bijvoorbeeld in Galaten en 1 Korintiërs niet-Joden verboden zich te laten besnijden, terwijl dit toch een gebod is uit de Thora.
2. De Bijbel is niet de krant van morgen en je moet dus oppassen om zaken al te letterlijk te willen lezen. Dan doe je geen recht aan het feit dat die profetieën geschreven werden voor publiek van duizenden jaren terug. Oorlogen worden al heel lang niet meer met zwaarden uitgevochten, dus hoe kunnen dan zwaarden tot ploegscharen worden omgesmolten? Enzovoort.
4. Het is volstrekt uitgesloten dat God die zo'n vreselijke hekel heeft aan het kwaad ongehoorzaamheid juist dat kwaad met opzet bij kennelijk anders gehoorzame Joden zou gaan bewerkstelligen omdat Hij geen andere manier ziet om heidenen tot geloof te brengen. Het was Gods bedoeling dat allereerst Joden de taak in Mattheus 28 zouden gaan uitvoeren. Velen van hen wilden dat niet en God gebruikt die ongehoorzaamheid desondanks (dat is recht slaan met een kromme stok) om heidenen tot geloof te brengen. Dit was echter van oorsprong niet Zijn bedoeling.
Uiteraard staat de uitnodiging voor Gods koninkrijk open voor Joden, moslims en ieder ander volk en velen van hen gaan hier ook op in en dat is een heel goede zaak.
Harry Pols:
Ezechiël 37 kan natuurlijk niet los gezien worden van hetgeen in het Nieuwe Testament staat. Verder mag je vers 25 niet zomaar los zien van de verzen 23, 24, 26 en 27, enz. Ik zie nog weinig in Israël van het afzweren van zondige ontrouw en het leven zoals God dat wil.
Romeinen 11: dat God trouw is aan Zijn woord betwist niemand hier. Alleen zie ik wel dat wel heel erg de nadruk wordt gelegd op landbeloften, waarbij Palestijnse aanspraken kennelijk na 1948 en 1967 ineens volledig genegeerd kunnen worden (= diefstal) en de overige beloften over gerechtigheid, leven conform Gods wil kennelijk niet zo van belang zijn. God vervult echter geen beloften over de ruggen van zijn Palestijnse kinderen en Hij negeert in tegenstelling tot veel christenzionisten dus ook niet het onrecht dat de huidige staat Israël tegen de Palestijnen begaat. Bovendien zegt het Nieuwe Testament op diverse plaatsen dat alle gelovigen in Jezus (Joods of niet) nu Abrahams nakomelingen zijn. Waar is ons stukje land dan? Waarom zou het wel gelden voor Abrahams Joodse, maar niet voor zijn niet-Joodse nakomelingen? Zo simpel is het dus niet.
Te vaak wordt Romeinen 11 misbruikt om christelijke Israelcritici het zwijgen op te leggen, want wij mogen ons niet verheffen boven de edele takken. Lees dan wel even Romeinen 2 waar precies het omgekeerde staat. Bescheidenheid siert ons allemaal.
Jarno Dam Wichers: even doorlezen voor je zo tekeer gaat. Jezus bidt inderdaad: Uw koninkrijk kome. Volgens jouw redenering is in de hemel Gods koninkrijk dus ook nog niet aangebroken en is God dus nog geen koning, maar slechts de kroonprins. Dat kan dus niet waar zijn.
Beste Ruud en Johan,
Ik baseer mijn mening niet op slechts één Bijbeltekst, maar ik kan uiteraard in een korte reactie niet honderden bijbelteksten noemen.
Verder leert wel de gebruikelijke christelijke theologie dat de tempel en de offerdienst hebben afgedaan, maar de Bijbel leert dat nergens. Ook iemand als Paulus leerde dat niet, die ging tientallen jaren na de dood en opstanding van Jezus naar de tempel om te offeren (Hand. 21:26, 24:17). De Bijbel leert wel op diverse plaatsen een volgende tempel, o.a. in Jesaja 2. Maar als die teksten worden verdraaid met de bril van de vervangingstheologie op, heeft men zichzelf blind gemaakt om dat niet te zien. En Openb. 21:22 ken ik echt wel. De structuur voor een artikel op mijn website over de volgende tempel en offerdienst (ook in relatie met Openb. 21:22) ligt al klaar.
Verder zijn de opstellers van de brief er blind voor dat de Bijbel zowel het evangelie als het verbond leert, en dat dat twee heel verschillende zaken zijn. Het Evangelie is een aanbod door God van eeuwig zalig leven, evenzeer aan Joden als aan de niet-Joden, als een gratis geschenk in Jezus Christus. Amen! En de Bijbel leert ook verbonden die met Israël zijn gesloten, er is geen enkel verbond met de gemeente gesloten. Deze verbonden bepalen de eigen plaats van het volk Israël als het eigen volk van God. Als men evangelie en verbond laat samen vallen, zoals in de gereformeerde leer gebeurt en ook de opstellers van de brief doen, wordt de Schrift verduistert en brengt men zichzelf in duisternis. Dan ziet men de aparte plaats van het volk Israël niet meer. Niet omdat de Bijbel die aparte plaats niet leert, maar omdat men zelf in duisternis wandelt.
Een tip: lees eens de artikelen op mijn website www.fuma.nl, of lees mijn boek.
Het huidige etnische Israël in ongeloof heeft geen enkel recht op land, en geen enkele stichting, J.chr.pastoor of muurprediker kunnen beloften claimen voor het Zionisme. Nu is jood en heiden één in Christus, en is ons aller burgerschap hemels van aard. Tot zover eens met Jos Strengholt.
Straks zullen de beloften echter wel letterlijk vervuld worden als het huidige zionisme onder het oordeel gekomen is, en Jezus Zijn voeten zal zetten op de olijfberg voor een klein overblijfsel wat Zijn Naam zal aanroepen.
Ik ben benieuwd hoe Jos Strengholt Ezechiel leest vanaf hfdst. 40
Zelfs de gereformeerde prof.dr. A. Noordtzij gaf toe geen andere 'oplossing' te zien dan een letterlijke vervulling van een nieuwe tempel. Hij voegde zelfs uitgebreide bouwtekeningen toe aan zijn verklaring van Ezechiël (korte verklaring).
Uiterst gedetailleerde tekeningen van een tempel die nog nooit werkelijkheid geworden is. Voeg daaraan toe de herverdeling van het land onder de stammen (hfdst 48)en de inrichting van het nieuwe heiligdom en ik ben benieuwd hoeveel Palestijnen er nog overblijven in het zogenoemde 'niet-Israëlische Palestina'. Want ook de herverdeling verschilt van Num.34/Jozua12.
In de Bijbel staat duidelijk dat de tempel heeft afgedaan en niet meer terugkeert. God had namelijk eigenlijk geen behagen in al die offers (Psalm 40:7, Spreuken 21:3, Hebreeën 8-10). Diverse Bijbelteksten uit het Nieuwe Testament maken duidelijk dat wij nu Gods tempel zijn en dat ook blijven vanwege het ultieme offer dat Jezus zelf bracht.
Het is volstrekt uitgesloten dat God weer de klok gaat terugdraaien, weer afstand van ons gaat nemen, de Heilige Geest weer uit ons wegtrekt (tenzij door zonde, maar zeker niet algemeen) en ons weer gaat opdragen om ons in een of ander gebouw, hoe mooi ook, te gaan vervoegen om weer offers te gaan brengen, hetzij van dieren hetzij van planten.
God wil een relatie met ons en God wil dichtbij zijn. Het offer van Jezus maakt dat weer mogelijk.
God heeft wel degelijk een verbond met de gemeente gesloten en dat bezegeld met het bloed van Zijn eigen Zoon. Dat is het Nieuwe Verbond dat het Oude vervangt (zie Hebreeën 8) en er dus niet alleen maar naast staat zoals de tweewegenleer beweert. God sloot een verbond met Abraham, maar volgens diverse Bijbelteksten uit het Nieuwe Testament zijn wij nu als volgelingen van Jezus nu kinderen van Abraham geworden. Dat kunnen uiteraard zowel Joodse als niet-Joodse kinderen zijn en dat heeft met vervangingstheologie dus volstrekt niets te maken.
In Romeinen 10:12, Galaten 3:28 en Kolossenzen 3:11 staat duidelijk dat er geen onderscheid meer is tussen Joden en niet-Joden. Dat is niet te rijmen met dat Israël en/of het Joods volk een aparte plaats zou hebben, want dan zou dat onderscheid er weer wel zijn.
Wie is er volgens de Bijbel eigenlijk een Jood? In Romeinen 2:28-29 staat een aardige hint. De halacha zegt dat de Joodse identiteit door de moeder wordt doorgegeven, maar in de Bijbel staat dat helemaal nergens. Er wordt wel in Openbaringen 2:9 en 3:9 gesproken over mensen die zich Joden noemen, maar het volgens de hoogstgeplaatste Jood Jezus echter niet zijn.
Gerard B: God is geen Arabieren- of Palestijnenhatende etnocentrist. Palestijnen zijn Hem net zo lief als Joden en niet minder en Zijn Palestijnse kinderen zullen dezelfde plaats innemen als Zijn Joodse. Nergens zul je in de Bijbel de term Joodse staat en zelfs niet de term Joodse meerderheid terugvinden. Je kunt de Bijbel niet lezen als een krant en ook kun je niet het Oude Testament lezen en doen alsof het Nieuwe Testament niet bestaat of niet relevant is. Het Oude Testament is een schaduw (Kolossenzen 2:6-23, vooral 17) van het Nieuwe Testament en niet omgekeerd.
Beste Jos,
Helaas ben ik bang dat ik niet genoeg Bijbelkennis heb om te reageren op de open brief. Gelukkig kan ik wel reageren op de toon van de brief. Dat wil ik bij deze dan ook doen.
Als eerste valt mij het woordgebruik op in de brief. ‘’Judaïsme’’, ‘’christenzionisme’’, ‘’Koning Christus’’. Het lijkt mij vreemd taalgebruik voor iemand die zichzelf regelmatig beschuldigd hoort worden van anti-semitisme en dan bij hoog en laag beweerd dat dit geenszins het geval is. Om mensen die de bijbel lezen en opvalt hoe vaak Israël en beloftes aan Israël voorkomen meteen dan christenzionisten te noemen lijkt mij dan ook verregaand. Ook de term ‘’Judaïsme’’ vind ik een vreemde term, alhoewel mijn mening niet zo veel uitmaakt. Het gaat hier gewoon om Joodse gelovigen. De term ‘’Koning Christus’’ zegt volgens mij ook al veel over hoe je kijkt naar de bijbel, ik heb de term in ieder geval nog nooit voorbij zien komen in de bijbel. Jezus als koning der Joden wel, of Jezus die als koning regeert. Maar ik kan wel begrijpen dat u geen koning messias zegt, want dat schuurt wel weer erg langs het (door u zo genoemde) christenzionisme.
Ik waag het nu toch ook maar eens om theologisch wat in te brengen, terwijl ik het adagium ‘’schoenmaker houdt u bij uw leest’’ goed in gedachten houd, aangezien ik geen theoloog ben. Als eerste wil ik dan toch reageren op stelling 2. U zegt dat God geen voorkeur zou hebben voor Israël, maar als ik het Oude Testament lees moet dit toch genuanceerd worden. Israël is niet gekozen omdat het volk zo veel beter zou zijn, maar God heeft toch een duidelijk voorkeur voor het volk Israël. Zoals God soms ook voorkeur heeft voor mensen die er die toch ook veel zondigen, zoals bijvoorbeeld David, een man naar Gods hart. Ik zal ook niet de vele Bijbelteksten noemen die hierbij horen, want die kent u ook wel. Volgens u stelling zou ik op dit moment het evangelie compromitteren.
Ook stelling 4 kan toch wel weersproken worden door de bijbel, waarbij ik denk aan de Kanaänitische vrouw. Jezus is toch duidelijk gezonden in de eerste plaats voor Israël. Dat wij als heidenen daar later bij mogen komen is prachtig. De titel van Jezus is immers ook niet ‘’Koning Christus’’, maar Jezus, de koning der Joden.
Ook bij stelling 6 vind ik u (en de anderen) wel erg stellig van toon. De Kerk van Jezus Christus die het ware Israël is, u kunt toch moeilijk beweren dat dit een leer is die gestoeld is op teksten uit de bijbel. Ik kan inderdaad niet ontkennen dat Jezus een erfgenaam is van Abraham, aangezien Jezus ook een Jood/Israëliet was.
Ik hoop niet dat mijn toon te offensief overkomt, dat is volgens mij wel een risico bij een schriftelijke reactie.
Groet,
anoniem
Uit Bijbelverzen als 1 Korintiers 15:25 en Openbaringen 1:5 kun je opmaken dat Jezus wel degelijk de koning van de aarde (en dus niet alleen van Israël) is. Het hangt een beetje af van de Bijbelvertaling die je gebruikt. In sommige vertalingen staat wel Christus koning vermeld.
Christus is overigens gewoon de Griekse vertaling van het Hebreeuwse woord Messias en het Nieuwe Testament is in het Grieks geschreven.
Judaisme is gewoon een ander woord voor jodendom. Denk maar aan het Engelse woord Judaism dat ook met Jodendom vertaald wordt. Daar is niets antisemitisch aan.
We leven in de tijd van het Nieuwe Testament. Wat doe jij met de teksten uit het Nieuwe Testament die ik noemde en die spreken over dat er geen onderscheid meer is tussen Joden en niet-Joden?
Jezus noemt zijn Joodse afkomst wel tegen de Samaritaanse vrouw, maar heeft het er verder eigenlijk niet zoveel over. Hij zegt dat Zijn broers, zusters en moeder al diegenen zijn die doen wat God wil, dat is dus niet afhankelijk van hun etnische afkomst. Jezus is duidelijk geen etnocentrist.
Verder heeft hij de Kanaänitische vrouw wel geholpen en complimenteert Hij haar met haar geloof, een compliment waar hij niet erg gul mee was en die Hij verder alleen geeft aan een andere niet-Jood, namelijk een Romeinse officier, die niet wilde dat Hij bij hem aan huis kwam, omdat hij ook wel gewoon zijn slaaf op afstand het bevel kon geven beter te worden en dan zou hij beter worden. Dat gebeurde ook.
De Bijbel spreekt in Galaten 6:16 over het Israël van God. Dat is gezien de context duidelijk niet hetzelfde als de huidige staat Israël.
T's weer 'kromme tenen leesvoer' van de bovenste plank!....
Ik wil er dit over zeggen: Als de -eindeloze- bijbelse beloften voor Israel niet meer actueel zijn...waar halen jullie dan je (arrogante!)vertrouwen vandaan dat de beloften aan jullie nog wel van kracht zijn ?
Jezus wordt in het nieuwe testament de Koning der koningen genoemd, en de heer der heren.
dat maakt hem koning over alle volken.
Unger - de beloften aan Israel zijn voorwaardelijk.
En God heeft ze in Christus vervuld. Aan de Enige die zich aan al Gods verbondsvoorwaarden hield.
En als God besluit om aan (het gelovige deel van) Israel ooit niet slechts een stuk land aan de Middellandse Zee te geven, maar de gehele aarde, dan kan toch iemand klagen?
Het is ondoenlijk op alles in te gaan. Treurig is wel dat er op deze manier een hetze gevoerd wordt tegen christenen, die op grond van Gods Woord duidelijk menen dat in de eindtijd, voorafgaand aan de wederkomst van Christus op de Olijfberg, er een staat Israël zal zijn. Op 4 stellingen zal ik summier ingaan:
Stelling 7 negeert volkomen dat de profeet Ezechiël heeft geprofeteerd dat er een nieuwe tempel zal komen, waarin de offers weer worden gebracht en dat de 12 stammen (een etnisch Israël) zullen leven in het gebied dat nu ruwweg Israël is, inclusief de Westbank (Ezechiël 45). De apostel Johannes heeft ook geprofeteerd dat er in de eindtijd een tempel zal zijn, waarvan de voorhof aan de heidenen gegeven is (Openbaring 11). Paulus heeft het over een tempel, waarin “de zoon des verderfs” zich zal vestigen, voordat Christus op aarde zal terugkeren (2 Thess 2). Er zal dus nog een nieuwe fysieke tempel komen.
Stelling 8 negeert dat Johannes heeft geprofeteerd (Openbaring 20) over een komend duizendjarig rijk, waarin Christus zal regeren en de satan opgesloten is, met daarna pas het oordeel over de doden en een eeuwige toestand. Wie denkt dat de satan nu is opgesloten, is wereldvreemd. Paulus (1 Kor 7:5, 1 Thess 2:18) en Petrus (Hand 5:3) wisten wel beter. Graag zou ik van hen, die menen dat we nu in het duizendjarig rijk leven, vernemen, wanneer de zielen van hen die onthoofd zijn ter wille van Christus (Openbaring 20:4) opgewekt zijn. Dat moet volgens hen immers al gebeurd zijn.
Stelling 9 beweert dat de speciale landbeloften aan Israël in het Oude Testament werden vervuld onder Jozua. Dat is vreemd, want niet alle landsbeloften over Israël staan in de boeken van Mozes.
Intussen zijn er enkele tempels verwoest en is het volk diverse keren in ballingschap gegaan. Na bekering zal God hen in het land terugbrengen, is een belofte uit de boeken van Mozes. In het OT hebben echter diverse profeten (Jesaja 43:5-8 en Ezechiël 37) geprofeteerd dat het volk zelfs zal terugkeren naar het land Israël, terwijl het nog niet bekeerd is. Dat is misschien niet zozeer een belofte, maar wel een profetie, die we nu vervuld zien. In veiligheid zullen de Israëlieten daar pas wonen, als zij zich bekeren en dat is tegen de wederkomst van Christus op de Olijfberg (Zacharia 12-14). Dan zal het Messiaanse vrederijk aanbreken, waarin Christus regeert vanuit Jeruzalem (Zacharia 14:17, Openbaring 20:1-6), terwijl de satan opgesloten is.
Stelling 10 is een impliciete aanval op Israël vanwege het in “bezit” houden van “niet-Israëlisch ‘Palestina’”. In het conflict tussen Israël en de Palestijnen hebben Strengholt en Paas in deze blijkbaar partij gekozen tegen Israël. Er zijn echter ook seculiere redenen (zoals veiligheid), waarom Israël niet alle gebieden, die in 1967 zijn veroverd, aan de PA kan afstaan. Vergeten wordt bijvoorbeeld dat veel Palestijnen het liefst zien dat de staat Israël vernietigd wordt. Lees de handvesten van Hamas en de PLO maar eens. Vergeten wordt ook dat in de Tweede Wereldoorlog Palestijnse (of beter gezegd Arabische) leiders heulden met de Nazi’s.
De vergelijking van de wreedheid van de kruisvaarders met “niet-Israëlisch ‘Palestina’ blijvend in bezit te houden” door het huidige Israël is dan ook een gotspe. Als er al vergeleken dient te worden, dan lijkt de massamoord van de kruisvaarders veel eerder op de (gepoogde) genocide van de Arabieren op de Joden in de 20e eeuw. Ook na de Tweede Wereldoorlog ging dit door. Heel de Westbank en Oost-Jeruzalem werden in 1948 Jüdenrein gemaakt.
Tot slot een waarschuwing: Christenen die onveilige ontruiming van omstreden Palestijnse gebieden aanmoedigen met hun theologie of stemmingmakerij tegen Israël, lopen het risico mede schuldig te zijn aan bloedvergieten, die dat tot gevolg zal hebben.
Ruud,
Graag het volgende eens overdenken:
De bijbel, Gods Woord, Jezus kan niet gelezen en verstaan worden zonder de Joodse context hierin te betrekken.
Nav jouw reactie op mijn opmerking over het Loofhuttenfeest:
In leviticus 23 staat " De feesttijden die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn MIJN feesttijden"
Het zijn dus God's feesten, heilige samenkomsten waarvan de tijden exact bepaald werden waarop ze gevierd moesten worden.
Het woord dat voor samenkomst wordt gebruikt is MIKRA, hetgeen repetitie betekent.
Het woord dat voor Feesttijden wordt gebruikt is Mo'ed, dat bepaalde tijd of afspraak betekent.
M.a.w. Lev 23 opnieuw:
"De vaste afspraken die gij zult uitroepen als heilige repetities, zijn MIJN afspraken"
God gaf deze feesten als een ALTOOSDURENDE instelling (lev 23:41 / ex 12:14)
Kun jij mij aangeven waar staat dat God terugkomt op deze woorden ?
Ik lees nergens in de bijbel dat de feesten zijn afgeschaft. Jezus en de andere Joden bleven ze ook gewoon vieren. Of kun je aangeven waar dat wel staat ?
Belangrijker is te concluderen dat het Joodse volk dus de opdracht krijgt alle feesten te blijven vieren, omdat het schijnbaar repetities zijn voor hetgeen gaat komen. Zouden wij daar iets van kunnen leren ? Zou het ons iets kunnen vertellen over Gods (tijds-)plan met deze wereld ?
Door je te verdiepen in de Joodse context (dat is iets anders dan Israel of het Joodse volk op een voetstuk te plaatsen, dat helaas stelselmatig lasterlijk zionisten wordt verweten door de opstellers van deze openbrief) gaat er een schat aan informatie en verdieping open en kun je gaan ontdekken dat de 7 Joodse feesten enorm belangrijk zijn om de bijbel te kunnen verstaan.
Dit is maar 1 voorbeeld.
De vroege kerk is er in geslaagd, met oa. het anti-Joodse Concilie van Nicea in 325 nc, het verstaan van de bijbel te versluieren en draagt daarmee wel schuld aan veel ellende die het Joodse volk is aangedaan, zoals kruistochten, Luther met zijn 7-punten plan tegen Joden (en door Hitler als grootste Duitser in de geschiedenis werd genoemd), de Holocaust, etc.
De sfeer, teneur van de openbrief doet mij de toekomst vrezen: weer wordt een klimaat geschapen........
Tot slot: graag citeer ik de volgende zin uit de openbrief: "In het Nieuwe Testament wordt gezegd dat aan hen(de Joden) de woorden van God werden toevertrouwd"
Van welk een hoogmoed getuigen deze heren dan om het Joodse volk en hun kennis en verstaan van Gods woord zo af te serveren.
De diepe betekenis van de brief van deze heren kan in 1 zin samengevat worden: "They cut the root and stole the fruit"
Met groet,
Paul
Nee dat zeg ik niet.
Je zegt dat Gods koninkrijk hier aanwezig is op aarde.
Jezus bad op aarde Uw Koninkrijk kome.
Kortom het koninkrijk van God komt nog.
En de Bijbel zegt dat dat komt als Christus terugkeert op de Olijfberg en koning zal zijn in Jeruzalem.
Graag het volgende eens overdenken:
De bijbel, Gods Woord, Jezus kan niet gelezen en verstaan worden zonder de Joodse context hierin te betrekken.
Nav jouw reactie op mijn opmerking over het Loofhuttenfeest:
In leviticus 23 staat " De feesttijden die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn MIJN feesttijden"
Het zijn dus God's feesten, heilige samenkomsten waarvan de tijden exact bepaald werden waarop ze gevierd moesten worden.
Het woord dat voor samenkomst wordt gebruikt is MIKRA, hetgeen repetitie betekent.
Het woord dat voor Feesttijden wordt gebruikt is Mo'ed, dat bepaalde tijd of afspraak betekent.
M.a.w. Lev 23 opnieuw:
"De vaste afspraken die gij zult uitroepen als heilige repetities, zijn MIJN afspraken"
God gaf deze feesten als een ALTOOSDURENDE instelling (lev 23:41 / ex 12:14)
Kun jij mij aangeven waar staat dat God terugkomt op deze woorden ?
Ik lees nergens in de bijbel dat de feesten zijn afgeschaft. Jezus en de andere Joden bleven ze ook gewoon vieren. Of kun je aangeven waar dat wel staat ?
Belangrijker is te concluderen dat het Joodse volk dus de opdracht krijgt alle feesten te blijven vieren, omdat het schijnbaar repetities zijn voor hetgeen gaat komen. Zouden wij daar iets van kunnen leren ? Zou het ons iets kunnen vertellen over Gods (tijds-)plan met deze wereld ?
Door je te verdiepen in de Joodse context (dat is iets anders dan Israel of het Joodse volk op een voetstuk te plaatsen, dat helaas stelselmatig lasterlijk zionisten wordt verweten door de opstellers van deze openbrief) gaat er een schat aan informatie en verdieping open en kun je gaan ontdekken dat de 7 Joodse feesten enorm belangrijk zijn om de bijbel te kunnen verstaan.
Dit is maar 1 voorbeeld.
De vroege kerk is er in geslaagd, met oa. het anti-Joodse Concilie van Nicea in 325 nc, het verstaan van de bijbel te versluieren en draagt daarmee wel schuld aan veel ellende die het Joodse volk is aangedaan, zoals kruistochten, Luther met zijn 7-punten plan tegen Joden (en door Hitler als grootste Duitser in de geschiedenis werd genoemd), de Holocaust, etc.
De sfeer, teneur van de openbrief doet mij de toekomst vrezen: weer wordt een klimaat geschapen........
Tot slot: graag citeer ik de volgende zin uit de openbrief: "In het Nieuwe Testament wordt gezegd dat aan hen(de Joden) de woorden van God werden toevertrouwd"
Van welk een hoogmoed getuigen deze heren dan om het Joodse volk en hun kennis en verstaan van Gods woord zo af te serveren.
De diepe betekenis van de brief van deze heren kan in 1 zin samengevat worden: "They cut the root and stole the fruit"
Met groet,
Paul
Ha Paul - kan je me voor mijn informatie uitleggen wat er anti-Joods was aan Nicea?
Dag Jos,
Mag ik uit jouw vraag concluderen dat je het met de rest van mijn reactie wel eens bent ?
Ik ben trouwens blij met jouw vraag, die voor de andere lezers ook zeer belangrijk is. Zal enkele voorbeelden geven, waarvan ik vermoed dat jij deze teksten ook kent...
Synode van Nicea in 325 : “want het zou buiten elke maatstaf ongepast zijn als wij op het heiligste van alle feesten de gewoonten van de Joden zouden volgen. Laten wij daarom niets gemeen hebben met dat afschuwelijke volk “
De Romeinse Keizer Constantijn verheft het Christendom tot Staatsgodsdienst met alle gevolgen er bij:
Ik doe afstand van alle gebruiken, rituelen, legalisme, het feest der Ongezuurde Broden, het offeren van de lammeren door de Hebreeërs en alle andere feesten van de Hebreeërs, offeranden, gebeden, toewijdingen, reinigingen, heiligingen, verzoeningen, vasten en nieuwe manen, sabbatten en bijgeloof, lofzangen, kantieken, inachtnemingen en synagogen, absoluut alles dat Joods is, elke Wet, ritueel en gebruik. Indien ik dit nadien wens te ontkennen en wens terug te keren tot het Joodse Bijgeloof, of indien ik blijk de maaltijd te gebruiken met Joden, of met hen feest, of indien ik mij heimelijk bekeer en de Christelijke religie veroordeel in plaats van hun ijdele geloof openlijk af te keuren en te veroordelen, laat dan het beven van Cain en de melaatsheid van Gehazi mij overkomen, net als de wettige straf waaraan ik mijzelf schuldig erken. En mag ik een vloek zijn in de komende wereld en mag mijn ziel zich neerzetten met Satan en de duivels.
Einde citaat. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Ik krijg een beetje een Diederik Samsom-gevoel door te willen citeren "Jos, nu doe je het weer, je moet wel de HELE waarheid vertellen"
Hartelijke groet,
Paul
Paul, dat is anti-judaisme volgens mij.
En waarom Nicea zich zo fel tegen het Joodse geloof keerde? Omdat de Joden drie eeuwen lang vrolijk meededen met het Romeinse rijk en niet vervolgd werden, terwijl de christenen wel werden vervolgd?
Er zijn ook wetenschappers die denken dat de felheid waarmee tegen het Jodendom werd geageerd door de kerkleiders was, omdat de relaties tussen de christenen en de Joden vaak te hecht was. De Joodse synagoge was heel evangeliserend, vergis je niet. Waren in de tijd van Nicea misschien wel groter en sterker dan de kerk.
Paul, nee met de rest ben ik het ook niet eens, maar dat wist je al. Ik haalde er alleen dit ene punt uit.
Joden hebben toch hun HELE wet voor altijd gekregen? Waarom haal jij er dan de feesten als iets speciaals uit?
Je vindt dat overspeligen nog steeds moeten worden gestenigd? Dat ongestelde vrouwen een week lang onrein zijn en dat je ze dus geen hand mag geven?
Je vindt dat homo's moeten worden gedood?
Je bent gewoon selectief. Je plukt eruit wat je leuk vindt. Zonder theologie, durf ik er dus wel bij te beweren.
Ikzelf voel dus meer voor dat stenigen van overspeligen. Kan jij me uitleggen wannneer die wet is ingetrokken?
Jos,
Selectief ben IK zeker niet, want ik ben bereid de HELE bijbel INCLUSIEF de grote hoeveelheid onvervulde profetieën in het OT serieus te nemen. En eerlijk gezegd ben ik er verre van overtuigd dat de opstellers van de open brief dit ook doen.
Het aanhalen van de Joodse feesten, en de diepe betekenis van deze feesten ook in profetisch pespectief, heb ik aangehaald om te duiden hoe belangrijk het is om de Bijbel niet te ontdoen van zijn Joodse context.
Binnenkort verschijnt er een zeer interessant en mijn inziens ook belangrijk boek dat hopelijk de ogen van velen zullen openen.
De kern van mijn kritiek op de theologische basis waarvan ik vermoed dat jullie redeneren heb ik verwoord in de zin: "They cut the root and stole the fruit"
Met groet,
Paul
Jos,
Last but not least: "Laten wij daarom niets gemeen hebben met dat AFSCHUWELIJKE volk"
Meen je nu echt dat dit niet anti-Joods is ? Anti-Judaisme ?
Het is of een foutje, of heel dom, of erger....heel geraffineerd.....en gevaarlijk...
Paul
Lees 'de toekomst van Israel & de kerk' van Derek prince....en wordt wijzer ! Nu kan het nog !
Beste Ruud,
Waar staat in de Bijbel dat de tempel heeft afgedaan en niet meer terugkeert? Nergens!
God draait de klok niet terug, maar God gaat het maken zoals Hij het wil: een fysieke tempel, en de mensen die offeren zijn gevuld met Zijn Heilige Geest, door het bloed van Zijn Zoon.
Het Nieuwe Verbond noem jij een verbond gesloten met de gemeente, en noemt daarbij Hebr. 8. Even er vanaf gezien dat de hebreeënbrief gaat over het offer van Yom Kippur dat vervangen is, staat in Hebr. 8 nergens dat het Nieuwe Verbond is gesloten met de gemeente. Er staat wel: "Zie, de dagen komen, spreekt de Heere, dat Ik met het huis van Israël en met het huis van Juda een nieuw verbond zal sluiten", overeenkomstig Jer. 31:31. Duidelijk toch, mits je niet verblind bent door de theologie?
Je noemt ook b.v. Gal. 3:28 om aan te tonen dat er geen onderscheid meer is tussen Joden en niet-Joden. De tekst noemt ook mannen en vrouwen. Wanneer gaan mannen kinderen baren? Volgens jouw theologie is er immers ook geen onderscheid meer tussen mannen en vrouwen.
Je noemt ook b.v. Rom. 2:28,29. Maar begrijp je dan echt niet wat Paulus schrijft? Paulus schrijft de Joden aan, en roept hen op om niet alleen te roemen in de wet, maar te doen zoals hun voorvader Abraham: te geloven in hun God. Dat heeft er nul komma nul mee te maken dat heidenen opeens Joden zouden zijn.
Mijn tijd is beperkt, daarom alleen nog even dit: in Kol. 2:17 staat dat de feesten een schaduw zijn van de toekomstige dingen, niet dat ze een schaduw waren van dingen die geweest zijn.
Lees de Bijbel eens zonder de bril van je theologie op!
Paul, ik zou dat nooit zo zeggen. Ik zou me doodschamen om Joden een afschuwelijk volk te noemen, want dat zijn ze niet.
Maar in die tijd gingen mensen ruig met elkaar om he? In de synagoge werd in elke dienst de kerk vervloekt tijdens de gebeden. Moet ik ze dat nou kwalijk nemen? Dat doen ze nu niet meer. Zo gingen men in die tijd met elkaar om.
Christenen onderling spraken ook vloeken over elkaar uit. Ketters werden anathema genoemd. Vervloekt.
Dus om met de normen van vandaag naar de taal van toen te kijken, dat is echt niet behulpzaam.
Paul, je bent niet selectief als het over de wetten gaat? Je durft geen antwoord te geven op mijn vraag over die wetten die jou helemaal niet bevallen, want daarmee geef je klip en klaar aan dat jij zonder kloppend theologisch framework maar wat zegt.
Vind jij het okee dat we overspeligen gaan stenigen? Ja/nee?
In geval van ja, God beware ons voor de Hunnen :-)
In geval van nee, waarom dan wel die feesten?
Jos,
Zoals hierboven al geschreven: Lev 23 opnieuw:
"De vaste afspraken die gij zult uitroepen als heilige repetities, zijn MIJN afspraken"
God gaf deze feesten als een ALTOOSDURENDE instelling (lev 23:41 / ex 12:14)
Kun jij mij aangeven waar staat dat God terugkomt op deze woorden ?
Verder zou ik je willen adviseren niet de discussie te vertroebelen door nu een topic te starten aangaande de Wet. Ik heb het Loofhuttenfeest aangehaald als 1 van de vele mogelijke voorbeelden, ook in profetisch perspectief, om te wijzen op het feit dat je de Bijbel niet kunt verstaan indien je de Joodse context en betekenis verwijderd.
Terug naar het onderwerp: Volgens jou geen rol en betekenis meer in toekomst voor Joods volk en Israel als land, Jeruzalem als woonplaats voor de Heer.
Op de poorten van het nieuwe Jeruzalem zullen de namen staan van de 12 stammen van Israel. Hoe leg jij dat uit ?
Paul,
Je bent slim. Geen antwoord geven op de terechte vraag van Jos aangaande jouw hermeneutiek als het gaat om het OT maar wel een wedervraag stellen.
Paul, dit is geen serieuze discussie. Ik vraag je naar je methodiek van omgaan met het OT - je begint er zelf over. En dan weiger je te antwoorden.
Op jouw vraag kan ik heel eenvoudig antwoorden. Nee, ik denk niet dat de feesten als 'altoosdurende' inzetting moeten worden gevierd. En dat geloof jij OOK niet, durf ik om te wedden. Want jij gelooft toch niet dat we in de eeuwigheid nog feesten vieren? Dat er een cyclus van zaaien en oogsten is?
Dus ook jij zult toegeven dat aan die 'altoosdurende inzetting' een keer een eind komt.
Of vier jij deze feesten ook in de eeuwigheid? Als dat niet zo is, houdt je argument dat het om 'altoosdurende inzettingen' gaat, ook meteen op.
Als Israel deze feesten als culturele feesten wil vieren, hun feestje. Ik denk dat al die feesten hun volheid (vervulling) hebben gekregen in Jezus en wat hij voor ons deed.
Misschien is het een idee om ook even naar de lezing van Wayne Hilsden tijdens de conferentie Christ at the checkpoint in Bethlehem te kijken?
http://www.youtube.com/watch?v=-Potf5l8KzI
Bets Jansen
Ik zou overigens graag nog een aanvullende opmerking maken.
Ik lees hierboven als een van de reacties van Jos Strengholt: "Als Israel deze feesten als culturele feesten wil vieren, hun feestje. Ik denk dat al die feesten hun volheid (vervulling) hebben gekregen in Jezus en wat hij voor ons deed".
Ik vraag me af wat voor een uitdrukking dit is voor een theoloog. Ik vind het een zeer ernstige zaak dat dit zo gezegd wordt en ja, het is dus wel de vervangingsleer die hier gepredikt wordt. Durft de heer Sterngholt dit ook in Egypte tegen de moslims te zeggen? Dat zij feesten vieren die totaal geen verbinding met Jezus hebben? Durft hij daar ook te zeggen, dat als de moslims die feesten willen vieren, het prima is omdat het 'hun feestje' is, maar dat ze naar Jezus moeten kijken en dat hij de vervulling van alles, dus ook van hun feesten is?
Graag zou ik daar een reactie op zien.
Met vriendelijke groet,
Bets Jansen
Bets, dit is een nogal normale uitdrukking die je ook in het Nieuwe Testament ziet.
Jezus is het paaslam, wordt daar gezegd
Op het loofhuttenfeest zegt Jezus: kom tot mij en IK zal u rust geven
Het ongezuurde brood van het OT wordt vergeleken met hoe wij een rein leven moeten leiden.
Dus doe nu niet zo verontwaardigd... Jezus zegt van zichzelf dat Hij de ware tempel is, en ga zo maar door.
Jawel. Hij vervuld de wet en de profeten.
En waarom zou ik tegen mijn moslims in Egypte zeggen dat hun feesten in Jezus zijn vervuld? Dat is geen christelijke visie.
Jos,
Wat de discussie niet serieus maakt is het feit dat jij mij nu gaat vertellen wat ik wel en vooral niet geloof. Dat is een teleurstellende wending van deze discussie. Het neigt naar....neerbuigend.
Eens te meer een bewijs van de al eerder door mij geuite stelling dat het onverstandig is theologische discussies op deze onpersoonlijke wijze te voeren.
Ja, ik heb er zelf aan meegedaan, en ja, ik stop er nu ook mee.
Mocht je weer eens in Nederland zijn, je bent van harte uitgenodigd om met de Bijbel open aan tafel de diepte in te gaan.
Dag Jos.
Paul
Jos, je durft het niet tegen de moslims te zeggen. Als je consequent zou zijn dan zou je vanuit je visie dat Jezus de vervulling is van alles, ook tegen moslims zeggen dat ze natuurlijk hun feesten kunnen vieren ("hun feestje" - wat ik een bijzonde denigrerende opmerking vind, overigens), maar dat het wel culturele feesten zijn en dat ze niet naar Mohammed, maar naar Jezus moeten kijken.
Nu je die consistentie kennelijk niet aan de dag legt, is het je dus vooral om het 'naggen' van Joden en de staat Israel te doen, niet om Jezus zelf.
Bets Jansen
Sorry Bets maar dit slaat nergens op. Als Jezus zegt dat hij de vervulling van de wet en de profeten is, doelt hij dan op de nederlandse wetgeving? Op de russische?
Nee natuurlijk. Op de Thora. Je suggestie dat ik niet consequent ben en dan ook moet zeggen dat hij de vervulling is van islamitsiche feesten (of die van de Mayas? en de hindoes? en die van Feyenoord?) vind ik bizar.
Paul, nu ga je op de man spelen. Ik heb je een vraag gesteld, en jij mij. Ik geef jou antwoord, en jij mij niet.
Ik constateer dat je met de mond vol tanden staat. Nee, ik vier de Joodse feesten niet, net zo min als ik me aan de spijswetten houd. Ik ben ook niet besneden. En ik stenig geen homos of overspeligen.
Ik meen dat ik vrij consequent ben dus. Jij bent dat neemt. Je pikt iets uit het OT dat je bevalt, en de rest laat je zitten.
Dat doe ik ook - maar op grond van een hermeneutiek. Jij doet dat volgens mij zonder hermeneutiek. Cherry-picking is dat.
En ga nu niet zeggen dat ik denigrerend doe. Dat deed ik niet. Ik stelde je vragen die je niet wilt of kunt beantwoorden. Geeft niks. ik weet ook lang niet alles. Maar ik geef dat dan wel gewoon toe.
Jos, ik begrijp het niet helemaal. Wil je nou zeggen dat er toch een 2-wegenleer is, namelijk een voor Joden en christenen gezamenlijk en eentje voor moslims apart?
Jullie standpunt is dat Jezus de vervulling van niet alleen de Torah, maar van alles is. Hij is toch de messias, de redder van de wereld? Hoe kan het dan dat jullie dit niet toepasselijk achten op de moslims? Hebben zij een hele andere redder dan? Als jullie consequent zijn, dan zeggen jullie toch ook tegen hen dat zij hun feesten wel als culturele feesten mogen zien, maar dat deze feesten op zich er niet meer toe doen omdat Jezus de vervulling van alles is wat God de mensheid beloofd heeft. Kijk, daar zit jullie zwakte. Waar we elkaar kunnen raken als het gaat om misstanden jegens de Palestijnen van de zijde van Israel, vallen jullie door de mand en laten jullie zien waar het jullie werkelijk om te doen is als het om de theologie gaat. In jullie theologische redeneringen laten jullie zien dat jullie meten met 2 maten.
Bets
Bets,
Zei ik dat Jezus de vervulling van alles is? Dacht ik niet. Ik geloof ook niet dat je veel kaas hebt gegeten van de christelijke theologie. Of ik ben zelf te onnozel en snap je niet.
Volgens mij is de kern van de christelijke theologie dat Jezus de redder van de wereld is en dat er alleen verlossing via hem mogelijk is. Waar jullie dit een noodzaak voor Joden achten, achten jullie dit kennelijk geen noodzaak voor moslims, aanhangers van andere geloven en ongelovigen. Dat is merkwaardig, gezien het feit dat het Nieuwe Testament, de enige bijbelse bron die jullie erkennen, heel duidelijk stelt dat Jezus de enige weg tot de Vader is. Er staat niet bij dat dat alleen voor Joden en gelovigen in Jezus uit volkeren is. Nogmaals, daat zit jullie zwakte. De preek die jullie richting Joden houden, richten jullie tot hen alleen.
Bets
Onze brief is geen preek tot Joden maar tot christenen in Nederland.
Hoe komt je erbij dat we de christelijke boodschap alleen op Joden richten?
Op mijn blog geef ik al tijdenlang antwoorden op vragen van atheisten. Dus dat doe ik ook.
En wat denk je dat ik in Egypte doe?
Jos, het gaat erom dat je met 2 maten meet. Daar waar je de Joden de les leest met hun "culturele feesten" die niet langer gevierd hoeven te worden omdat Jezus ze vervuld heeft, weiger je de moslims voor te houden dat Jezus de weg, de waarheid en het leven is. Daar waar je stelt dat de landsbelofte voor Israel niet meer bestaat omdat Jezus nu hun toevluchtsoord dient te zijn, rep je met geen woord tegen de moslims dat zij ook Jezus dienen aan te nemen.
Je gooit niet alleen de helft van het woord van God weg (de Torah), maar ook nog eens een groot deel van het Nieuwe Testament, waar heel duidelijk wordt gemaakt dat Jezus de redder is van de wereld en dat tot God alleen via hem kan worden gekomen.
Bets
Ik zeg NIETS negatiefs over Joden die hun feesten willen vieren. Ze doen maar.
En als Joden in Israel willen wonen, ze doen maar.
Maar een christen hoeft toch niet tegen Joden te zeggen dat dit met God te maken heeft?
Net zo min als ik tegen moslims zeg dat hun Ramadan iets met God te maken heeft. Waarom zou ik? Ik ben een christen en denk dus anders dan Joden en moslims.
Hoe kom je er bij dat ik moslims niet zeg dat ze Jezus moeten dienen?
De Open Brief ging over christelijke theologie ten aanzien van Jodendom en Israel. Waarom moeetn daar moslims bijgehaald? Waarom dan dus geen hindoes? Mayas? Atheisten?
Je maakt zelf de denkfout door te menen dat commentaar op Jodendom pas gebalanceerd is, als je ook iets over moslims zegt. Hoezo?
Jos, ik heb de link met de moslims gelegd omdat jij jier badinerend schreef dat de Joodse bijbelse feestdagen slechts culturele feestdagen zijn (ik citeer "hun feestje"). En je zegt hierboven ook nog "ze doen maar". Ik vroeg me af waar de Joden een dergelijke badinerende bejegening aan verdienen. Zoiets zou je nooit over de moslims zeggen. Nee, je hebt het over, en ik citeer weer "mijn moslims".
Ook zeg je dat Jezus niet de vervulling van alles is, alleen van de Torah. Dus wel een meer-dan-1-wegenleer naar het koninkrijk van God.
Ik zal de synode van de PKN om een standpunt over deze zaak vragen.
http://www.israel-palestina.info/actueel/2012/04/28/verslag-boekpresentatie-roep-om-verzoening/
Bets
ik bedoelde niets badinerends over Joodse feesten. Ik had duidelijker moeten zijn.
Het zijn natuurlijk volop religieuze feesten voor wie dat zo ziet in Israel. De meeste Joden doen er weinig religieus mee.
En ja, het is 'hun feestje'. Ik bedoel, het gaat mij als niet Jood niets aan. Ze doen maar. Ze genieten het maar.
Maar wat heb ik er als christen mee te maken? Ik zei dat ik het kader van Paul, die beweert dat we als christenen uit de heidenen iets met die feesten zouden moeten. Dat was de hele discussie en verder niks.
Nee niks meer dan 1-weg leer. Waar slaat dit nou op. Een Jood, een moslim, een maya, een atheist, ze kunnen allemaal alleen tot God komen door de ene weg, Jezus Christus. En wat heeft dat te maken het met vieren van feesten?
20 ismotifeJos, al je antwoorden op dit vlak ademen dedain richting Israel uit, zodanig dat je het zelfs al hebt over "culturele feesten" en "hun feestje" en "ze doen maar". Wat is dat nou voor een taal voor een geestelijke? Sorry, het zegt zoveel over hoe je er naar kijkt. Ik vind het echt geen pas geven. Zoals ik al zei, waar we nog raakvlakken zouden hebben op het punt van b.v. humanitaire aspecten, heb ik gegeten en gedronken als ik een dergelijke terminologie hoor.Tel daar bij op het gezegde door jou dat Jezus helemaal niet de vervulling van alles is, dan vraag ik me af of je toch niet een heel eind verwijderd bent van b.v. de PKN, wiens steun jullie (jullie = Sizer, Ateek en anderen) zoeken als het om delegitimeren van de Joodse staat gaat.
Zoals ik al zei, ik ga me hier meer in verdiepen en zal ook ds. Verhoef benaderen.
Bets
Hoe ik er naar kijk? Bets, wat is he probleem. Moet ik als niet-Jood net doen of ik het Jodendom prachti vind?
Moet ik als niet-Moslims de Islam als iets prachtigs omschrijven?
Ik zie werkelijk niet wat je probleem is. Ik zeg alleen dat Israel helemaal moet doen en laten wat het wil. Daar heb ik niks mee te maken. En ik ben ook niet van plan om als niet-Jood hun feesten over te nemen. Is dat nou zo moeilijk te pruimen?
En kan jij me vertellen waar de PKN me leert dat Jezus de vervulling van 'alles' is? Van atheisme ook? Van hindoeisme? Van de satanskerk? Is hij de vervulling van Feyenoord? Van gras?
Je praat in enorm vage termen en volgens mij weet je zelf niet wat je bedoelt.
En ik stop er nu mee. Goede avond.
Volgens praat Bets op een heel andere golflengte als Jos doet... of ben ik zo simpel dat ik er geen touw aan kan vastknopen?
JK, ik geef je gelijk. Ik begrijp mezelf niet meer ;-)
@Jos,
Over die feesten in eeuwigheid wil ik nog weleens met je bomen.
Pesach vindt zijn vervulling in het koninkrijk van God, aldus Jezus. Intrigerend. In ieder geval verwacht ik een goede maaltijd in het koninkrijk ;-)
Wim laten we bomen ;-)
Die maaltijd zal heerlijk zijn, en voor alle volken. niet eens alleen kosher dus ;-)
JK, ik praat niet op een andere golflengte. Jos heeft zich laten ontvallen dat de Joodse bijbelse feesten niet langer bijbelse feesten kunnen zijn, maar hoogstens culturele feesten, daarmee een hele godsdienst en volk hun bijbelse gronden ontnemend.
"Hun feestje, ze doen maar", het zijn veelzeggende woorden. Een geestelijke onwaardig.
En ja, waar hij het nu anders probeert te draaien, zei hij wel degelijk dat Jezus niet de vervulling van alles is. Iets was een christen niet kan volhouden, het NT is daar zeer duidelijk over.
ongelofelijk Bets, wat ben jij een klets. Heb ik ontkend dat de feesten van Israel bijbelse feesten zijn? Sjonge jonge. Het zijn HUN CULTURELE feesten en niet mijne. Het hoort bij hun cultuur en niet mijn cultuur. Jij meent daar kwaadaardigheid in te beluisteren.
Ja, hun feestje, niet het mijn. Is dat denigrerend? Misschien in jouw oren.
En je bizarre bewering dat Jezus ALLES vervult, waar haal je dat vandaan? Jezus is de vervulling van de Joodse wet en de Joodse profeten.
Hij is NIET de vervulling van de wensen van Feyenoordfans dat Feyenoord kampioen zal worden. En hij is niet de vervulling van de islamitische wetgeving. Of van de hindoefeesten. Hij is niet de vervulling van het partijprogram van GroenLinks - zelfs niet die van de CU.
Waar haalt je het vandaan...
Beste Jos,
je kent mij niet. Maar jou brief/blog is mij toch ter oren en ogen gekomen. Met veel interesse heb ik je brief gelezen over het Christenzionisme.
Ik ben zelf nog maar 23 en heb in mijn jonge jaren nog niet zoveel kaas gegeten van de Christelijke theologie.
Toch kwam er bij het lezen van de brief enkele vragen bij mij naar boven. Ik wil niet op de inhoud van de brief gaan zitten, maar heb toch een aantal vragen. Jullie hebben onder het kopje van de tien stellingen geschreven dat jullie geen aanval willen doen op de mensen die het niet eens met jullie zijn, maar dat jullie je toch door de Schrift en het geweten gedrongen voelen de waarheid van de stellingen naar voren te brengen. En daar wringt het voor mij nou juist. De waarheid. Wat is de waarheid? Is de waarheid hetgeen wat in de brief beschreven staat, dat opgeschreven is door mensen vanuit een bepaalde denkwijze/achtergrond? Is het misschien niet zo dat, zoals jullie ze noemen, de christenzionisten vanuit een ander perspectief denken en beredeneren? En is dat verkeerd? Kan je mij vertellen waarom jullie denken de waarheid '' in pacht'' te hebben, als je het over de waarheid hebt? Is de bijbel al niet zoveel jaren oud en door zoveel verschillende mensen uit verschillende achtergronden gelezen, waardoor het begrijpelijk is dat iedereen vanuit een andere zienswijze dingen interpreteert? Liegen zij dan? Of moeten ze door de brief die jullie verstuurd hebben de echte waarheid weten?
Waarom vond je het nodig dit te schrijven met Dominee Paas (die ik overigens zeer respecteer) en laten ondertekenen door Predikanten, en het dan te versturen? Wil je hiermee een discussie op gang brengen over wat waarheid is? Uiteindelijk gaat het maar om 1 ding, Jezus Christus. En het maakt niet uit vanuit welke zienswijze je dingen verklaart of beredeneert, als we maar niet denken dat onze waarheid, de waarheid is. Ook al hebben we er zoveel voor gestudeerd of over gelezen. Het wordt altijd vanuit een bepaalde achtergrond gelezen en beredeneert en gepraktiseerd. Laten we hierbij elkaar in de waarde laten (dat doe je ook zeker), maar laten we niet beweren dat we de waarheid hebben. Niemand niet.
Vriendelijke groeten.
Jos, de Joodse feestdagen zijn bijbelse feesten. Jezus vierde die feesten ook. Hoe kun je die in godsnaam 'culturele feesten' noemen? Het zijn bijbelse feesten die de Joden in het NT ook vierden. Het woord "feestje" is erg badinerend en ongepast en laat de Joden niet in hun waarde. Het is geen feestje, het is een bijbelse inzetting voor de Joden. Van een Anglicaanse priester zou ik meer respect en zorgvuldigheid in woordkeuze verwachten, ook als hij een andere mening is toegedaan. Maar wellicht is het goed dat je deze woorden gekozen hebt, want het laat zien dat je je emotie laat overheersen. Daarmee is meteen ook duidelijk geworden waar het hier om gaat.
En ja, je hebt hier ergens in deze lange stoet aan berichten gezegd dat het niet bijbels is dat Jezus alles vervult. Ook dat is niet waar en zal zeker niet door Plaisier en Verhoef worden gesteund. Voor een christen is Jezus de vervulling van alle beloften, daarbij hoef je hier geen Feyenoord of de Bahai te noemen, dat is enkel een gelegenheidsargument.
Waar het om gaat is dat jullie een vervangingstheologie prediken (Zie b.v. stelling 6 van de Open Brief), de Joodse feestdagen thans niet meer als aan hen gegeven bijbelse feesten zien, maar slechts als culturele feesten. Voor Joden zijn dit bijbelse feesten en wie ben jij om te zeggen dat ze nu slechts cultureel zijn ("hun feestje - "ze doen maar")?
Je hele betoog ademt de sfeer van animositeit jegens het Joodse volk uit, met een vervangingstheologie op zeer badinerende wijze verwoord.
Bets
Bets, als ik je zie zal ik je beslist geen hand geven. Ik kan dat echt niet doen, want ik weet natuurlijk niet wanneer je ongesteld bent. Volgens de bijbelse wetgeving verontreinig ik me als ik dat doe, God wil dat niet.
Heb je nou niet door hoe je doordraaft?
En ga gerust Plaisier of wie dan ook vermoeien met je vraag of Jezus alles vervult. Ik sprak erover dat Jezus de wet en de profeten van Israel vervult, en jij gaat vervolgens van me vragen of ik dan ook dan moslims zeg dat hij de ramadan vervuld of zoiets. Waar gaat dit over!
Einde gesprek.
F. van der Rhee,
Ik heb al op meerdere plaatsen aangegeven dat wij zelf de tempel zijn. God heeft dus duidelijk geen tempel van steen o.i.d. nodig, temeer daar hij al 2000 jaar zonder tempel kan. Hoe gaan wij ooit 2000 jaar achterstallige offers inhalen? Ook heb ik al aangegeven dat God dichtbij wil zijn en dat het mede gezien Openbaringen 21 dus niet nodig is dat er ooit nog een tempel komt,omdat die toch weer gesloopt wordt.
God heeft een Nieuw Verbond gesloten dat open staat voor iedereen die Jezus wil aannemen, Joods of niet. Dat heet tegenwoordig de gemeente, die uit zowel Joden als niet-Joden kan en zal bestaan.
Ik heb niet gezegd dat Joden en niet-Joden elkaars fysieke eigenschappen gaan overnemen, dus je opmerking vind ik te dom om er verder op in te gaan.
Geloven in hun God zoals die God dat zelf wil, kan ook voor Joden alleen door Jezus aan te nemen als Messias. Dat maakt je volgens Romeinen 2:28-29 tot echte Jood, onafhankelijk van of je besneden bent of niet. God en Jezus zijn niet los verkrijgbaar, ook niet voor Joden.
Je moet de rest van Kolossenzen 2 ook lezen. Ik had het niet alleen over de feesten.
Iedereen en dus ook jij leest de Bijbel door een bepaalde bril. Dat betekent nog niet dat argumenten verkeerd zijn omdat je door een bepaalde bril kijkt.
Na 10 jaar wonen en werken in het Midden Oosten, volg ik de discussie in Christelijk Nederland over deze regio met interesse, maar ook soms met teleurstelling.
Wat opvalt is dat discussie vaak lijkt te eindigen in het betrekken van voorspelbare stellingen van waaruit men met het gooien van Bijbelteksten de tegenstander probeert te overtuigen ipv te komen tot discussie en meer onderling begrip tussen broeders in hetzelfde geloof.
Gezien bovenstaande reacties begint ook de discussie nav dit stuk weer af te dwalen van een van de bedoelingen van het stuk, namelijk weer aandacht vragen voor een van de kern punten van de bijbel: Gods genade en wat genade zou kunnen betekenen voor een visie op het Joodse Volk en de staat Israël.
Veel reacties gaan immer over hoe we bepaalde teksten moeten begrijpen, wat precies het Beloofde land is, hoe profetieën zich nu misschien voltrekken, etc. Natuurlijk is het een essentieel onderdeel van chr geloof de Schriften te onderzoeken, maar is de boodschap van Christus ook niet vooral 'Geloof in Mij, volg Mij en maak alle volken tot Mijn discipelen, ipv 'probeer begrijp Mij in elk detail te begrijpen en voer daar onderlinge polemieken over....'???
Dus bij deze zou er voor willen pleiten een van de m.i. wezenlijke aspecten van Gods genade giften niet uit het oog zou kunnen verliezen.
Namelijk , dat als God ons iets geeft in het oude of Nieuwe Testament, aan het Joodse volk of aan Christenen (bijv. een verbond met Noach, een verbond met het Joodse volk, een land (Israel), genade in Christus, het avondmaal, een kerkgebouw, etc ) Hij dit altijd doet als een MIDDEL waarmee Hij zich wil openbaren in de wereld.
Met andere woorden, Gods genade gaven zijn nooit een DOEL op zich, ter meerdere ere en glorie van de ontvanger, noch met de bedoeling dat door die genade-giften de ontvanger zich verheven voelt tov van anderen, noch dat die gaven ten nadelen van nog-niet gelovigen zouden zijn. Als dus een kerkgebouw geen doel op zich kan zijn voor christenen, kan het land Israel dan wel een doel op zich zijn voor het Joodse volk?
Immers, leert de geschiedenis en Bijbel niet dat juist als wij deze gaven als doel op zich gaan zien, alleen voor ons zelf gaan claimen en zo de Gever uit het oog raken, wij het risico lopen deze gaven te misbruiken (pogroms, kruistochten, het heilige land exclusief claimen, etc).
Zouden we dus niet beter af zijn, die genadegaven in verwondering te ontvangen, proberen Christus na te volgen uit dankbaarheid, en zo verder bij te dragen aan de verspreiding van Gods Koninkrijk, voor al Gods schepselen. Dat is lastig genoeg, daar kunnen we elke broederlijke/zusterlijke ondersteuning bij gebruiken. Dus laten we ons daarvoor inzetten, ipv op, met de woorden van ds Anne vd Meiden, de ‘vaak zo typisch NL protestantse rechthaberei’.
Jos, je draait om de zaak heen.
Je bezigt een terminologie aangaande de Joodse bijbelse feesten die boekdelen spreekt: dedain voor de Joodse volk en hun godsdienst.
Het was slechts een klein in 1 van je reacties hier ("hun feestje"), maar het spreekt boedels: het is een badinerende, nee, onbeschofte manier van uitleggen van je standpunt. Daarmee heb je ook je werkelijke reden voor je hetze tegen Israel meteen bloot gegeven.
Zelfs een van je medestanders (vrij in het begin van de trits aan berichten) adviseert je de toon te veranderen en toen was deze slip of the tongue door jou nog niet eens gemaakt, deze persoon duidde alleen nog maar de open brief.
Mij zegt het genoeg.
Bets
Ik zie dat mijn Apple de vertaalslag al weer te vroeg gemaakt heeft, in mijn vorige bericht staan fouten, dus hier opnieuw en nu voor het laatst:
Jos, je draait om de zaak heen.
Je bezigt een terminologie aangaande de Joodse bijbelse feesten die boekdelen spreekt: dedain voor de Joodse volk en hun godsdienst.
Het was slechts een klein zinnetje in 1 van je reacties hier ("hun feestje"- "ze doen maar"), maar het spreekt boekdelen: het is een badinerende, nee, onbeschofte manier van uitleggen van je standpunt. Daarmee heb je ook je werkelijke reden voor je hetze tegen Israel meteen bloot gegeven.
Zelfs een van je medestanders (vrij in het begin van de trits aan berichten) adviseert je de toon te veranderen en toen was deze slip of the tongue door jou nog niet eens gemaakt, deze persoon duidde alleen nog maar de open brief.
Mij zegt het genoeg.
Bets
Voor wie reageert op de opmerking over de NNP, Steven Paas wees me hierop:
“Er valt ook te wijzen op de joodse geleerde Mark Braverman die op p. 134, 135 van zijn boek Fatal Embrace het NPP ziet als een poging om te beklemtonen dat Paulus heel dicht bij het Jodendom van zijn tijd stond en een ‘sterke link wil scheppen tussen de volgelingen van Christis en alle andere Joden’. Hij zegt dat NPP voortkomt uit een revisionistische theologie die het Judaisme wil rehabiliteren en christianiseren.”
Hey Jos,
Was ik nog een keer, maar er zijn weinig mensen die het met je eens zijn volgens mij?
Je geeft aan dat je het Jodendom niet prachtig gaat vinden als niet-Jood (zelfde als de Islam).
Oke duidelijk standpunt, maar je mist wel iets.
Die weg waar je het over hebt, door Jezus Christus dat klopt natuurlijk.
Maar Jezus was een Jood, hij had pijpenkrullen en een mantel met kwastjes, ze noemden Hem zelfs Rabbi.
Njah je gaat toch overal tegenin dus ik ga er zelf niet een lang verhaal van maken.
Feike ter Velde legt uit waarom hij (en ik sluit me hierbij aan) het er niet mee eens is:
"Ernstig als Israël in Gods heilsplan wordt afgeschreven"
"We leven in dezelfde periode als de jaren '30"
"Er wordt een karikatuur gemaakt van christenen die geloven dat Israël Gods oogappel is. Israël en de Joden afschrijven in het heilsplan van God is het voltooien van de Holocaust," zegt evangelist Feike ter Velde naar aanleiding van de open brief van theologen die afstand nemen van het 'christenzionisme'. Zij zijn van mening dat christenen en anderen zijn misleid ten aanzien van de Bijbelse leer over het volk van God en het land van Israël. "Dat is een ernstige zaak," vindt Ter Velde.
Volgens Ter Velde gaat het in de Bijbel voortdurend om het herstel van Israël. "Overal in het evangelie wordt het Joodse volk aangehaald. Jezus keert terug als de Koning der Joden. Ook het Bijbelboek Openbaring heeft de verlossing van het Joodse volk als doel. Daarom is dit in de kerk een gesloten boek. De situatie van de Joden in de Bijbel wordt toegepast op de situatie van de kerk. Het nieuwe verbond is met de Joden gesloten, maar wij hebben ons dat als kerk eigen gemaakt. Daarom is het van cruciaal belang dat mensen zich gaan heroriënteren op wat de Schrift over het volk van God zegt."
Geen tegenstand
Initiatiefnemers van het tegengaan van het 'christenzionisme' zijn theoloog dr. Steven Paas sr. en de anglicaanse priester dr. Jos Strengholt. "Zij mogen hun mening hebben, maar ze verkondigen deze valse leer op een grootse manier omdat ze geen tegenstand krijgen. Zo kunnen zij dus binnen de kerk en theologie hun gang gaan.” Bovendien is de schrijver van mening dat er binnen kerken in Nederland nauwelijks aandacht wordt besteed aan Israël. "Dit onderwerp is een gesloten boek. Maar dankzij organisaties als Christenen voor Israël en mensen als Johannes de Heer (1866-1961) worden we gewezen op de beloften voor Gods volk."
Ter Velde merkt op dat we in dezelfde periode leven als de jaren '30 en '40. "Ook toen verzette men zich met hand en tand tegen Israël." De evangelist herinnert zich voormalig theoloog Dr. K. Dijk. "Dijk zei in 1933: 'Israël heeft opgehouden te bestaan als volk van God'. Hitler zei het ook zo in Mein Kampf en bracht het in praktijk. Dijk zei ook: 'Voor Joden is geen toekomst meer, van wederopstanding is geen sprake' en 'Ze [Joden] zullen worden getroffen door Gods oordeel'. Volgens Ter Velde bedrijven de schrijvers van de recentelijke open brief theologie vanuit diezelfde geest. "Gods volk wordt weggetheologiseerd."
Half evangelie
De oud-presentator van de EO merkt op dat de 'gewone' kerkganger wel degelijk belangstelling heeft voor het herstel van Israël in de Bijbel. "Mensen voelen echt wel aan dat er iets bijzonders gaande is met het Joodse volk. Er zijn ook christenen die zeggen: 'in mijn kerk hoor ik er niets over'. Maar dan moet eerst de vervangingstheologie de container in. We moeten Gods Woord laten spreken." Voorganger André Wisse van de Christengemeente Tholen voegt toe dat zonder de profetieën en beloftes voor Israël een half evangelie overblijft. "Maar God gaat door met zijn eeuwige plan en de heren theologen zullen zich verbazen," aldus Wisse.
Het doet met goed, dat vele reaguurders hier forse kanttekeningen plaatsen bij de anti-Israel en anti-semitische open brief van Jos Strengholt c.s.
Helaas doen Jos en zijn geestverwanten niets met de vele goede argumenten.
Erger nog, Jos gaat niet in op de vriendelijke uitnodiging van Paul om liever een gesprek bij een open Bijbel te voeren, ipv te mailen.
Zo verging het mij ook al eerder, Jos wenst geen gesprek, bang als hij is om zijn zekerheid in eigen denken los te laten.
Zijn we niet allemaal "werk in uitvoering", steeds lerend van onze Vader hoe we in Zijn Koninkrijk mogen functioneren en denken en geloven?
Wie zijn eigen wijsheid alleen maar wil uitbouwen en vasthouden, is inderdaad eigenwijs.
Welkom om het de "open brief" te lezen op Tora-Yeshua.nl met mijn commentaar, velen zullen zich er in herkennen, als ik zo de reacties hier lees.
Shabbath shalom,
Ben Kok (joods-chr. pastor)
Jos Strengholt haalt Mark Braverman aan, een van de grootste anti-Israel/antisemitische figuren.
Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Mark_Braverman
Hij was ook op de Kairos conferentie in Amsterdam,ik heb hem gehoord: vreselijk.
http://tora-yeshua.nl/2011/09/kairos-conferentie-amsterdam-duivels-antisemtisme/
Shalom,
Ben Kok (joods-chr.pastor)
Wat is het nou het resultaat? Discussies tussen. zogenaamde kenners en vertwijfeling bij de niet-theologen.. Is dit nou opbouwend? Heb elkaar lief en speel niet verschillende standpunten tegen elkaar uit.
@Fransje: het resultaat is verdeeldheid en dat is precies wat Yeshua zei te komen brengen, zie Lucas 12:51,52
Bovendien word je gescherpt in je denken om kom je tot een Bijbels beter of slechter stanpunt.
Shabbath shalom,
Ben Kok (joods-chr. pastor)
tora-yeshua.nl
Hoe triest, dat het bekleden van een ambt en het maken van een paar films, iemands zeggingskracht doen toenemen bij de goegemeente. 15 jaar geleden al, op het oneway.nl forum, kon Jos het niet laten alles wat met Israël te maken had, onderuit te halen en te bekritiseren. Ik moet absoluut mijn respect uiten, voor zijn passie en toewijding, het Egyptische volk te bereiken, daar doe ik niets aan af. Maar in zijn gedrevenheid om koste wat kost, met open armen ontvangen te worden in Egypte, heeft hij hier en daar ook enkele negatieve invloeden in zijn hart toegelaten, oftewel, water bij de wijn gedaan. Het is bekend dat Kopten, hoe aardig deze mensen (broeders/zusters) ook zijn, niet gek zijn op Israël. Het is duidelijk dat Jos hier zijn eigen grenzen verlegd heeft, om zodoende geaccepteerd te worden in Egypte. Ik ken zelf een aantal Kopten en op dit onderwerp loopt het altijd vast. Het doet me denken aan de vermaning die Petrus van Paulus kreeg, toen hij op de vingers getikt werd, betreft het verleggen van zijn grenzen, omwille vriendjes te blijven met de besnedenen (lees Egyptenaren).
Wat br. Kolkman schrijft is me uit het hart gegrepen.
De grote vraag die we ons moeten stellen is: met welk doel heeft God het volk Israël uitverkoren, en met welk doel heeft Christus zijn gemeente gesticht?
Is het niet allebei met het doel dat de blijde boodschap van Gods genade HEEL de wereld zou bereiken, zodat op een goede (!) dag alle knie zich zou buigen en belijden 'Jezus Messias is HEER' tot eer van God de Vader?
Dit lijkt mij evident.
Net zo goed is het duidelijk dat de Bijbel c.q. Gods Woord nooit bedoeld kan zijn om onrecht goed te praten of mensen boven het recht te stellen. Dat geldt voor Palestijnen evenzeer als voor Israëli's. Het beleid van de staat Israél is een menselijk beleid, dat mede gebaseerd is op menselijke oplossingen, o.a. in de vorm van een wapenarsenaal dat op een stuk of drie landen na, zijns gelijke in de wereld niet kent. De Bijbel legt daar m.i. het verhaal van Gideon naast en Jezus' oproep om je vijanden lief te hebben en zijn waarschuwing dat wie het zwaard opneemt, door het zwaard zal vergaan. In dat opzicht is verheerlijking van de staat Israël als een "Godswonder" niet bepaald wijs.
De discussie die hier af en toe te fel (en ook langs elkaar heen) wordt gevoerd, is niet per definitie zonder nut, maar mag naar mijn idee wel wat minder op de man/mens worden gespeeld. Lasterlijke beschuldigingen als die van meneer Kok dienen enkel als stokken om de hond mee te slaan, zonder dat ze ons verder helpen - laat staan dat ze ons stichten.
Br. Kolkman, dank voor uw wijze bijdrage!
Bedankt voor die brief Jos en de andere briefschrijvers. Iedere keer als ik iemand hoor over "Gods volk" wordt ik kriegel. Dan denk ik: En ik dan? En al de andere mensen op deze wereld, die geen jood zijn? Die Ben Kok (en ook zijn medestanders) moet nog eens leren lezen, want hij begrijpt niet wat Father Jamal en de andere dominees van het Kairosdokument schrijven. Zij worden vaak verkeerd aangehaald door diegenen die spijkers op laag water zoeken. Zo gemeen.
Corrie
De joods-chr. pastor Ben Kok zegt:Jos wenst geen gesprek, bang als hij is om zijn zekerheid in eigen denken los te laten.
Nou, ik zie altijd hier, dat Jos heel goed zijn woordje kan doen. Hij heeft Ben Kok voor zover ik het heb gezien altijd nog terecht gewezen. Dat het bij Ben Kok niet doordringt, ligt aan hem zelf. zie mijn vorige commentaar over het Kairosdocument. Jos zal het zonde van zijn tijd vinden denk ik om met hem in gesprek te gaan. Zo zou ik tenminste denken.
Corrie
Ha Corrie - je slaat de spijker op de kop. Ik heb BK nog nooit een serieus open gesprek zien voeren. Zonde van de tijd.
Johan,
Wil jij de randvoorwaarde creëren waarin 320 mio omliggende arab/islami een vrije doorgang krijgen om Jode uit te roeien en als kankergezwel kunnen verwijderen uit Midden Oosten ? Vanaf dag 1 wordt Israel bedreigd in haar bestaansrecht . Dat leger is helaas keihard nodig .
Jij bent naief of een anti-semiet.
Ik krijg van deze en gene vragen waarom ik de bijdragen van haatspuiers als Feike ter Velde en Ben Kok hier laat staan op mijn blog. Het is niet niks om te worden beschuldigd van antisemitisme. Dat is een strafbaar feit in Nederland. Mag je daar iemand ongestraft van beschuldigen in het publiek?
Mijn eenvoudige overweging, is dat mensen die zo schreeuwen zonder te argumenteren, en die daabij taal uitslaan die alle beschaafdheid te boven gaat, zich mooi te koop zetten. Hoe meer hoe liever.
Ik heb geleerd dat als een spreker achter een katheder echt hard op de katheder gaat slaan, dat meestal is op een moment dat hun argumenten zwak zijn. Zo zie ik dit geschetter. Veel kabaal bij gebrek aan argumenten.
Degelijk verhaal en goede theologische overweging van wat, vooral NL en de VS, een bijna onontwarbare knoop van politiek en godsdienst geworden is.
Misschien dat er dingen missen, misschien dat er dingen aangescherpt moeten worden. Vast en zeker. Het blijft mensenwerk.
Belangrijkste punt blijft staan. Wij mensen hebben G.D's Woord verbogen om een politiek probleem op te lossen en vervolgens is die oplossing een eigen leven gaan leiden.
Ik ben liever bezig met het verzoeningswerk om die fout te herstellen, maar het is discussies als deze die laten zien hoe menselijk het debat geworden is.
Misschien heel misschien zouden wij in het Westen, ver weg van de gevolgen van onze woorden eens een tijdje moeten ophouden welke kant dan ook te steunen en ons eigen huis opruimen. Laat Israel bewijzen wat ze zijn in de praktijk.
Voor de duidelijkheid, en dat is mijn persoonlijke stellingname die niet onderschreven hoeft te worden, Ik heb heel veel moeite om te aanvaarden dat Israel de voortzetting is van G.D's volk als het geleid wordt door atheisten en seculiere joden. En nog meer moeite als ik zie dat die goedbedoelde westerse steun voor dat volk vrucht draagt in dood en verderf.
G.D de Vader heeft ons allen ten leve geroepen, ons de vrijheid gegeven te kiezen voor of tegen, ons onderwezen in zijn Schrift en Zijn schepping en die Genade mogelijk gemaakt door het Offer van Zijn Zoon. Ik zie niet waar dat ons de vrijheid laat om een staat, welke staat dan ook, te ondersteunen wier praktijken spreken tegen die Genade.
Jarno, waar heb jij gelezen dat Jezus pijpenkrullen had? Bovendien ontkent niemand hier dat Jezus Joods is. Alleen zegt hij er zelf erg weinig over en noemt het alleen in zijn gesprek met de Samaritaanse vrouw en verder tegen geen enkele niet-Jood. Ook noemt Jezus al diegenen die Hem volgen (Joods of niet) Zijn broeders, zusters en moeder en leidt hiermee dus de aandacht af van een al te overdreven nadruk op Zijn Joodse identiteit. Jezus kon Zijn werk doen niet omdat Hij Joods is, maar omdat Hij de zoon van God is.
Het is een bekende kwaal van sommige christenzionisten als Feike ter Velde dat ze wel erg graag overal de holocaust bijhalen om hun argumentatie kracht bij te zetten. Dit is een vorm van holocaust-trivialisering en –ontkenning, want dankzij Feike ter Velde zouden sommige mensen nu kunnen gaan zeggen: “als dit al vergelijkbaar is met de holocaust, zouden dan al die verhalen over die 6 miljoen misschien niet een beetje overdreven zijn?” Feike ter Velde en andere holocaust-geobsedeerden spelen hier antisemieten en holocaust-ontkenners alleen maar mee in de kaart.
Ter Velde's stellingen dat het in het Nieuwe Testament alleen maar om (de bevrijding van) Joden draait zijn natuurlijk onzin en iedereen die de boeken uit de Bijbel goed leest, zal dezelfde conclusie trekken. Die boeken zijn dus helemaal niet gesloten. Abraham wordt vader van vele volkeren genoemd en wij zijn als Jezus’ volgelingen kinderen van Abraham.
Het valt me overigens op dat er in dit soort discussies over “de kerk” gesproken wordt. Waarom is dat? Over welke kerk heeft men het dan? Als Feike ter Velde over de Joden spreekt, dan heeft hij het toch ook niet over “de synagoge”? Als er over moslims gepraat wordt, dan zegt er toch ook niemand “de moskee”? Waarom wordt er dan over “de kerk” gepraat en niet over “de christenen”? Komt het dan soms te dichtbij?
Ik verbaas mij over de toonzetting op deze site van Christenen onder elkaar.
Een Joods spreekwoord zegt: Sluit uw mond meer en uw ogen minder....
Via onderstaande link is een antwoord te lezen op de brief van de heer Strengholt en de mede-opstellers van hun open brief.
http://bit.ly/Ohnxtm
Ik wens u allen wijsheid toe.
De link blijkt niet te werken, nogmaals:
http://israeleenstaatterdiscussie.blogspot.nl/2012/09/zionisme-gods-feesten-en-hoogmoed.html?m=1
Wanneer u schrijft: "Buiten Christus om bestaat geen enkele belofte van een aards land of van een erfenis in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde aan enig mens, Jood of niet-Jood. Iets anders onderwijzen of impliceren is niets anders dan het Evangelie zelf compromitteren." gaat u voorbij aan het verbond dat God sloot met Abraham. Een verbond dat hij met Abraham en zijn nakomelingen (letterlijk) sloot. Wanneer iemand al in stelling 2 zo de mist in gaat, immers u onderbouwt het ook niet schriftuurlijk en het gaat tegen Gods Woord in, dan hoef ik de rest van de stellingen al niet meer te lezen..
Het is jammer dat u, en een paar andere gepensioneerde theologen waar toch niemand meer naar luistert, proberen deze 'discussie' te vertroebelen met onjuiste argumentatie en de feiten niet onder ogen willen zien. Wanneer u spreekt over 'Kerk der Eeuwen' dan spreekt u niet over de gemeente van Christus Jezus maar gebruikt de formulering welke juist die kerk, kerken, aanduidt welke inderdaad een bloedschuld hebben jegens de joden. Erken en heb berouw.
Mis Rudy. Lees Galaten 3 maar, vooral vers 16. Daar staat dat God een verbond sloot met Abraham en zijn nakomeling, niet zijn nakomelingen. Die nakomeling is Christus.
Verder speel jij net als veel andere Israël-fanatici op de man in plaats van op de bal, Rudy. Het geeft aan dat je totaal geen argumenten hebt en dus ga je de mensen maar persoonlijk aanvallen. Buitengewoon onbijbels, onchristelijk en zeer zwak.
Hé, een leuke PDF over The New Perspective on Paul. Mooi zo! De rest laat ik even links liggen, want Roemer schreeuwt zo hard en ik kan me zo niet concentreren.
Bs'd
Hoe kan iemand die zegt: "Deze beloften slaan niet op enige bijzondere etnische groep, maar op de Kerk van Jezus Christus, het ware Israël." met droge ogen verkondigen dat hij niet de vervangingsleer aanhangt??
Bs'd
De christelijke kerken geloven in de theorie dat God zijn uitverkoren volk verworpen heeft, en dat in plaats daarvan de christenen het nieuwe geestelijke Israel zijn. Echter, God zegt duidelijk in de heilige Thora dat Hij NOOIT zijn verbond met het joodse volk zal breken, zelfs niet wanneer ze van Hem afdwalen. Wanneer de joden afdwalen zal God ze straffen. (Leviticus 26:14-17) En als ze dan nog niet luisteren, zal God ze zeven maal harder straffen. (Idem:18:22) En als ze dan nog steeds niet luisteren, zal God ze nog eens zeven maal harder straffen. (Idem:23-24) En als ze dan nog steeds niet luisteren en zich blijven verzetten zal God ze nog zeven maal harder straffen. (Idem:27-28) Maar ondanks dit alles zal God Zijn verbond met het joodse volk niet verbreken: Leviticus 26:44-45; "Maar ook zelfs, wanneer zij in het land hunner vijanden zijn, versmaad Ik hen niet en heb Ik geen afkeer van hen, zodat Ik hen zou vernietigen en mijn verbond met hen verbreken: want Ik ben J-H-W-H hun God. Maar ik zal hun ten goede gedenken het verbond met hun voorvaderen, die Ik voor de ogen der volken uit het land Egypte heb geleid, om hun tot een God te zijn, Ik ben J-H-W-H."
"Het woord van J-H-W-H kwam tot Jeremia: Hebt gij niet gemerkt wat dit volk spreekt: De twee geslachten die J-H-W-H verkoren heeft, heeft hij verworpen? En mijn volk verachten zij, alsof het geen volk meer is. Zo zegt J-H-W-H: Indien Ik mijn verbond aangaande de dag en de nacht, de verordeningen van hemel en aarde, niet heb vastgesteld, dan zal ik ook het nakroost van Jakob en mijn knecht David verwerpen, dat ik uit zijn nazaten geen heersers neem over het nageslacht van Abraham, Izak en Jakob, want Ik zal een keer brengen in hun lot en Mij over hen ontfermen." Jeremia 33:23-26
Als God de joden verworpen heeft, waarom vervult Hij dan nu de profetieen dat Hij de joden zal verzamelen en naar hun land brengen? "Vrees niet, want Ik ben met u; Ik doe uw nakroost van het oosten komen en vergader u van het westen. Ik zeg tot het noorden: Geef, en tot het zuiden: Houd niet terug, breng mijn zonen van verre en Mijn dochters van het einde der aarde." Jesaja 43:5-6.
De hele wereld is getuige van dit wonder, hoe na bijna 2000 jaar van verstrooing over de hele aarde, de joden terugkeren naar Israel. In slechts 50 jaar is er uit niets een staat herrezen, de hebreeuwse taal weer ingesteld. Heeft zoiets zich ooit eerder voorgedaan in de geschiedenis? Is er enig ander volk geweest dat 2000 jaar verstrooid geweest is over de aarde en hun identiteit en hun religie bewaarden?
Hier zien we duidelijk de hand van God.
Bs'd
>> Romeinen 11: dat God trouw is aan Zijn woord betwist niemand hier. Alleen zie ik wel dat wel heel erg de nadruk wordt gelegd op landbeloften, waarbij Palestijnse aanspraken kennelijk na 1948 en 1967 ineens volledig genegeerd kunnen worden (= diefstal)
## Waarom zouden filistijnse aanspraken op Israel gehonoreerd moeten worden?
Wie heeft Israel ooit aan de arabieren gegeven?
De San Remo conferentie heeft HEEL Palestina, dat is het huidige Israel EN Jordanie, aan de joden gegeven.
Niemand heeft Judea en Samaria aan de arabieren gegeven.
Niks geen diefstal dus.
>> Je kunt de Bijbel niet lezen als een krant en ook kun je niet het Oude Testament lezen en doen alsof het Nieuwe Testament niet bestaat of niet relevant is. Het Oude Testament is een schaduw (Kolossenzen 2:6-23, vooral 17) van het Nieuwe Testament en niet omgekeerd.
## Bs'd
En dat is nou net waar de joden het niet met je eens zijn.
Waarom niet, dat kan je hier bekijken:
http://bergzion.notlong.com
Eindelijk mensen die de kritiek durven trotseren. We kunnen ons natuurlijk verliezen in een 'koude' discussie, maar ik vind dat we moeten oppassen dat we de bijbel recht doen en daarvoor is een goede exegese en hermeneutiek nodig. Daarvoor is het nodig intensief naar elkaar te luisteren en dat gaat moeilijk op een internet forum. Ik begrijp dat het de schrijvers van deze brief juist daarom te doen is.
Helaas lees ik hier dan weer meteen een aantal reacties, die juist dat punt illustreren.
>> Jos Strengholt zei
Unger - de beloften aan Israel zijn voorwaardelijk.
## Bs'd
De beloften aan Israel zijn 100% ONVOORWAARDELIJK.
Ik herhaal maar even:
De christelijke kerken geloven in de theorie dat God zijn uitverkoren volk verworpen heeft, en dat in plaats daarvan de christenen het nieuwe geestelijke Israel zijn. Echter, God zegt duidelijk in de heilige Thora dat Hij nooit zijn verbond met het joodse volk zal breken, zelfs niet wanneer ze van Hem afdwalen. Wanneer de joden afdwalen zal God ze straffen. (Leviticus 26:14-17) En als ze dan nog niet luisteren, zal God ze zeven maal harder straffen. (Idem:18:22) En als ze dan nog steeds niet luisteren, zal God ze nog eens zeven maal harder straffen. (Idem:23-24) En als ze dan nog steeds niet luisteren en zich blijven verzetten zal God ze nog zeven maal harder straffen. (Idem:27-28) Maar ondanks dit alles zal God Zijn verbond met het joodse volk niet verbreken: Leviticus 26:44-45; "Maar ook zelfs, wanneer zij in het land hunner vijanden zijn, versmaad Ik hen niet en heb Ik geen afkeer van hen, zodat Ik hen zou vernietigen en mijn verbond met hen verbreken: want Ik ben de HERE hun God. Maar ik zal hun ten goede gedenken het verbond met hun voorvaderen, die Ik voor de ogen der volken uit het land Egypte heb geleid, om hun tot een God te zijn, Ik ben de HERE."
"Het woord des HERE kwam tot Jeremia: Hebt gij niet gemerkt wat dit volk spreekt: De twee geslachten die de HERE verkoren heeft, heeft hij verworpen? En mijn volk verachten zij, alsof het geen volk meer is. Zo zegt de HERE: Indien Ik mijn verbond aangaande de dag en de nacht, de verordeningen van hemel en aarde, niet heb vastgesteld, dan zal ik ook het nakroost van Jakob en mijn knecht David verwerpen, dat ik uit zijn nazaten geen heersers neem over het nageslacht van Abraham, Izak en Jakob, want Ik zal een keer brengen in hun lot en Mij over hen ontfermen." Jeremia 33:23-26
Als God de joden verworpen heeft, waarom vervult Hij dan nu de profetieen dat Hij de joden zal verzamelen en naar hun land brengen? "Vrees niet, want Ik ben met u; Ik doe uw nakroost van het oosten komen en vergader u van het westen. Ik zeg tot het noorden: Geef, en tot het zuiden: Houd niet terug, breng mijn zonen van verre en Mijn dochters van het einde der aarde." Jesaja 43:5-6. De hele wereld is getuige van dit wonder, hoe na bijna 2000 jaar van verstrooing over de hele aarde, de joden terugkeren naar Israel. In slechts 50 jaar is er uit niets een staat herrezen, de hebreeuwse taal weer ingesteld. Heeft zoiets zich ooit eerder voorgedaan in de geschiedenis? Is er enig ander volk geweest dat 2000 jaar verstrooid geweest is over de aarde en hun identiteit en hun religie bewaarden?
Hier zien we duidelijk de hand van God.
>> De vroege kerk is er in geslaagd, met oa. het anti-Joodse Concilie van Nicea in 325 nc, het verstaan van de bijbel te versluieren en draagt daarmee wel schuld aan veel ellende die het Joodse volk is aangedaan, zoals kruistochten, Luther met zijn 7-punten plan tegen Joden (en door Hitler als grootste Duitser in de geschiedenis werd genoemd), de Holocaust, etc.
## Bs'd
Hier is waarom hitler, (moge zijn naam wegrotten) zo ingenomen was met Luther, en dat laat ook zien, waar Ds Strengholt over schrijft, waarom de holocaust de kerk aangewreven wordt:
>> Er is echter ook een andere tendens. Tegelijk heeft namelijk bij velen de gedachte zich vastgezet dat de ellende die de Joden in de afgelopen 2000 jaar hebben ervaren voor een groot deel te wijten valt aan de Kerk en aan de klassieke theologie, zowel die van de Oudheid en de Middeleeuwen als die van de Reformatie en daarna.
## Hier is o.a. waarom de kerk daar een aandeel in had. Hier is hoe Luther, de door A.H. zo gewaardeere reformator, over de joden dacht:
De vader van de reformatie, Maarten Luther, schreef in 1543 een boekje getiteld: "Over de joden en hun leugens".
De volgende citaten komen uit dat boekje:
Luthers introductie:
- Ik had besloten niet meer over of tegen de joden te schrijven. Maar nadat ik gemerkt had dat deze miserabele en vervloekte mensen niet ophouden ons, dat wil zeggen Christenen, te verleiden, heb ik dit boekje geschreven, zodat ik me kan scharen onder diegenen die weerstand bieden tegen die giftige activiteiten van joden, en die Christenen gewaarschuwd hebben voor hen op hun hoede te zijn. Ik zou niet hebben kunnen geloven dat een Christen door de joden kon worden beetgenomen om te geloven dat hun verstoting en ellende niet aan hen zelf te wijten was. Echter, de duivel is de god van de wereld, en waar Gods woord afwezig is heeft hij het gemakkelijk, niet alleen bij de zwakken maar ook bij de sterken. Moge God ons helpen. Amen. -
Citaten:
- Hij noemde ze niet Abrahams kinderen, maar addergebroed (Matt.3:7). Oh, dat was te beledigend voor het edele bloed en ras van Israel, en ze riepen, Hij is bezeten door een demon (Matt.11:18). Onze Heer noemt ze ook addergebroed; verderop in Johannes 8 (39, 44) zegt Hij: Als jullie Abrahams kinderen waren, zouden jullie doen wat Abraham deed. Jullie zijn van jullie vader de duivel. Het was onverdraaglijk voor ze om te horen dat ze niet Abrahams kinderen maar die van de duivel waren, noch kunnen ze het heden verdragen dat aan te horen. -
- Daarom zijn de verblinde joden waarlijk stomme dwazen. -
Bs'd
Vervolg Luther:
- Beschouw nu deze miserabele, blinde en gevoelloze mensen. -
- Hun blindheid en arrogantie zijn zo massief als een ijzeren berg. -
- Leer hiervan, beminde Christen, wat je doet als je de blinde joden toestaat je te misleiden. Dan zal het gezegde werkelijk van toepassing zijn: Wanneer de blinde de blinde leidt, zullen beiden in de kuil vallen Lukas 6:39). Je kunt niets van ze leren behalve hoe je de goddelijke geboden verkeerd moet begrijpen. -
- Wees daarom op je hoede voor de joden, in de wetenschap dat waar zij hun synagogen hebben, niets wordt gevonden dan een duivelshol waarin zelfverheerlijking, eigenwaan, leugens, godslastering en afbreuk aan de reputatie van God en mensen in al zijn onstuimigheid beoefend wordt. -
- Bovendien zijn zij niets anders dan dieven en rovers die dagelijks niets anders eten of een draad van kleding dragen die zij niet van ons gestolen hebben door hun vervloekte woekerrente. Op die manier leven zij van dag tot dag, samen met vrouw en kind, door diefstal en roof, als aartsdieven en rovers, in de meest onberouwvolle zekerheid. -
- Echter, het perfect beheersen van de kunst van liegen hebben zij niet verworven; ze liegen zo onhandig en ongerijmd, dat iedereen die maar een beetje oplet het gemakkelijk kan doorzien. -
- Maar voor ons Christenen staan ze als eeen afschrikwekkend voorbeeld van Gods toorn. -
- Als ik al de andere geloofsartikelen van het Joodse religie moest weerleggen, zou ik verplicht zijn om zoveel tegen ze te schrijven en voor net zo lang als zij de tijd hebben gehad hun leugens uit te vinden, dat wil zeggen, meer dan tweeduizend jaar. -
- Christus en zijn woord kunnen nauwelijks worden gehoord door de schade die het ongedierte toebrengt aan godsdienstige riten. -
Bs'd
Vervolg Luther:
- Heb ik u al niet eerder verteld dat eeen jood een dergelijk edel, kostbaar juweel is dat God en alle engelen dansen wanneer hij afblaast? - (afblazen = een wind laten)
- Ach, het kan niets anders dan Gods verschrikkelijke toorn zijn die het mogelijk maakt dat iemand tot zo een bodemloze diepte van duivelachtigheid, helse en krankzinnige laagheid en jaloezie kan zinken. Als ik me zou willen wreken op de duivel zelf, zou ik nog niet in staat zijn hem alle kwaad en ongeluk toe te wensen die Gods toorn aan de joden toebrengt, die ze dwingt zo monsterachtig te liegen en godslasteren in weerwil van hun eigen geweten. In ieder geval zullen ze hun beloning krijgen voor het constant liegen tot God. -
- Nee, men moet deze luie schurken er bij hun lurven uitgooien. -
- maar ze dan voorgoed uit dit land verstoten. Want, zo hebben we gehoord, Gods woede met hen is zo intens dat zachtaardig mededogen er slechts toe leidt dat ze slechter en slechter worden, terwijl scherpe gerechtigheid ze maar weinig hervormt. Daarom, in ieder geval, eruit met ze! -
- En dat terwijl we ze bovendien rijk laten worden van ons zweet en bloed, terwijl wij arm blijven en zij het merg uit onze botten zuigen. -
- In het kort, waarde prinsen en heren, diegenen onder u die joden onder uw onderdanen hebben, als mijn raad u niet bevalt, zoek beter advies, zodat u en wij allen verlost worden van de ondraaglijke last van de joden, zodat we tegenover God niet medeschuldig zullen worden bevonden in de leugens, de godslastering, de smaad en de vloeken waarin de waanzinnige joden zich zo vrijelijk en wellustig laten gaan tegen de persoon van onze Heere Jezus Christus, zijn lieve moeder, alle Christenen, alle autoriteit, en ons zelf. Gun ze geen bescherming, vrijgeleide of gemeenschap met ons, met deze oprechte raad en waarschuwing wens ik mijn geweten te zuiveren en te ontlasten. -
- Laat de regering dat deel voor hun rekening nemen, zoals ik heb voorgesteld. Maar of de regering nu optreedt of niet, laat iedereen zich ten minste laten leiden door zijn eigen geweten, om voor zichzelf een definitie of beeld van een jood te vormen. -
- We moeten echter voorkomen dat we ze bestendigen in hun onbeheerste leugenachtigheid, lastering, vloeken en smadelijk gedrag. Noch moeten we onszelf partner maken in hun duivels fulmineren en geraas door ze te beschermen, door ze voedsel, drinken en onderdak te verschaffen, of andere humane daden. -
Bs'd
Vervolg Luther:
- Daarom zijn wij Christenen, op onze beurt, verplicht hun onbeheerste en bewuste godslastering niet te tolereren. -
- Daarom moet het niet gewaagd worden dit als een onbelangrijke zaak te beschouwen, maar als een zeer ernstige, om raad hiertegen te zoeken om onze zielen van de joden te redden, dat wil zeggen van de duivel en eeuwige dood. Mijn advies, zoals ik eerder gezegd heb, is:
Ten eerste, dat hun synagogen moeten worden afgebrand, en dat iedereen die daartoe in staat is, zwavel en pek gooit; het zou goed zijn als iemand er ook hellevuur in kon gooien.
Ten tweede, dat al hun boeken, hun gebedenboeken, hun Talmoed geschriften, en ook de hele bijbel van ze afgenomen wordt, ze geen blad over te laten, en dat deze bewaard worden voor degenen die mogelijk bekeerd worden.
Ten derde, dat hun onder straffe van dood verboden wordt God te prijzen, dank te geven, en openlijk te preken onder ons en in ons land.
Ten vierde, dat hen verboden wordt de naam van God uit te spreken binnen ons gehoor. Want hiernaar kunnen we niet met een zuiver geweten luisteren of het tolereren.
Degene die deze naam (God) hoort van een jood moet de autoriteiten inlichten, of anders mest naar hem gooien en hem wegjagen. -
- Maar wat zal gaan gebeuren zelfs als we hun synagogen afbranden en ze verbieden openlijk God te prijzen, te bidden, te preken, Gods naam uit te spreken? Dan zullen ze het nog blijven doen, in het geheim. Als we te weten komen dat ze dit in het geheim doen, is het hetzelfde als dat ze dit openlijk zouden doen. Want onze kennis van hun geheime activiteiten en onze tolerantie hiervoor houdt in dat ze toch niet geheim zijn en op deze manier wordt ons geweten bezwaard voor God. -
- Als we onze handen willen wassen van deze godslastering van de joden en niet willen delen in hun schuld, moeten we ons van hun gezelschap scheiden. Ze moeten het land uitgejaagd worden. -
- Ze blijven onze dagelijkse moordenaars en bloeddorstige vijanden in hun harten. Hun gebeden en vervloekingen leveren daar bewijs voor, alsmede de talloze verhalen waarin hun martelingen van kinderen vermeld worden en alle soorten misdaden waarvoor ze vaak op de vuurstapel verbrand werden of verbannen. -
- dat iedereen ze wel graag kwijt zou willen. -
- Ongetwijfeld doen ze nog meer en smeriger dingen dan die waar wij van afweten. -
- Als ik macht had over de joden, zoals onze prinsen en steden hebben, zou ik hun liegende monden streng aanpakken.
- Zij (regeerders) moeten handelen zoals een goede dokter doet, die wanneer gangreen inzet, zonder genade te werk gaat om te snijden, zagen, en vlees, aderen, botten en merg verbrandt. In dit geval moet dezelfde procedure in gang worden gezet. Verbrandt hun synagogen, verbied alles wat ik eerder uiteengezet heb, dwing ze tot werk, en behandel ze streng, zoals Mozes deed. Als dat niet helpt, moeten we ze als dolle honden verjagen. -
- Ik hoop dat mijn essay een Christen (die in ieder geval geen jood wil worden) voorziet van voldoende materiaal om zichzelf niet alleen te kunnen verdedigen tegen de verblinde, venijnige joden, maar om ook de vijand te worden van de kwaadwilligheid, leugens en vervloekingen van de joden, en te begrijpen dat hun geloof niet slechts vals is, maar dat ze zeker ook door alle duivels bezeten zijn. Moge Christus, onze lieve Heer, ze genadig bekeren en ons standvastig en onwankelbaar behoeden in onze kennis van hem, die het eeuwige leven betekent. Amen.
Bs'd
Ik heb het boek van Luther: "Over de joden en hun leugens", en alle citaten zijn correct.
>> ongelofelijk Bets, wat ben jij een klets. Heb ik ontkend dat de feesten van Israel bijbelse feesten zijn? Sjonge jonge. Het zijn HUN CULTURELE feesten en niet mijne. Het hoort bij hun cultuur en niet mijn cultuur. Jij meent daar kwaadaardigheid in te beluisteren.
## Volgens de profeten van God gaat het tot de cultuur van de hele wereld behoren:
"Allen, die zijn overgebleven van al de volken, die tegen Jeruzalem zijn opgerukt, zullen van jaar tot jaar heentrekken om zich neer te buigen voor de Koning, de HERE der heerscharen, en het Loofhuttenfeest te vieren. 17 Maar wie uit de geslachten der aarde niet naar Jeruzalem zal heentrekken om zich voor de Koning, de HERE der heerscharen, neder te buigen, op hem zal geen regen vallen, 18 en indien het geslacht der Egyptenaren niet zal heentrekken en komen, op wie geen (regen) valt, dan zal toch komen de plaag waarmee de HERE de volken zal treffen, die niet heentrekken om het Loofhuttenfeest te vieren. 19 Dit zal de straf zijn van de Egyptenaren en van alle volken die niet heentrekken om het Loofhuttenfeest te vieren." Zach 14
Dus ook de egyptenaren zullen gedwongen worden om het loofhuttenfeest te gaan vieren.
Beetje vreemd toch als dat afgeschaft is, zou je ook niet denken?
@Eliyahu: Quod erat demonstrandum? Ik ga er van uit dat niemand in deze discussie, ook de briefschrijvers niet, deze woorden van Luther zullen onderschrijven, integendeel. De woorden van Luther zijn een uiting van religieus fanatisme. Waar kwam dit uit voort? Luther had verwacht dat nadat de Reformatie de kerk had hervormd, de Joden het evangelie wel in grote getale zouden aanvaarden. Toen dat niet gebeurde frustreerde hem dat diep en helaas bracht hem dat tot dit soort extremistische uitspraken. We zien dat soort religieus extremisme tegenwoordig nog altijd in verschillende groepen, zoals Hamas, Al Qaeda, de Westboro Baptist Church van Fred Phelps (alleen daar vooral gericht tegen homoseksuelen), en, ja, helaas ook bij sommige ultra orthodox Joodse groeperingen in Israël. Al deze groepen baseren zich naar eigen idee op 'hun' geloofsboek: voor de islamitische groeperingen de Koran, voor WBC de bijbel en voor de Joodse groeperingen de Tenakh. Aan het 'christelijk' geweld tegen Joden (tussen aanhalingstekens, want geweld is natuurlijk nooit christelijk) ligt niet zozeer de vervangingstheologie ten grondslag, maar wel de beschuldiging als zouden de Joden 'christusmoordenaars' zijn, die de bloedschuld over zichzelf hebben afgeroepen ten overstaan van Pilatus. WBC baseert haar homohaat op het bijbelse verbod op homosexueel handelen.
Echter, en hier gaat het volgens mij om: Noch de vervangingstheologie, noch het gebeuren bij Pilatus impliceren, of rechtvaardigen haat tegen Joden. Net zomin rechtvaardigt het verbod op homoseksualiteit geweld tegen homo's. Het zijn consequenties die sommige religieuze fanatici eraan verbinden, maar die er niet logischerwijs uit volgen. Vervangingstheologie betekent in feite niets anders, dan dat men geen speciale rol voor de Joden ziet in Gods heilsplan. De Joden zijn dan een volk als alle volken. Die opvatting wakkert geen discriminatie aan, niet tegen Joden, maar ook niet tegen b.v. Fransen, of Belgen, want die opvatting zegt juist dat alle volken gelijk zijn. Het is daarom niet eerlijk en onterecht om aanhangers daarvan op te zadelen met een schuldgevoel. Ik denk dat het juist die oneerlijkheid is, die een normaal gesprek over dit onderwerp onmogelijk maakt.
Uw reactie toont daarom, dat de briefschrijvers daarmee echt een terecht punt hebben, los van de theologische inhoud.
ff een reactie op Eliyahu
1) Ik waardeer de moeite die je doet om te reageren. Je bent denk ik de eerste die dit op een serieuze manier doet, voor zover ik zie
2) Je reageert als orthodoxe Jood. Vanuit Joodse oogpunt snap ik deze reacties. Ik respecteer dat een Jood zo denkt.
3) Ik zou als ik Jood was denk ik net zo denken - hoewel de kans bestaat dat ik wat liberaler zou zijn :-) ik ben een groot bewonderaard van Martin Buber om diens visie op relaties, sociaal zijn, samen mens zijn etc.
4) Maar ik ben een christen, en als christenen net als Joden zouden denken, zouden er geen christenen bestaan. Neem het me dus niet kwalijk dat ik als Christen het oude testament door de bril van het nieuwe testament lees. Dat is precies wat ons christen maakt.
5) Jezus en diens apostelen, mn Mattheus, Paulus, Petrus en Johannes, samen met de evangelieschrijvers Markus en Lukas, vormen voor christenen het criterium voor hun denken.
6) Jezus en die hierboven genoemde mannen hadden een zodanig andere visie op de Tenach dat ze door het Jodendom werden uitgespuugd en gedood. Derhalve is het een hachelijk standpunt om te suggereren dat de verschillen marginaal zijn. De verschillen zijn enorm.
7) en nu stop ik, een groot verschil is de visie op de Wet en de Tempel. Lees het verhaal van de steniging van Stefanus in het boek Handelingen eens zorgvuldig. Hij werd beschuldigd dat hij de wet en de tempel niet serieus nam. Wat gaat Stephanus vervolgens preken? Dat de wet Israel niet heeft geholpen omdat het zich er niet aan hield, en dat de tempel niet zo belangrijk is omdat God zich buiten Israel en op allerlei plaatsen openbaarde. Dus werd hij gedood.
Dat je als Jood je Joodse visie heb begrijp ik; dat een christen een andere heeft, moet je niet verbazen.
Eliyahu,
Vervangingstheologie houdt in dat God de Joden collectief afdankt. Er is niemand die dat hier beweert. Ook heeft niemand hier beweerd dat God de Joden verworpen heeft. God verwerpt niemand, Joden niet en niet-Joden ook niet.
Palestijnen zijn niet hetzelfde als Filistijnen. Verder heeft God in de Thora uitgebreide voorschriften gegeven over behandeling van niet-Joden. Ik merk maar weinig van naleving van deze bepalingen door de huidige staat Israël. Ook Palestijnen mogen land bezitten en ook de huidige staat Israël heeft dus niet het recht hen van hun zelfgekochte land te gooien.
Geschat wordt dat ongeveer 40% van de nederzettingen in de Westbank op Palestijns privégrond is gebouwd. Dat is dus 40% diefstal. Op diefstal rust Gods vloek en God maakt daarin geen onderscheid.
De San Remo-conferentie heeft ook bepaald dat de al ter plekke gevestigde Arabische bevolkingsgroepen geen enkel nadeel mochten ondervinden van de op te richten Joodse staat. Die regel is en wordt met voeten getreden door de huidige staat Israël. Nooit ofte nimmer was het idee van San Remo om de Joodse staat etnisch te zuiveren van niet-Joodse elementen. De Thora staat dat ook beslist niet toe.
Joden zijn niet allemaal hetzelfde en ik geloof niet in stellingen waar “de Joden” het collectief wel of niet mee eens zouden zijn. Lees maar eens een willekeurig stel Joodse uitgaven en je zult zien dat Joden over vrijwel alles in mening net zoveel van elkaar verschillen als niet-Joden.
Wat Luther over Joden schrijft is inderdaad te schandelijk voor woorden. Het is echter nog geen reden om dat alle christenen aan te wrijven. Zie bijvoorbeeld de jegens niet-Joden haatdragende schrijfsels zoals King’s Torah die sommige rabbijnen in Israël plegen uit te brengen waarin bijvoorbeeld Arabieren met ongedierte worden vergeleken. Dat is ook niet het hele Jodendom of alle Joden aan te rekenen.
Nu kom ik zelden of nooit in Bergentheim......maar als ik er zou komen, op een zondag, rijd ik de 'synagoge' van Ds. Jan Zwart zeker voorbij !
Ik moet lachen Unger, maar toch een beetje flauw he?
hallo Jos.
Een goed stuk hebben jullie geschreven. Het werd tijd voor zo'n geluid.
Wat ik me wel afvraag, is of op onderdelen van de discussie de waarheid niet iets meer in het midden kan liggen.
Handelingen 1:6,7 en Romeinen 11 lijken toch aan te geven dat Israël als volksgeheel op enig moment weer aan de beurt zal komen. Dat betekent geen zaligheid op grond van etnische afkomst. 'Heel Israël' is wat anders dan 'alle Israëlieten'. (Ik vindt het commentaar van John Stott op Romeinen 11 erg overtuigend, en wat R. van Houwelingen recent over Romeinen 11 heeft
geschreven komt daar dicht bij in de buurt.)
Ik lees net als jij het OT door de bril van het NT en geloof dus bijv. niet dat christenen ooit het loofhuttenfeest en de Joodse sabbat zullen gaan vieren. Maar toch geloof ik op grond van genoemde teksten dat er altijd een herkenbaar volk Israël zal zijn waar God een appel op blijft doen.
In het licht van dat laatste zie ik de stichting en uitbouw van de staat Israël als een gebeuren waar ik op onderdelen best kritisch tegenover sta, terwijl ik op hetzelfde moment geloof dat God het opneemt in zijn plan om een fysiek volk Israël in stand te houden waar Hij een appel op wil blijven doen.
Het komt erop neer dat ik van mening ben dat het huidige Israël geen claim kan leggen op land op grond van een belofte aan Abraham, maar dat een rechtvaardige aankoop van grond wel onderdeel kan zijn van Gods trouw aan de fysieke nazaten van Abraham aan wie Hij blijft appelleren om Jezus als Messias aan te nemen.
Ik zoek een beetje naar woorden, maar ik hoop dat je me een beetje kunt volgen.
jaap oosterhuis, winsum
Ik ben het eens met de strekking van deze open brief. Tot voor kort wist ik niet hoe sterk dit christenzionisme speelde. Ik kende het niet van de GKV. In de CGK ben ik het tot nu toe uit de weg gegaan. Kortgeleden las ik hierover op internet. Als ik zie hoe de aanhangers zich gedragen en elkaar opjutten, dan kan ik me daar weinig christelijks bij voorstellen. Hun ideeën vind ik gevaarlijk omdat ze een vorm van judaïsme inhouden. Helaas lijkt er met hen geen gesprek gevoerd te kunnen worden. Dus hou ik het hier bij een steunbetuiging voor ieder die niet zwicht voor hun gedram.
Met de zgn. "vervangingstheologie" is dát deel van het Joodse volk door God aan de kant gezet wat weigerde Jezus als de ware Messias te accepteren. Hebben we ooit eens gelezen wat Jezus tot de Farizeeën zei?
"Jezus zei tegen hen: Hebt u nooit gelezen in de Schriften: De steen die de bouwers verworpen hadden, die is tot een hoeksteen geworden; dit is door de Heere geschied, en het is wonderlijk in onze ogen? Daarom zeg Ik u dat het Koninkrijk van God van u weggenomen zal worden en aan een volk gegeven dat de vruchten ervan voortbrengt." (Mattheüs 21:42-43)
Hier hebben we de vervangingstheologie klip en klaar! En wat was dit andere "volk"? In Handelingen 2 waar we over de uitstorting van de Heilige Geest over de apostelen lezen, zien we hoe een zeer verbaasde Joodse schare hoort hoe aan ieder van hen in hun eigen taal het Evangelie wordt verkondigd:
"En zij waren allen buiten zichzelf en verwonderden zich, en zij zeiden tegen elkaar: Zie, zijn het niet allen Galileeërs die daar spreken? En hoe kunnen wij hen dan horen, eenieder in onze eigen taal waarin wij geboren zijn?" (Handelingen 2:7-8)
Dit andere "volk" was samengesteld uit de Galileeërs! Vaak wordt beweerd dat de eerste kerk een "Joodse kerk" zou zijn geweest. Als we er echter rekening mee houden dat alle bijbelvertalingen van vóór 1800 de woorden "Judeeër" en "Judeeërs" hadden in plaats van "Joden", wordt het een en ander duidelijk. De Galileeërs waren uiteraard geen Judeeërs (of om het maar even in het moderne spraakgebruik te stellen, "Joden"). Zij waren nl. "niet-Judeeërs" ofwel niet-Joden!
En tegelijkertijd wordt ook nog iets anders duidelijk (wat enigszins buiten het kader van dit onderwerp valt): Het zgn. "spreken in charismatische nieuwe tongen" is door de pinksterbeweging vanaf het begin én verkeerd uitgelegd én dus ook verkeerd gepraktiseerd!De talen die de apostelen spraken, waren geen "hemelse talen" of "engelentalen." Het waren gewone aardse talen die zoals wel duidelijk zal zijn, door de omstanders werden verstaan en begrepen.
Welnu, daar de christenzionisten steeds weer flink de nadruk leggen op de etnische afkomst van het Joodse volk, kunnen zij dan ook vaststellen wie er van de huidige Joden zijn afkomst helemaal weet te herleiden tot een van de oude Judeeërs van Jezus' tijd? Een interesante vraag, niet? Hoe dan ook: de vervangingstheologie is in ieder geval een bewezen bijbels feit. Mochten zij desondanks tóch blijven beweren dat deze theologie onbijbels zou zijn, dan moet met hen voor ogen houden dat zij hiermede Jezus Zélf (in Wie zij beweren te geloven) verwerpen! Zij moeten tevens worden vermaand om op te houden door dát deel van de kerk verbaal te vervolgen dat er in tegenstelling met het christenzionisme een ándere mening op nahoudt!
Een reactie posten